Fransa siyaseti kaostan çıkamıyor: Parlamento bir başbakanı daha devirdi Dış Haberler

Fransa Başbakanı François Bayrou, milletvekillerinin güven oylamasını kaybederek, Fransız parlamentosu Ulusal Meclis'te 1.5 yıldır yaşanan kaos döneminin son kurbanı oldu.

74 yaşındaki Bayrou, ikinci dönemi siyasi istikrarsızlığın gölgesinde geçen Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un son iki yıl içindeki dördüncü başbakanıydı.

Bayrou, 194 milletvekilinin desteğine karşılık 364'ünün karşı çıkmasıyla devrildi.

Soldan aşırı sağa kadar muhalefet parti gruplarının liderleri kendisine karşı sert eleştirel konuşmalar yaparken Bayrou, "Hakaretlere cevap vermeyeceğim. siyasetçiler arasındaki sözlü şiddet ve aşağılama görüntüsü demokrasiye zarar veriyor" dedi.

Aşırı sağın lideri Marine Le Pen milletvekillerine Bayrou'nun devrilişinin, "hayalet bir hükümetin ıstırabının sonu" olduğunu söyledi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Haziran 2024'te bir kumar oynadı.

Avrupa Parlamentosu oylamasında partisinin ağır bir yenilgiyle karşı karşıya kalması üzerine, "huzur ve uyum içinde net bir çoğunluk" elde edeceğini umduğu bir 'baskın' parlamento seçimi çağrısında bulundu.

Sandıktan sol ittifakın zaferi çıktı. Aşırı sağ ikinci olurken Macron'ın merkez Rönesans partisi üçüncü sırada yer aldı.

Hiçbir partinin tek başına çoğunluk olamadığı parlamento, bölünmüş bir yapıyla, herhangi bir başbakanın yasa tasarılarını ve yıllık bütçeyi geçirmek için gerekli desteği toplamasını zorlaştıran bir kuruma dönüştü.

Fransa'da cumhurbaşkanları icracı pozisyonda ve parlamento seçimlerinde birinci sırada çıkan partinin adayını başbakan ataması zorunlu değil.

Bu sebeple Macron, geçtiğimiz eylül ayında tüm tartışmaların gölgesinde, sol ittifakın adayı yerine kendine yakın isim olan Michel Barnier'i başbakanlığa atadı ancak üç ay içinde Le Pen'in aşırı sağ partisinin hükümetten desteğini çekmesiyle Barnier düştü. Bu, Fransa'nın II. Dünya Savaşı sonrası x. Cumhuriyeti'nin başlamasından bu yana en kısa süre.

Bayrou da geçtiğimiz aralık ayında göreve gelmesinin üzerinden dokuz ay geçmeden aynı akıbete uğradı.

Başta aşırı sağ ve aşırı sol olmak üzere bazı partiler erken bir cumhurbaşkanlığı seçimi için sesini yükseltmeye devam ediyor. Ancak Macron, 2027'de görev süresi dolmadan görevi bırakmayacağı konusunda net.

Macron'un önünde iki seçenek var: Görev süresinin dolmasına kadar süreci idare edebileceğini düşündüğü yeni bir başbakan atayarak parlamento içindeki 'savaşlarla' 2 yıl geçirmek ya da parlamentoyu feshederek ülkeyi milletvekili erken seçimine götürmek.

Bayrou hükümetini güven oyuyla karşı karşıya getiren olay neydi?

Bayrou'nun ana konusu Fransa'nın bütçe kriziydi. Bayrou, hükümet harcamalarının kısılmasını ve bu yöntemle gelecek nesiller için bir felaketi önleyeceklerini öne sürüyordu.

Fransa hükümeti on yıllardır ürettiğinden daha fazla para harcıyor. Sonuç olarak, bütçesini karşılamak için borçlanmak zorunda.

Fransız hükümeti, 2025 yılı başında kamu borcunun 3,345 milyar Avro; yani GSYH'nin %114'ü düzeyinde olduğunu açıkladı.

