Gözünüzü dört açın! Paketli gıdalarda sağlığınızı tehdit eden riskler

Market raflarında cazip görünen ürünler, masum olmayabilir. Renk, koku ve tatla bizi cezbeden birçok paketli ürün; trans yağ, yüksek tuz ve şeker oranlarıyla kalp ve sindirim sağlığını tehdit ediyor.

Evde yapılabilecek sağlıklı atıştırmalıklar

Çekmecenizi bu listeye göre yeniden dizin

PAKETLİ GIDALAR VE SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Son yıllarda yaşam tarzlarının değişmesiyle birlikte paketli ve hazır gıdaların tüketimi artmıştır. Ancak bu ürünlerin içeriği ve sağlık üzerindeki etkileri uzun süredir tartışma konusudur. Özellikle bazı paketli gıdaların bileşiminde hiperaktivite ve dikkat eksikliğine yol açabilecek katkı maddeleri bulunabilmektedir. Çoğu kişi bu ürünleri içeriğini tam olarak bilmeden tüketse de sağlıklı bir birey olmanın yolu, gıda etiketlerini bilinçli bir şekilde okuyup değerlendirmekten geçer. Bu nedenle paketli ürünleri satın almadan önce ve tüketirken dikkat edilmesi gereken noktalar oldukça önemlidir.

KORUYUCU MADDELERİN KULLANIM AMAÇLARI

Paketli gıdaların üretim sürecinde kullanılan katkı ve koruyucu maddeler farklı işlevlere sahiptir. Bunların başlıca amaçları şunlardır:

- Ürünlerin raf ömrünü uzatmak,

- Pişirme özelliklerini iyileştirmek,

- Aroma, tat, renk ve lezzet çeşitliliği sağlamak.

KORUYUCU MADDELER VE SAĞLIK ÜZERİNDEKİ OLUMSUZ ETKİLER

Katkı maddeleri, belirlenen standartlar çerçevesinde kullanılsa da aşırı tüketildiklerinde sağlık açısından risk oluşturabilir. Uzun süreli ve yoğun miktarda tüketilen katkı maddelerinin yol açabileceği sağlık sorunları şu şekildedir:

Monosodyum glutamat (MSG): Epilepsi nöbetlerini tetikleyebilir.

Benzoik asit ve türevleri: Sinir sistemi bozuklukları, beyin hasarı, ağrı ve kilo kaybına sebep olabilir.

Nitrit ve nitrat: Kan basıncını düşürerek hipotansiyona yol açabilir.

Kükürt dioksit: Astım ataklarını artırabilir.

KATKI MADDELERİNİN POTANSİYEL RİSKLERİ

Paketli gıdalarda kullanılan katkı maddeleri belirli bir oranın üzerine çıktığında vücutta çeşitli reaksiyonlara sebep olabilir. Bu problemler arasında şunlar yer alır:

- Astım,

- Ciltte kızarıklık, döküntü ve kaşıntı,

- Karın ağrısı,

- İshal.

YÜKSEK TUZ VE ŞEKER TÜKETİMİNİN RİSKLERİ

Aşırı tuz tüketimi kandaki sodyum seviyesini artırarak böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir, ödem oluşumuna yol açabilir. Benzer şekilde fazla şeker alımı; diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları ve böbrek rahatsızlıkları riskini artırır.

TRANS YAĞLAR VE KALP SAĞLIĞI

Trans yağlar, LDL kolesterol seviyesini artırırken HDL kolesterolü düşürerek kalp ve damar hastalıklarının oluşum riskini yükseltir.

Aşırı trans yağ tüketimi şu rahatsızlıklarla ilişkilidir:

- Obezite,

- Kanser,

- Alzheimer,

- Parkinson,

- Kalp-damar rahatsızlıkları.

SİNDİRİM SİSTEMİNE ETKİLERİ

Aşırı şeker, yağ ve katkı maddesi içeren hazır gıdalar, bağırsakların geçirgenliğini artırarak ishal ve diğer sindirim problemlerine sebep olabilir. Bu durum sindirim sistemi sağlığını olumsuz etkiler.

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNE ETKİLERİ

Katkı maddeleri bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bağışıklığın zayıflamasıyla vücut; bakteri, virüs ve mantar kaynaklı hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelir. Ayrıca bu maddeler bağışıklık hücrelerinin etkinliğini azaltabilir.

ÇOCUKLARDAKİ RİSKLER

Çocukların paketli gıda tüketmesi bazı gelişimsel ve davranışsal sorunlara yol açabilir:

- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB),

- Uyku düzensizlikleri,

- Huzursuzluk,

- Gelişim geriliği.

SAĞLIKLI BESLENME İÇİN ÖNERİLER

Yağ, protein, karbonhidrat, vitamin ve mineral alımı dengeli yapılmalıdır.

İşlenmiş ürünler yerine doğal ve az işlenmiş besinler tercih edilmelidir.

Porsiyon kontrolü yapılmalı ve gereksiz kalori alımı azaltılmalıdır.

Ara öğünlerde metabolizmayı destekleyen sağlıklı besinler tüketilmelidir.

Evde hazırlanan yiyecekler ile katkı maddesi alımı azaltılabilir.

ETİKET OKUMA VE BESİN DEĞERİ ANALİZİ

Sağlıklı gıda seçiminde ürün etiketlerini doğru analiz etmek kritik öneme sahiptir:

Porsiyon Miktarı: Paketlerde “100 gramda” ve “1 porsiyon” bilgisi bulunur. Tüketilen miktar bu bilgilerle karşılaştırılmalıdır.

Kalori Kontrolü: Kalori takibi yapmak, obezite ve kronik hastalık riskini azaltır.

Düşür-Çoğalt-Dengede Tut: Doymuş yağ oranı düşük, trans yağ içermeyen ürünler tercih edilmelidir.

Katkı Maddelerine Dikkat: Tatlandırıcı, kıvam arttırıcı ve koruyucuların yoğun olduğu ürünlerden kaçınılmalıdır.

Görsel Kaynak: istockphoto