Fotoğraf çekilirken başın yana eğilmesinin nedeni aslında bambaşkaymış! Sözcü Gazetesi

Instagram, Facebook ya da görsel odaklı başka bir sosyal medya platformuna göz attığınızda, bir beden dili eğilimi dikkatinizi çekebilir: İnsanlar, kamera karşısına geçtiklerinde başlarını otomatik olarak bir yana eğer. Bu davranış, öylesine yaygın ve doğal hale gelmiştir ki çoğu zaman fark edilmez bile. Ancak bu hareketin ardında tarihsel ve psikolojik sebepler yatıyor.

“Canting” olarak adlandırılan bu davranış, başın dikey olarak bir yana eğilmesi anlamına geliyor. 

Alın çizgisinin omuzlara dik olmamasıyla sonuçlanan bu jest, yalnızca çağdaş fotoğraf alışkanlıklarına özgü değil. 2001 yılında Bologna Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, bu jest kamera icat edilmeden çok önce de resim sanatında sıkça kullanılıyordu.

European Psychologist dergisinde yayımlanan çalışmada, üniversite öğrencilerinden oluşan 79 kişilik bir gruba, bir odaya girip fotoğraflarının çekileceği söylendi. Ancak katılımcılara nasıl poz verecekleri hakkında hiçbir bilgi verilmedi. Sonuçlar çarpıcıydı: Katılımcıların %71’i, yani 55 kişi, başlarını sağa ya da sola eğmişti. Yalnızca üçte biri nötr bir duruş sergilemişti.

Araştırmanın ikinci aşamasında katılımcılardan hem kendi fotoğraflarını hem de başkalarının fotoğraflarını çekicilik açısından değerlendirmeleri istendi. Baş eğilen pozlar, dik duranlara kıyasla daha yüksek puan aldı. Bu durum, baş eğmenin izleyici tarafından daha sempatik veya dostça bir ifade olarak algılandığını gösteriyor.

Aynı yıl, Journal of Nonverbal Behavior dergisinde yayımlanan bir başka çalışma, 14. ile 20. yüzyıl arasında yapılmış 1498 insan figürünü analiz etti. Bu figürlerin yaklaşık yarısında baş eğme hareketi gözlemlendi. Özellikle genç bireylerin resimlerinde bu poz daha yaygındı; soyluların ve kraliyet üyelerinin portrelerinde ise neredeyse hiç yoktu.

Ayrıca 2016 yılında yapılan bir başka çalışmada, başını eğen robot figürlerinin, düz ve sert duruşlu robotlara göre daha sevimli ve az tehdit edici algılandığı ortaya çıktı. Bu da baş eğmenin insanlar tarafından “itaatkâr” ya da “uyumlu” bir duruş olarak değerlendirildiği teorisini destekliyor.

Profesyonel fotoğrafçılar da bu hareketi kasıtlı olarak kullandırıyor. Başın hafifçe eğilmesi çene hattını vurgularken, cildi daha sıkı ve estetik gösteriyor. Ancak insanların bu pozisyonu neden tercih ettiğine dair net bir bilimsel ayrım yapmak zor. Bu jest, hem kabul görme isteğini hem de görsel estetik kaygıyı yansıtıyor olabilir.

Son olarak, baş eğmenin her zaman sosyal ya da estetik nedenlere bağlı olmadığını belirtmek gerekiyor. Bazı insanlar çift görme ya da göz hizası sorunları gibi binoküler görme bozuklukları nedeniyle başlarını bilinçsizce eğer. Bu duruma baş ağrısı gibi semptomlar eşlik ediyorsa, bir göz doktoruna başvurulması öneriliyor.