Bu rakam Yunanistan ve İtalya'dan sonra Avro bölgesindeki en yüksek üçüncü kamu borcu ve Fransız vatandaşı başına neredeyse 50 bin Avro'ya denk geliyor.

Fransa - birçok gelişmiş ülke gibi - yaşlanan nüfusun yarattığı demografik sorunla karşı karşıya. Daha az işçi vergilendiriliyor ve daha fazla kişi devletten emekli maaşı alıyor.

Bayrou, devlet emeklilik maaşları gibi sosyal programları 'yeniden tanımlayarak' açığı azaltmak isteyen Fransız politikacılar arasında yer alıyor.

Bayrou'nun güven oyu oturumundaki konuşmasında vurguladığı şey, 'yaşam desteği' alan ve harcama bağımlısı bir Fransa.

İki yıl önce Fransa, 1968 ve sonrasında doğanlar için emeklilik yaşını 62'den 64'e yükseltti ve Bayrou, Fransız işçilerin 60'lı yaşlarının başında çalışmayı bırakabilecekleri anlayışının artık geçerliliğini yitirdiği uyarısında bulundu. Macron'un bu kararı nedeniyle ülkenin birçok noktasında eylemler ve protesto gösterileri yükseldi ancak hükümet geri adım atmadı.

Soldaki politikacılar ise bütçe kesintileri yerine vergi artışları yapılması çağrısında bulunuyor.

Fransa muhtemelen bir başka şüphe ve spekülasyon dönemine doğru ilerliyor.

Macron'un yeni bir başbakan ataması, hem pratik hem de teamüller nedeniyle uzun bir sürece dönüşebileceğini gösteriyor.

Macron'un parlamentodaki muhalefetin en azından bir kısmının itiraz etmeyeceği bir isim bulması gerekiyor ki otomatik olarak onu düşürmesinler. Bu mevcut durumda oldukça zor. Parlamentonun ilk iki başbakanı - Barnier ve Bayrou - bulmak haftalar aldı. Üçüncüsü de daha kolay olmayacak.

Bu süre zarfında Bayrou vekil başbakan olarak kalacak.

Başta Marine Le Pen'in Ulusal Rallisi olmak üzere bazı çevrelerden Ulusal Meclis'in yeniden feshedilmesi ve parlamento seçimlerine gidilmesi yönünde baskı var.

Ancak bunun zaman kaybı olacağını, çünkü yeni bir oylamanın pek bir şeyi değiştirmeyeceğini söyleyen güçlü sesler de var.

Bunun ötesinde - bu kez aşırı soldan - Macron'un istifasını isteyen sesler de var. Bunun gerçekleşmesi pek olası değil. Anketlerde aşırı sağın ilk sıraya çıkmış olması da Macron'un önündeki bir diğer engel.

Sosyalist Parti lideri Olivier Faure başbakanlık için bir olasılık olabilir. 57 yaşındaki Faure'nin Ulusal Meclis'te 66 milletvekilinden oluşan bir grubu var.

Soldan diğer iki olasılık ise eski Başbakan Bernard Cazeneuve ve şu anda resmi muhasebe ofisi Cour des Comptes'in Başkanı olan deneyimli eski bakan Pierre Moscovici.

Macron merkez ve sağda kalmaya karar verirse, ilk tercihi muhtemelen Macron'un Rönesans partisinin bir üyesi olan ve cumhurbaşkanına yakın olduğu söylenen mevcut savunma bakanı 39 yaşındaki Sebastien Lecornu olacaktır.

İsmi geçen bir diğer muhafazakar ise şu anki Çalışma ve Sağlık Bakanı Catherine Vautrin.

Hükümet içinden diğer iki olasılık ise şu anda Cumhuriyetçilere liderlik eden İçişleri Bakanı Bruno Retailleau ve Adalet Bakanı Gérald Darmanin.

Ancak tüm gözler 2027 Cumhurbaşkanlığı seçimlerine çevrilmişken, bu ağır toplar Macron'un bir sonraki başbakanı olmak için kendilerini feda etmek istemeyebilirler.