Gazze ateşkesinde biraz kuşku biraz umut

GAZZE’de ateşkesi sağlama çabaları kritik bir dönemece girdi. Hamas’ın geçen hafta masaya gelen 60 günlük ateşkes taslağındaki değişiklik taleplerini “kabul edilemez” bulan İsrail, buna rağmen dün Katar’a müzakere heyeti gönderdi. ABD Başkanı Donald Trump’ın bastırdığı ateşkes sürecinin kaderi, bugün Beyaz Saray’da gerçekleşecek Netanyahu-Trump görüşmesi ile şekillenebilir. Ancak görüşmeden bir ateşkes kararının çıkıp çıkmayacağı meçhul.

İSRAİL HEYETİ DOHA’YA GİTTİ

İsrail hükümeti, bir yandan müzakere ve ateşkese hazırız çağrısı yaparken, diğer yandan anlaşmaya varılmasını yokuşa süren bir yaklaşım izliyor. İsrail Başbakanlık Ofisi’nden önceki gece geç saatlerde yapılan açıklamada, “Hamas’ın Katar’ın önerisinde yapmak istediği değişiklikler dün gece bize iletildi. Bu talepler, İsrail tarafından kabul edilemez” denildi. Öte yandan İsrail müzakere heyeti de dün Doha’ya gitti. Heyette, son aylarda müzakere ekibini yöneten Şin Bet’in müdür yardımcısı, rehineler ve kayıp kişiler koordinatörü Gal Hirsch, Netanyahu’nun siyasi danışmanı Dr. Ofir Falk, Şin Bet ve Mossad’dan diğer temsilciler yer aldı.

Ateşkes müzakereleri sürerken, İsrail Gazze’ye bir an bile rahat nefes aldırmıyor. İsrail ordusunun dün sabah saatlerinde başlayan saldırıları sonucu  39’u kuzeydeki Gazze şehrinde olmak üzere en az 81 kişi hayatını kaybetti.

Tel Aviv yönetiminin katı tutumu, İsrail kamuoyunda da tepki çekiyor. Dün gece Tel Aviv’de bir araya gelen göstericiler, “tüm rehinelerin aynı anda serbest bırakılması” çağrısıyla meydanları doldurdu. Diğer yandan, Tel Aviv’de yüzlerce gösterici, Gazze Şeridi’nde öldürülen çocuklar için “sessizlik nöbeti” tuttu.

HAMAS’IN 3 TALEBİ VARDI

Hamas, geçen cuma günü ABD destekli ateşkes çerçevesine olumlu yaklaştığını açıklamış ve metne üç temel değişiklik önerisi sunmuştu. Buna göre Hamas, kalıcı ateşkes müzakerelerinin garanti altına alınmasını, insani yardımın Birleşmiş Milletler aracılığıyla kesintisiz ulaştırılmasını ve İsrail’in mart ayında sona eren bir önceki ateşkesin sınırlarına çekilmesini talep etmişti.

Ancak İsrail, bu talepleri “savaşın sona erdirilmesini garanti altına alma çabası” olarak görüyor. İsrailli yetkililer tarafından özellikle kalıcı ateşkes maddesinin, “Hamas hâlâ silahlı bir aktörken kabul edilemeyeceği” sık sık tekrarlanıyor.

GÜVENSİZLİK ORTAMI VAR

Doha’daki temaslar, ateşkese dair umutları yeşertse de, sürecin samimiyetine dair kuşkular yerini hâlâ kalıcı bir güvene bırakmış değil. Tam da bu nedenle, bugün Beyaz Saray’da yapılacak Trump-Netanyahu görüşmesinin, bu sıkışmış tabloya nasıl bir yön vereceği merak konusu haline geldi. Trump’ın taraflara bir ateşkes sağlanması için baskı yaptığı biliniyor olsa da sahadaki koşullar ve tarafların pozisyonları bu hedefin kolay gerçekleşmeyeceğine işaret ediyor. Analistler, Trump’ın önceliğini İsrailli rehinelerin serbest bırakılması olduğunu, Gazze’deki sivil kayıpların ve insani krizin müzakere sürecinde ikinci planda kaldığını savunuyor.

MENÜDE ‘ATEŞKES’ OLMAYABİLİR

Trump ile Netanyahu’nun bugün Beyaz Saray’da yapacağı görüşme, resmi bir toplantıdan akşam yemeğine dönüştürüldü. Bu değişiklik, Trump’ın “konuları daha kişisel bir ortamda sonuçlandırma niyetini” ortaya koyduğu şeklinde yorumlandı. İsrail basınına göre ise bu değişiklik, görüşmede ateşkes konusunda somut bir karar çıkmayacağının sinyali. Öte yandan Netanyahu dün ABD’ye uçmadan önce “Trump ile yapacağım görüşme bu konuda ilerleme sağlayabilir” ifadeleriyle de açık kapı bıraktı.