En zengin 4 Afrikalının servetinin yüzde 1 i kıtanın tüm sorunlarını çözebilir

Afrika kıtası yoksullukla boğuşuyor. Ancak sorun fakirlikte değil zenginlikte.

IMF'nin Nisan 2024 Dünya Ekonomik Görünümü raporundaki verilerine göre, ülkelerin kişi başına düşen gayrisafi yurt içi hasılası (GSYH) göz önünde bulundurulduğunda, dünyanın en yoksul 10 ülkesinden 9'unun Afrika kıtasında yer aldığı görülüyor.

Doğu Afrika'da yer alan Burundi, kişi başı yaklaşık 230 dolar GSYH ile dünyanın en yoksul ülkesi konumunda bulunuyor.

Aynı bölgedeki Güney Sudan ve Malavi de kişi başı yaklaşık 421 ve 480 dolar GSYH ile dünyanın en yoksul ikinci ve üçüncü ülkeleri durumunda.

Afrika'nın en zengin 4 dolar milyarderinin, kıta nüfusunun yarısına denk gelen 750 milyon kişinin servetinden daha fazlasına sahip olduğu ortaya çıktı.

Uluslararası yardım kuruluşu Oxfam tarafından yayımlanan "Afrika'daki gelir adaletsizliği ve süper zenginlerin yükselişi" başlıklı rapor, kıtada gelir adaletsizliğinin hiç olmadığı şekilde derinleştiğini gözler önüne serdi.

Raporda, kıta nüfusunun üçte birinden fazlasına karşılık gelen 460 milyon kişinin aşırı yoksulluk sınırı altında yaşadığına işaret edilirken, aşırı yoksulluğun giderek arttığına vurgu yapıldı.

Afrika'nın dünya genelinde zenginlerin servetlerinin en hızlı arttığı ve yoksullukla mücadelenin en yavaş ilerlediği bölgelerden biri olduğu kaydedilen raporda, kıtanın en zengin dört ismi, Nijeryalı iş insanı Aliko Dangote, Güney Afrikalı Johann Rupert ve Nicky Oppenheimer ile Mısırlı Nassef Sawiris olarak sıralandı.

Raporda, bu dört ismin 57,4 milyar dolar servete sahip olduğu, bu rakamın, kıta nüfusunun yarısına tekabül eden 750 milyon kişinin toplam servetinden daha fazla olduğu aktarıldı.

Bu gelir adaletsizliğinin, siyasi irade eksikliğinden kaynaklandığına dikkatin çekildiği raporda, Afrika'daki hükümetlerin zenginlere karşı özel bir vergilendirme politikası uygulamadığının altı çizildi.

Raporda, zenginlerin servetlerini genellikle yurt dışına aktardığı, böylece vergi sisteminin dışında kalabilmeyi başardıkları bilgisine de yer verildi.

En zengin Afrikalılardan alınacak yüzde 1'lik ek servet ve yüzde 10'luk ek gelir vergisinin, kıtada eğitim ve elektriğe ulaşım konusundaki sorunları çözmeye yeteceği kaydedildi.

Kıtada 2000 yılında hiç dolar milyarderi olmadığına, bugün ise kıta genelinde 23 milyarder bulunduğuna vurgu yapılan raporda, bu kişilerin toplam servetinin son 5 yılda yüzde 56 arttığı ortaya kondu.

Raporda, toplumsal cinsiyet eşitsizliğin kişisel servete yansımalarına da işaret edilerek, erkeklerin sahip olduğu servetin kadınlarındakinden 3 kat daha fazla olduğu belirtildi. Bu yönüyle Afrika, cinsiyete dayalı en yüksel servet uçurumuna sahip kıta olarak da kayda geçti.

Raporda, aşırı gelir adaletsizliğinin, yoksulluğu azaltmayı ve ekonomik büyümeyi engellemekle kalmayıp aynı zamanda demokrasiyi zayıflattığı ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğini daha da derinleştirdiği belirtildi.

Raporda görüşlerine yer verilen Oxfam Afrika Direktörü Fati N'zi-Hassane, bu adaletsizliğin temelinde yanlış politikalar yattığını ifade ederek, "Afrika çok zengin ancak bu zenginlik, yüz milyonlarca insanı en temel hizmetlerden mahrum bırakan, küçük bir seçkin grubun devasa servetler biriktirmesine olanak tanıyan çarpık bir sistem tarafından heba ediliyor. Bu bir talihsizlikten öte siyasi bir başarısızlıktır ve değişmesi gerekiyor." ifadesini kullandı.

Çözümün adil vergilendirmeden geçtiğinin altını çizen N'zi-Hassane, "Çözüm çok basit; zenginleri vergilendirmek ve geri kalan nüfus için yatırım yapmak. Eğer Afrika devletleri reform ve adalet konusunda samimiyse bu seçkin azınlığı ödüllendirmeyi bırakarak, toplumun geri kalanına hizmet eden ekonomiler inşa etmeli." değerlendirmesinde bulundu.