Fransa’da siyasi kriz alarmı... Macron’a başbakan dayanmıyor

Fransa parlamentosu bugün Başbakan François Bayrou için güvensizlik oylaması vermek üzere toplanacak. Bayrou hükümetinin kamu borçlarını gerekçe göstererek 2026 bütçesinde kemer sıkma politikasına dönme isteği Fransız siyasetinde büyük tepkiyle karşılanırken, analistlere göre Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un yaklaşık bir buçuk sene gibi kısa bir süre içinde dördüncü başbakanını bulmak zorunda kalması ihtimali bir hayli yüksek. Fransız siyasetinin iki kutbunda bulunan aşırı solcu Boyun Eğmeyen Fransa ve aşırı sağcı Ulusal Birlik ise güvensizlik oylamasının ardından sandık çağrısı yapıyor.

SELEFİNİ DE BÜTÇE YEDİ

Geçen yılki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağcı RN’nin birinci parti çıkmasının ardından haziran ayında Macron’un parlamentoyu feshetmesiyle baskın seçime giden Fransa, bir yıl sonra yine siyasi krizin içine düştü. Fransa Başbakanı François Bayrou, bugün parlamentoda yapılacak güven oylamasıyla koltuğunu kaybetme riskiyle karşı karşıya. Oylamanın sonucu hükümetin düşmesine, erken seçime gidilmesine ya da bütçe planlarının rafa kalkmasına yol açabilir. Fransız siyasetinin tekrar krizin eşiğine gelmesinin ardında yatan sebep ise Bayrou hükümetinin tıpkı selefi Michel Barnier gibi kamu borçlarına karşı kemer sıkma politikalarına başvurma isteği. Yalnızca üç ay görevde kalabilen Barnier, 40 milyar Euro tasarruf öngören 2025 bütçe tasarısını parlamentoyu aşarak geçirmeye çalıştığı için güvensizlik oylamasıyla Aralık 2024’te başbakanlığı bırakmak zorunda kalmıştı.

PARİS’İN BORCU BÜYÜK

Fransa’nın borçları 3.3 trilyon Euro’ya ulaşarak gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 114’üne denk geliyor. Bu Euro bölgesinde Yunanistan ve İtalya’nın ardından en yüksek üçüncü borç oranı. Nisan ayında sunulan orta vadeli bütçe planına göre, hükümetin borç yükü veya faiz ödemeleri 2025 yılında 53 milyar, 2026 yılında ise 66 milyar Euro’yu bulması bekleniyor. Borç ödemeleri, devlet harcamalarının yaklaşık yüzde 7’sini oluşturarak önemli bir bütçe kalemi olmaya devam ediyor. Bayrou hükümeti ve bazı Avrupalı ekonomistler AB’nin en büyük ikinci ekonomisinin acilen harekete geçilmediği takdirde Yunanistan’da yaşanana benzer bir borç krizine girebileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Bayrou hükümeti bu bağlamda 2026 bütçesinde 44 milyar Euro’luk bir tasarruf planını temmuz ayında siyasi partilere sundu.

TATİLLERİ İPTAL ÖNERİSİ

Paskalya Pazartesisi ve 8 Mayıs Zafer Günü tatillerinin kaldırılmasını, sosyal yardımlarda kesintiler, memur alımlarında kısıtlamalar gibi yaptırımları öngören teklif muhalefetin tüm cephelerinde tepki gördü. Büyük kamuoyu tepkisi ve siyasi parti liderleriyle görüştükten sonra geçen ay güvensizlik oylamasına gitme kararı alan Bayrou’nun bugünkü oylamadan koltuğunu koruyarak çıkma ihtimali düşük görülüyor. Aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN), radikal sol Boyun Eğmeyen Fransa (LFI), Komünistler, Yeşiller ve Sosyalistler’in şimdiden “hayır” diyeceğini açıklaması, hükümetin sonunu neredeyse kesinleştiriyor. 577 sandalyeli meclisten 289 “hayır” oyu çıktığı takdirde Bayrou hükümeti düşecek, başbakan ile bakanları istifa etmek zorunda kalacak ve Macron yeni bir başbakan arayışına girecek.

MACRON’UN ÜÇ ADAYI VAR

Macron’un Bayrou’nun olası ayrılığının ardından merkez bir siyasetçiyi başbakan olarak atamak istediği belirtiliyor. Fransa’nın en genç savunma bakanı olan 39 yaşındaki Sebastien Lecornu, eski içişleri bakanı ve mevcut Adalet Bakanı Gerald Darmanin ile Çalışma Bakanı Catherine Vautrin öne çıkan isimler. Politico’ya konuşan Fransız yetkililer, Macron’un 18 Eylül’de birçok sendikanın katılması beklenen greve kadar yeni başbakanını belirlemek istediğini söylüyor. Ancak Macron olası bir uzlaşmazlık ortamında istemeden de olsa parlamentoyu feshetmek zorunda kalabilir. Bu durumda Fransa 20 ila 40 gün içinde erken seçimlere gidecek.

LE PEN SEÇİM İSTİYOR

RN lideri Marine Le Pen ve LFI lideri Jean-Luc Melenchon ise Macron’un yeni bir başbakan bulmasını değil, seçime gitmesini istiyor. Geçen yıl yapılan erken seçimlerin ilk turunda yüzde 33 ile birinci çıkmasına rağmen ikinci turda kurulan koalisyon RN’nin önünü kesse de anketlerde sürekli yükselen Le Pen ve partisi bu defa iktidara yürüyeceğinden emin. Melenchon ise el yükselterek yalnızca parlamento değil cumhurbaşkanlığı seçimlerine gidilmesini istiyor. Macron’un Fransız siyasetine “kaos” getirdiğini savunan Melenchon, cumhurbaşkanının istifasını istedi. Parlamentoyu feshetmenin “ilk tercihi olmadığını” söyleyen Macron, kendisinin ise görevi bırakmaya niyeti olmadığını ve 2027’deki olağan seçimlere kadar cumhurbaşkanlığında kalacağını her fırsatta tekrar ediyor.