Eski telefonlarınızın içinden böyle altın çıkarılıyor Sözcü Gazetesi

Nature Sustainability dergisinde yayımlanan araştırmaya göre eski telefon ve bilgisayarlardan altın elde etmeyi sağlayan yöntem hem toksik kimyasallara olan bağımlılığı azaltıyor hem de daha sürdürülebilir bir geri kazanım süreci sunuyor.

2022 yılında dünyada yaklaşık 62 milyon ton elektronik atık üretildi. Bu, 1.5 milyon çöp kamyonunu dolduracak bir hacim anlamına geliyor. Ancak bu devasa atık yığınının yalnızca yüzde 25'i uygun şekilde geri dönüştürülüyor. Oysa eski telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve diğer cihazlar altın, gümüş ve bakır gibi kıymetli metaller içeriyor.

2030 yılına gelindiğinde e-atık miktarının 82 milyon tona ulaşması bekleniyor. Bu durum da hem çevre hem de ekonomi açısından büyük bir tehdit oluşturuluyor.

Altın madenciliği denilince akla ilk gelenler genellikle siyanür ve cıva gibi zararlı kimyasallar oluyor. Büyük ölçekli madencilikte doğaya yayılan siyanür, küçük ölçekli madencilikte ise kullanılan cıva, insan sağlığı ve ekosistemler için ciddi riskler taşıyor. Hatta küçük çaplı altın üretimi, dünyadaki en büyük cıva kirliliği kaynaklarından biri olarak biliniyor.

Yeni geliştirilen teknikte ise bu zehirli kimyasalların yerine trikloroizosiyanürik asit kullanılıyor. Genellikle su arıtma işlemlerinde karşımıza çıkan bu madde, tuzlu suyla aktive edildiğinde altını çözünebilir hale getiriyor.

Altının sıvı ortamdan geri kazanılması içinse sülfür bazlı, özel olarak geliştirilmiş bir polimer emici devreye giriyor. Petrol endüstrisinin atık ürünü olan kükürtten elde edilen bu polimer, yalnızca altını hedef alarak diğer metallerle karışmasını önlüyor. Dahası, bu polimer ışık yardımıyla monomerine geri dönüştürülebiliyor ve defalarca kullanılabiliyor.

Yöntem şu ana kadar hem cevher örneklerinde hem de eski bilgisayar devre kartları ve laboratuvar atıklarında başarıyla test edildi. Şimdi hedef, bu teknolojiyi küçük ölçekli altın madenciliğinde yaygınlaştırmak.