Ferdi Zeyrek neden bu kadar seviliyordu? Sözcü Gazetesi

1977 yılında ev hanımı Gülten hanım ve çarşı eşrafından Tıraşçı Ahmet beyin oğlu olarak geldi dünyaya. İlk, orta, lise eğitimini Manisa'da tamamladıktan sonra Bursa Uludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ni bitirdi, ardından memleketinde mimarlık şirketini kurdu. İş hayatındaki başarısını aile yaşamına da taşıdı, 2003'te Nurcan hanımla evlendi, pırıl pırıl üç kız babası oldu. Mutluydular.

Toplumcuydu. Yüreği, yaşadığı şehre, ülkesine ve dünyaya değer katma arzusuyla doluydu. Sivil toplum kuruluşlarında aktif görevler aldı, kimi gün ekoloji hareketinin ön saflarında yaşam hakkını savunuyor, kimi gün rant odaklarının kenti yağmalamasına karşı direniş mücadelesi veriyordu. Mimarlar Odası Başkanlığı ve Manisa Büyükşehir Belediye Meclisi Üyeliği yaptı.

2019'da Cumhuriyet Halk Partisi'nin Manisa Büyükşehir Belediye Başkan Adayı'ydı. Olmadı. Vazgeçmedi. Daha çok çalıştı. 2024'te tekrar aday oldu. Bu defa kazandı. Çok partili sisteme geçilen 1946'dan sonra CHP Manisa'da ilk kez iktidar oldu. Bu daha başlangıçtı, kısa sürede nice ilklere imza atacaktı.

Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevine başladığında bir enkaz devraldı. Borç miktarı 2,4 milyar liraydı. Mali disiplini sağlamak için sağlam bir yapılanma ve program oluşturdu. Yedi buçuk ayda belediyenin borcunu 1,6 milyar liraya düşürdü.

Kendisinden önce şatafat ve savurganlığın haddi hesabı yoktu. Tasarruf uygulaması başlattı. En küçük detaya kadar titizlikle uyguladı. Örneğin, bir gün toplantıya giderken makam aracının çalışır vaziyette olduğunu fark etti, şoför arkadaşı, "Önceki başkan araba her zaman aynı ısıda kalsın diye sürekli çalıştırmamı isterdi" dedi. Ferdi başkan, "Yakıtı boşa harcayamayız, bunu yapmayacağız" diye karşılık verdi. İlk yılında belediye sadece akaryakıt giderlerinde 1,5 milyon litre tasarruf sağladı. 2024'te bütçe 985 milyon lira fazla verdi.

Namuslu ve dürüst adamdı. "Belediyenin parası bizim paramız değil, dağ köylerinde yalınayak dolaşan çocukların parası" diyordu. "Yandaşlara kıyak" anlayışına tamamen karşıydı. Sağlam bir denetim mekanizması oluşturarak yolsuzlukların önünü tamamen kesti. Belediye bünyesinde hesap uzmanları ve hukukçulardan oluşan teftiş kurulu kurdu. Önceki dönemde ne kadar kirli iş yapıldıysa hepsini belgeledi ve kanıtlı dosyaları savcılığa teslim etti. Cesaret ve kararlılığını "Yolsuzluk yapanların karşısında Spil Dağı gibi duracağım" sözleriyle ortaya koyuyordu.

Haliyle rant odakları rahatsız oldu. Adli makamlara suç duyurusunda bulunmaması ve haksız rant akışını devam ettirmesi için önce rüşvet teklif ettiler. Ancak sağlam kayaya çarptılar. Bunun üzerine ölümle tehdit etmeye başladılar. Yetinmediler, ailesini de tehdit ettiler. Zeyrek ödün vermedi, boyun eğmedi.

