Freud yıllar önce dile getirmiş: Aptal insanı ele veren tek bir özellik var Sözcü Gazetesi

Psikanalizin kurucusu Sigmund Freud'a atfedilen ve günümüzde sosyal medyada sıkça paylaşılan bir söz, insan davranışlarına dair zamansız bir tespiti gözler önüne seriyor: "İnsan aptallığının ilk belirtisi, utanma duygusunun tamamen yokluğudur." 

Bu ifade, bir kişinin eylemlerinden veya sözlerinden pişmanlık ya da mahcubiyet duymamasının, yalnızca bir karakter özelliği değil, aynı zamanda daha derin bir anlama ve öz farkındalık eksikliğinin de bir işareti olabileceğini öne sürüyor.

Sigmund Freud'un teorileri, yaşadığı dönemden bugüne insan psikolojisini anlamada birer mihenk taşı olmaya devam ediyor. 

Ona atfedilen bu özel söz, "aptallık" kavramını zeka eksikliğinden ziyade, sosyal ve etik bir körlük olarak tanımlıyor. Psikolojik açıdan utanma duygusu, bireyin kendi eylemlerini toplumsal normlar ve ahlaki değerler çerçevesinde değerlendirebildiğinin bir göstergesidir. Bu duygunun yokluğu ise kişinin, davranışlarının başkaları üzerindeki etkisini anlama veya kendi yanlışını fark etme kapasitesinden yoksun olduğuna işaret edebilir.

Freud'un bu tespiti, özellikle günümüzün kamusal tartışma ortamlarında ve sosyal medya etkileşimlerinde güçlü bir yankı buluyor. Başkalarının fikirlerini küçümseyen, eylemlerinden dolayı hiçbir sorumluluk hissetmeyen veya sizi küçük düşürmeye çalışan tavırlar karşısında hissedilen rahatsızlık, bu sözün neden bu kadar popüler olduğunu açıklıyor. Birinin davranışlarından siz utanç duyarken, eylemin sahibinin hiçbir şey hissetmemesi, Freud'un işaret ettiği o "tamamen utanma yoksunluğu" durumunu somutlaştırıyor.

Peki, bu tür bir "utanmazlık" ile karşılaşıldığında ne yapılmalı? İletişim uzmanları ve psikologlar, bu durumda sinirlenmenin veya kendinizi ispatlamaya çalışmanın genellikle verimsiz bir çaba olduğu konusunda birleşiyor. İşte önerilen yaklaşım:

Tartışmadan kaçının: Karşısındakinin yanıldığını kabul etmeyi reddeden bireylerle mantık çerçevesinde bir tartışma yürütmek zordur. Enerjinizi boşa harcamak yerine, durumu olduğu gibi kabul etmek daha sağlıklıdır.

Sınırlarınızı koruyun: Bu tür insanların sizi kendi seviyelerine çekmesine veya standartlarınızı düşürmenize izin vermeyin. Kendi onurunuzu ve değerlerinizi korumak, başkasının onayını almaktan daha önemlidir.

Gerekirse uzaklaşın: Eğer bir kişinin davranışları sürekli olarak sizi rahatsız ediyor ve zihinsel sağlığınızı olumsuz etkiliyorsa, en iyi çözüm fiziksel veya duygusal olarak o ortamdan uzaklaşmaktır.

Bu sözün Freud'un eserlerinde birebir bu şekilde geçip geçmediği akademisyenler arasında bir tartışma konusu olsa da, ifade ettiği anlamın psikolojik derinliği ve toplumsal geçerliliği, onu yıllardır popüler kılan en önemli etken olmaya devam ediyor.