Gerçek Ötesi Varşova Film Festivali nde

Yapay zekâ sanatçısı Alkan Avcıoğlu’nun ilk filmi “Gerçek Ötesi” (Post Truth), uluslararası prömiyerini 10–19 Ekim tarihleri arasında gerçekleşecek, FIAPF tarafından dünyada A-listesi statüsünde gösterilen 14 festivalden biri olan köklü Varşova Film Festivali’nde yapılacak. Tamamı yapay zekâ ile üretilen ilk uzun metrajlı belgesel olan film, gerçeklik ve teknoloji ilişkisine dair çarpıcı bir sorgulama sunuyor.

Bu gösterimin festival tarihi için de bir ilk olacağını belirten program direktörü Bartek Pulcyn, Variety’e yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Yapay zekâ sinema dünyasına giderek daha cesur bir şekilde giriyor; çoğu zaman insan çalışmasını gizli yollarla destekliyor, bazen ise tamamen onun yerini alıyor. ‘Gerçek Ötesi’ ise yapay zekâyı açıkça kullanarak dünyanın ve insanlığın bugünü ve geleceği hakkında temel sorular soruyor.”

Sinema tarihinde bir ilk

Senaryosunu Alkan Avcıoğlu ve multidisipliner sanatçı Vikki Bardot’un birlikte yazdığı “Gerçek Ötesi”, enformasyon bombardımanı, bilişsel ahenksizlik ve gerçekliğin bulanıklaşması gibi güncel meseleleri sinemasal bir dille sorguluyor ve izleyiciyi kendi gerçeklik algısını yeniden düşünmeye davet ediyor.

Tüm görüntüleri, ses ve müzikleri yapay zekâ araçlarıyla üretilen ilk belgesel olarak sinema tarihinde bir ilke imza atan “Gerçek Ötesi”nin yapım süreci iki yıl sürdü. 60 saate yakın görüntü havuzunun oluşturulduğu filmin müzikleri için de 1000’in üzerinde parça üretildi.

Filmi “Yapay zekânın marifetlerini sergileyen ucuz bir numara değil, belgesel türünün sınırlarının ne olabileceğine ve gerçekliğin temsiline dair kavramsal bir sorgulama” olarak tanımlayan Avcıoğlu, Jean Baudrillard’ın kuramları, Adam Curtis’in katmanlı anlatıları ve Godfrey Reggio’nun sinemasal vizyonundan ilhâm alıyor.

Andrey Tarkovski, Jean-Luc Godard, ve Leos Carax gibi yönetmenlere de göndermeler yapan film, bol referanslı ve metinlerarası bir anlatı inşa ediyor. On yıllara yayılan anlatısıyla, hakikatin değerini yitirdiği bir çağı belgeliyor ve seyirciyi neyin gerçek olduğuna güvenemeyeceği bir enformasyon bombardımanının içine atıyor. Film, dünyanın mevcut durumunu anlatmak için sanatın yeni ifade yolları araması gerektiğine işaret ediyor.

Vizyona giren ilk yapay zekâ filmi

Temmuz 2025’de Başka Sinema dağıtımıyla Türkiye’de seyirciyle buluşan “Gerçek Ötesi”, vizyona giren ilk yapay zekâ üretimi sinema filmi olmasıyla da önemli bir kilometre taşı oldu.

Film, sinema yazarları tarafından da övgüyle karşılandı. Selin Gürel, filmin “geleceğin sinema kitaplarında kendine ait bir bölüm oluşturacak” tarzda bir ilk olduğuna dikkat çekti. Mehmet Açar ise filmin, kişiliksizleşmeyi öne çıkaran stilize kadrajlarını ve gerçeküstü resimleri hatırlatan kompozisyonlarını vurgulayarak “yapay zekâ sinemasının erken dönemdeki en iyi örneklerinden biri” olarak nitelendirdi.

Ayrıca, Uğur Vardan filmi “sadece bizim için değil, dünya sineması için bir ilk” olarak değerlendirirken, Rıza Oylum “Hem biçim hem içerik olarak öncü bir çalışma”, Burak Göral “Çok etkileyici, hipnotize edici ve sarsıcı”, Kerem Akça “Yılın şu ana kadarki en iyi yerli filmi” sözleriyle filmi övdü.

Alkan Avcıoğlu ayrıca, bu ay başında dünyaca ünlü fotoğrafçı Edward Burtynsky ile birlikte New York’ta açılan “Hypertopographics” sergisiyle fotoğraf ve yapay zekâ arasında öncü bir işbirliğine imza attı. Heft Gallery’de 5 Ekim’e dek sürecek sergi, insanlığın gezegen üzerindeki etkisine dair derin bir sorgulama sunan 10 yeni ve büyük ölçekli çalışmadan oluşuyor. Heft Gallery direktörü Adam Berninger’in “Gördüğüm en heyecan verici sergilerden biri” sözleriyle tanıttığı sergi, yapay zekâ sanatının kurumsal düzeyde kabulü için de önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.