Belediyeye şeffaf ve hesap verilebilir sistem getirdi. Kurumun gelir ve giderlerine dair mali raporlar bütün detaylarıyla resmi internet sayfasından düzenli olarak yayımlanmaya başlandı. Artık belediyenin bütün ihaleleri canlı yayında, halkın huzurunda gerçekleşiyordu. Ve yüzde 90'ı açık usul ile yapılmıştı.

Adaletliydi. Büyükşehirle birlikte Manisa'nın 17 ilçesinin 15'ini CHP kazanmış, Demirci'de AKP, Selendi'de Yeniden Refah Partisi belediye yönetimine gelmişti. Bu iki ilçe halkının endişesi kısa sürdü, çünkü Zeyrek hizmet önceliğini Demirci ve Selendi'ye verdi. "Bizden olan, bizden olmayan" ayrımı yapmıyordu.

Eşitlikçiydi. Sosyal demokrat olarak fikir namusunu koruyordu ama farklı fikirlere hoşgörü ve tahammül gösteriyor, kimseyi ötekileştirmiyor, hiçbir şekilde kimlik siyaseti yapmıyor, herkese eşit yakınlıkta olarak toplumun bütün renklerini kucaklıyordu. Kırmızı çizgisi, ebedi önderimiz Atatürk'tü.

Özgürlükçüydü. Farklılıkları zenginlik olarak değerlendiriyor, düşünce ve ifade hürriyetini savunuyordu. Örneğin; Poseidon Çayırlarının denizdeki fonksiyonunda olduğu gibi basının da demokrasinin oksijen kaynakları olduğunun bilincindeydi. Besleme basına karşıydı, medya bağımsız olmalıydı. İlk basın toplantısında gazetecilere güvence verdi, "Artık, beni övmezseniz ve eleştirirseniz resmi ilanlarınızı keserim anlayışı sona ermiştir. Eleştirel yaynlarınız olursa biz desteğimizi kesmeyeceğiz, hatta eleştirilerinizden de istifade edeceğiz" dedi.

Bir söyleşimizde, "İleride halkçı başkan olarak anılmak isterim" demişti. Egosu şişkin bir kibir abidesi değildi Ferdi Zeyrek. Mütevazıydı. Vatandaşlara, "Önemli olan beni ailenizde nereye koyuyorsanız orada olmamdır. Amca diyen için amca, abi diyen için abi, evlat diyen için evlat olmamdır. Başkan sıfatının aramızda bir duvar olmasını istemiyorum" diyordu. Her gün halkın arasındaydı; yurttaşlar onun şefkatli, sempatik ve samimi kişiliğini çok sevmişti.

Çalışkandı. Kronikleşen trafik ve otopark sorununa neşter vurdu. 40 yıldır el atılmayan köhnemiş altyapıyı yenilemeye başladı. Bu büyük projenin önemi sadece su kesintilerini, selleri, kanalizasyon sorunlarını önlemekle sınırlı değildi, topyekün halk sağlığını etkiliyordu. Zira eskimiş borular asbestliydi. Asbest kanserojendi.

Vizyonu yol, su, park ve benzeri klasik belediye hizmetleriyle sınırlı değildi. Sosyal, toplumcu, demokratik belediyecilik anlayışını benimsiyordu. Başta Osman Özgüven olmak üzere, Ahmet İsvan, Vedat Dalokay, Erol Köse, İhsan Alyanak modelleri ve İsveç'teki sistemler ilk gençliğinden beri incelediği ilham kaynakları arasındaydı. Her çiçekten öz toplayıp kendi bal peteğini yapmak için kolları sıvadı.

Manisa'ya çağdaş demokrasiyi getirdi. Katılımcı demokrasiyi hayata geçirdi. Kentin her meselesinde, yapılacak her icraatta şehrin paydaşlarını devreye soktu, sivil toplum kuruluşlarının görüşleri doğrultusunda kolektif akla dayalı yöntem getirdi. Bu anlayışını gün geçtikçe tabana yaymak istiyordu.

