Fomo’yu bırak Jomo’ya bak... Sosyal medyada ‘kaçırma’nın keyfi

Günümüzde birçok kişi sabah uyanır uyanmaz telefonuna uzanıyor ve bildirimleri kontrol etmeden güne başlayamıyor. Uzmanlara göre bu davranışın temelinde sosyal medyada “bir şeyleri kaçırma korkusu” anlamına gelen FoMO (Fear of Missing Out) yatıyor. Başkalarının paylaşımlarını görmediğimizde hayattan geri kalıyormuşuz hissine kapılmak bireyleri sürekli çevrimiçi kalmaya ve ekran başında daha fazla zaman geçirmeye yönlendiriyor.

LİTERATÜRE GİRDİ

Amerikalı ve Türk akademisyenlerin yürüttüğü uluslararası bir araştırma ise dijital çağda dikkat çekici bir kavramı gündeme taşıdı: JoMO (Joy of Missing Out), yani gelişmeleri kaçırmanın keyfi. Araştırma, sosyal medyadan bilinçli şekilde uzaklaşanların daha mutlu, daha dengeli ve daha dikkatli olduklarını ortaya koydu.

JoMO’nun Türk toplumundaki etkileri de araştırılan çalışma 70 yılı aşkın süredir yayımlanan Psychological Reports dergisinde yer aldı. Psikoloji literatüründe yeni yer alan JoMO,  yani gelişmeleri kaçırmaktan keyif almak FoMO’nun tam tersi bir yaklaşımı sunuyor. Çevrimdışı kalmayı kazanım olarak tanımlayan JoMO, bireylerin dikkatlerini toparlamalarına, kendi iç dünyalarına dönmelerine ve küçük anların tadını çıkarmalarına imkân tanıyor.

18-45 YAŞ ARALIĞINDA...

JoMO kavramının geliştiricilerinden Washington State Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Christopher Barry ile Erzurum Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Psikoloji Bölümü’nden Dr. Adem Kantar, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü’nden Prof. Dr. İlhan Yalçın ile Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Oya Onat Kocabıyık tarafından yapılan araştırmada  Türkiye’nin 29 ilinden 18–45 yaş aralığında 932 sosyal medya kullanıcısı incelendi. Çalışmanın sonuçları JoMO halinin Türk toplumunda nasıl deneyimlendiğini ortaya koydu.

ANIN TADINI ÇIKARIN

- Psychological Reports dergisinde yayımlanan araştırmanın sonuçlarını Dr. Adem Kantar şöyle anlattı: “Araştırma, sosyal medyadan bilinçli olarak uzaklaşan bireylerde stres, kaygı, yalnızlık ve depresyon düzeylerinin belirgin biçimde azaldığını ortaya koyuyor. Çevrimdışı geçirilen zamanın niteliği arttıkça kişilerin kendilerini daha mutlu hissettikleri gözlemleniyor. JoMO düzeyi yüksek bireyler, yani çevrimdışı kalmaktan keyif alanlar, sosyal medya bağımlılığı açısından en düşük risk grubunda bulunuyor. Bu kişiler, kendi başlarına vakit geçirirken sıkılmayan ve zamanlarını tatmin edici biçimde değerlendiren bireyler olarak öne çıkıyor. Çağımızda insanlar her şeye yetişmeye çalışırken kendi yaşamlarını kaçırıyor. Güzel bir anı yakaladığınızda, önce o anın tadını çıkarın. Fotoğraf çekmek yerine bakışınızı, paylaşmak yerine hissinizi koruyun. Gezdiğiniz yerleri veya mutlu anlarınızı hemen paylaşmak yerine belirli bir süre sonra paylaşarak hem çevrimdışı hem de çevrimiçi sürelerde tatmin olun.”