Belediyenin kapılarını halka sonuna kadar açtı. Etkili iletişim ve hızlı çözüm mekanizmaları oluşturdu. Bilişim çağı teknolojisini ıskalamadı, e-belediyenin dijital hizmetleri artık vatandaşın cebindeydi. Köylere internet götürdü, hem de ücretsiz.

Odağında insan vardı. Ekonomik kriz ve hayat pahalılığı altında ezilen yurttaşların geçim sıkıntısına, yoksullukla mücadeleye öncelik verdi.

Ondan önce Manisalılar ülkenin en pahalı su faturasını ödüyordu. Yüzde 30 oranında indirim yaptı, 2 tona kadar suyun ücretini 1 liraya indirdi, ayrıca kartlı sayaç uygulamasını kaldırdı, vatandaşların tüketimine göre ödeme yapacağı adil sistem kurdu.

Halk ekmek fabrikaları açtı, günde 2 milyon ekmek üretti, yurttaş temel gıda maddesini ucuza temin etme imkanına kavuştu.

İhtiyaç sahibi insanlara gıda paketleri ve sıcak yemek hizmeti sundu. Düzenli olarak, her gün. Yemekler beslenme uzmanlarının kontrolünde sağlıklı ve hijyenik yapıldı. Hassasiyet öyle seviyedeydi ki, çölyak ve fenilkötonuri hastalarına özel beslenme ürünleri hazırlanıyordu. Ramazan ayı geldiğinde ise 1 milyon 475 bin nüfuslu Manisa'da iftar sofralarına oturan kişi sayısı 800 bindi.

Şehir içi ulaşımda indirim yaptı; annelere, engellilere ve 65 yaş üstü vatandaşlara ücretsiz ulaşım kartı verdi. Sınav zamanlarında öğrenci ve refakatçilerine ulaşımı bedava yaptı; üstelik buna kahve, limonata ve su ikramını da ekledi. Türkiye'nin kapkara döneminde karamsarlığa düşerek gelecek kaygısı yaşayan gençlere moral ve umut aşıladı, öğrencilere rehberlik ve psikolojik danışmanlık hizmeti verdi.

Hemen her yerde zam fırtınası yaşanırken o Manisa - İzmir arası ulaşım ücretini 150 liradan 100 liraya, öğrenciler için 80 liraya indirtti.

Otobüs şoförlerine, hava karardığında kadınların güvenliği için durak kuralının dışına çıkılarak evlerinin önüne kadar bırakılmaları talimatı verdi.

Eğitimde fırsat eşitliğini önemsiyordu. Kreşler, gündüz bakım evleri açtı. Öğrencilere kırtasiye desteği sağlıyordu. Çocukları çok seviyordu. Miniklerle sımsıcak, neşeli bir iletişim içindeydi. Karne günlerinde onları hediye yağmuru altında bırakıyor, sevinç dalgaları oluşturuyordu.

İşsizlik onu en çok üzen olgular arasındaydı. İş arayanlarla işverenler arasında köprü vazifesi görmesi için Manisa İstihdam Ofisi'ni kurdu. Ayrıca 18 - 35 yaş arası kadınlar için mesleki eğitim kursları açtı.

Vahşi kapitalist dünyanın acımasız düzeni altında ezilen insanların en büyük dertlerinden olan barınma hakkı sorununa önem verdi. İlk adımı Spilkent Toplu Konut Projesi'yle attı, vatandaşlara uygun taksit ve sabit ödeme planıyla ucuza ev sahibi olabilme imkanı sundu. Diğer yandan, rantsal dönüşüm değil, gerçek anlamda kentsel dönüşüm için de çalışmalar başlattı.

Ücretsiz ambulans ve hasta nakil aracı hizmeti başlattı. Hastaların ve engellilerin sağlık merkezlerine gidiş gelişlerinin parasız ve güvenli olmasını sağladı.

İnsanların acılı günlerinde yanlarındaydı. Yanan evlerin onarımını belediye üstlendi, maddi destek verildi. Cenaze nakil ücretini kaldırdı. Bedava nakil dönemi başladı, hem de istenilen şehre.

Bütün bunların toplamı yurttaşların sırtındaki ağır ekonomik yükleri hafifletiyordu.

Vefa duygusu güçlüydü. Vatan savunmasında şehit düşenlerin yakınlarına ve gazilere derin saygı gösterdi. Belediyede Şehit Yakınları ve Gaziler Müdürlüğü kurdu.

Bir yaşam hakkı savunucusu olan Ferdi Zeyrek, doğayı ve kent çevresini korumak amacıyla belediyede Çevre Denetim Şube Müdürlüğü açtı. Yeşil Manisa Zirvesi düzenleyerek bilim insanlarını bir araya getirdi. Kentin sokaklarının, derelerinin ve havasının kirletilmesini önleyecek tedbirleri hayata geçirdi. Manisa'nın her yeri tertemiz olacaktı. Hem ekonomik tasarruf hem de çevreci enerji temini için güneş enerjisi santrallerini programına almıştı.

Endüstride olduğu gibi tarımsal üretimde de güçlü bir yeri olan Manisa'da çiftçilere gösterdiği önem apayrıydı. Tarım üreticilerinin sorunlarının çözümüne ve kalkınmasına katkı sağlamak için kapsamlı projeler hazırlıyordu.

Manisa'nın tarım, ticaret, sanayi ve teknolojik gelişimi için orta ve uzun vadeli planlar yapıyordu. Geçen yıl yaptığımız röportajda Manisa'nın varlar ile yoklar arasında bir il olduğunu söylemişti. "Bereketli ovalarımız var ama tarımı destekleyen yok. Üniversite var ama öğrenci yok, İzmir’den gelip gidiyorlar. Endüstri var ama beyaz yakalı yok, çünkü sanayi sitesinde çalışanlar da İzmir’den işe gelip gidiyor. Antik dönemden Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine kadar birçok tarihi eser vara ama bir tane turist yok. Örneğin, dünyadaki ilk yedi kilisenin üçü Manisa’da. Bunlardan biri ABD’deki eyaletin ismini aldığı Philadelphia Kilisesi. Biz bu yokları var yapmak istiyoruz" demişti.

Zeyrek bu yüksek temposu içinde adalet, cumhuriyet ve demokrasi mücadelesine de ön saflarda katkı sağlıyordu. Dayanışma ruhuna sahipti; haksızlığa uğrayan mağdurların ve tutuklanan belediye başkanlarıyla partili arkadaşlarının yanında yer alıyordu.

Manisa Manisa olalı böyle bir başkan görmemişti. Zeyrek bütün bunları 15 aylık görev süresine sığdırdı, yaptığı hizmetlerin çok daha fazlası ise bu sayfaya sığmadı.

Manisalıların güzel rüyası kısa sürdü. Kapıldığı elektrik akımı ışığını söndürdü Ferdi başkanın. Güzel hayallerle yüklü serüveni yarım kaldı. Henüz 48 yaşındaydı.

Binlerce yurttaşın hastane önünde günlerce dualarla beklemesinin, hüznün doruklarına tırmanarak gözyaşı dökmesinin nedenleri işte bunlardı. CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in ilk gençlik yıllarından beri yoldaşı, onurdaşı ve fikirdaşı olan Ferdi Zeyrek için "En iyimizi, en çalışkanımızı yitirdik" demesi bu nedenleydi.

"Halkçı Başkan" bugün kalplere gömülecek. Görünen o ki, çeşitli yönetim kademelerindeki birçok insan tarih nezdinde ve toplum vicdanında utanca mahkum olacak, Ferdi Zeyrek gibi dünyaya değer katan iyi insanların adı ise yüzyıllar boyunca aziz hatıralarla yaşayacak.