Güvenlik skandalları bitmiyor: Boeing kâbusu büyüyor! Son yaşanan kazalar kafaları karıştırdı ‘Böyle bir sorun yaşanması kabul edilemez’

Bugün Londra Gatwick’e inmesi beklenen Air India’ya ait Boeing 787 Dreamliner tipi yolcu uçağı, kalkıştan kısa süre sonra Gujarat eyaletinin en büyük şehri Ahmedabad’ın Meghani bölgesinde düştü.
Kazada uçakta bulunan 200’den fazla yolcu ve mürettebattan kurtulan olmadı. Air India yetkilileri, kazanın nedenini araştırmaya başladıklarını açıklarken, ilk bulgular uçağın ani bir güç kaybı yaşadığına işaret ediyor.
BOEİNG'İN GÜVENLİK SİCİLİ YENİDEN SORGULANIYOR
Bugünkü kazaya karıştığı bildirilen Boeing 787-8 Dreamliner modeli ise Flightradar24 verilerine göre tarihindeki bu ölçekte bir kazayla ilk kez karşılaşıyor. Ancak bu modelle ilgili daha önce de çeşitli olaylar yaşandığının da alını çizmekte fayda var. Örneğin bu yıl içinde, United Airlines’a ait bir uçuşta ani bir sarsıntı yaşanmış ve dört yolcu ile iki mürettebat üyesi yaralanmıştı.

‘BU UÇAKTA BÖYLE BİR SORUN YAŞANMASI KABUL EDİLEMEZ’
Şu ana kadar elde edilen bilgilerden yola çıkarak pek çok uzman, yaşanan kazanın olası nedenleri arasında rüzgâr değişimi, kuş çarpması ya da mekanik arıza ihtimalleri üzerinde duruyor. Havacılık uzmanı Julian Bray ise yaptığı açıklamada, “Dreamliner, kendi kendine uçabilecek kadar gelişmiş bir model. Bu uçakta böyle bir sorun yaşanması kabul edilemez” dedi.

BOEİNG ÜZERİNDEKİ KARA BULUTLAR DAĞILMIYOR

Kaza, Boeing’in son yıllarda yaşadığı bir dizi trajik olayın son halkası da oldu. Şirket daha altı gün önce, 2018 ve 2019 yıllarında Etiyopya ve Endonezya’da yaşanan, toplam 346 kişinin hayatını kaybettiği ‘737 Max’ kazaları nedeniyle problemler yaşıyordu. Hatta o kazalarda, uçuş kontrol sistemlerindeki yazılım hatalarının felakete yol açtığı belirlenmiş, 737 Max modeli dünya çapında yaklaşık iki yıl boyunca uçuşlardan menedilmişti.
O olaylardan bu yana Boeing, hukukî ve kamuoyuyla ilgili büyük bir kriz yaşıyor. Geçtiğimiz ay şirket, ABD Adalet Bakanlığı ile bir uzlaşma anlaşması imzaladı. Bu anlaşma Boeing’i, 737 Max kazaları nedeniyle doğrudan cezai sorumluluktan koruyacak şekilde hazırlandı.
Anlaşma kapsamında Boeing şu dört yükümlülükleri üstlendi:
1- Federal gözetimi engellediğini resmi olarak kabul edecek
2- Para cezası ödeyecek
3- Kazada hayatını kaybedenlerin aileleri için oluşturulacak bir fona katkı sağlayacak
4- Güvenlik ve kalite sistemlerine yatırım yapacak
Ancak, anlaşmanın yürürlüğe girmesi için bir yargıç tarafından onaylanması gerekiyor. 
KAZA MAĞDURLARININ AİLELERİ UZLAŞMAYI REDDEDİYOR
Öte yandan, Boeing’in 737 Max kazalarıyla ilgili olarak Adalet Bakanlığı ile yaptığı 1,1 milyar dolarlık uzlaşma, kazalarda hayatını kaybedenlerin ailelerini tatmin etmedi. Ailelerin avukatı Sanjiv Singh, anlaşmayı “ahlaki açıdan utanç verici” olarak nitelendirdi ve şirketin gerçek cezai sorumluluktan kaçmasına olanak tanıdığını söyledi.

SON YILLARDA YAŞANAN DİĞER BOEİNG KAZALARI İSE KAFALARI KARIŞTIRIYOR
Boeing uçakları son dönemde birçok başka kazayla da gündeme geldi. Aralık 2024’te Güney Kore’de bir Boeing 737-800 uçağı pistten çıkarak beton duvara çarpmış, 3 yaşındaki bir çocuğun da aralarında bulunduğu iki kişi yaşamını yitirmişti. Kasım 2024’te Litvanya’da bir 737 kargo uçağı bir evin üzerine düşerek bir kişinin ölümüne, üç kişinin yaralanmasına neden olmuştu.
Yine 2024’ün Mart ayında, LATAM Havayolları’na ait bir Boeing 787 uçağı havada aniden burun üstü dalarak 50’den fazla kişinin yaralanmasına yol açtı. Aynı yılın Ocak ayında, Alaska Airlines’ın bir 737 Max 9 tipi uçağında uçuş sırasında bir kapı tıkacı patlamıştı. Amerikan Federal Havacılık İdaresi kazanın ardından yaptığı incelemede paneli sabitleyen cıvataların eksik olduğunu belirlemişti.

AMERİKAN FEDERAL HAVACILIK İDARESİ VE BOEİNG ARASINDA YENİ KRİZ KAPIDA!
Amerikan Federal Havacılık İdaresi, Mayıs 2024’te Boeing hakkında yeni bir güvenlik soruşturması başlattığını duyurdu. Soruşturmanın, 787 Dreamliner uçaklarındaki güvenlik denetimlerinin düzgün yapılıp yapılmadığına odaklandığı belirtiliyor. Son kazanın da bu modelde gerçekleştiği düşünüldüğünde bu soruşturma şimdi daha da büyük önem kazanıyor.
Amerikan Federal Havacılık İdaresi, Boeing’in bazı uçak denetimlerinde ihmalkâr davrandığı, hatta uçak kayıtlarında tahrifat yapıldığı iddialarını da araştırıyor. Bu bağlamda en dikkat çekici olan ise kurumun daha üç ay önce ‘Dreamliner’lar için zorunlu muayene emri vermiş olması…

‘BU UÇAKLAR HALA GÜVENLİ DEĞİL’
Boeing’in eski yöneticilerinden Ed Pierson ve Havacılık Güvenliği Vakfı, kazaların ardından tam kapsamlı bir cezai soruşturma başlatılması gerektiğini savunuyor. Pierson, “Bu uçaklarda çok fazla arıza var. Sözlerle değil, eylemlerle güvenlik sağlanmalı” ifadelerini kullandı.

Kaza, küresel finans piyasalarında da etkisini gösterdi. New York Borsası’nda açılış öncesi işlemlerde Boeing hisseleri yüzde 8 oranında değer kaybetti. Dünü 214 dolardan kapatan Boeing hisseleri, şu sıralarda 198 dolardan işlem görüyor. Bu düşüş, şirketin piyasa değerinin yaklaşık 10 milyar dolardan fazla gerileyerek 150 milyar doların altına düşmesi anlamına geliyor.
Boeing yetkilileri, Air India uçağının düşmesiyle ilgili yeni bir açıklama yaparak, havayolu şirketiyle iletişim halinde olduklarını bildirdi. Açıklamada, Boeing'in Air India'yı desteklemeye hazır olduğu belirtildi. Şirket, X paylaşımında "Düşüncelerimiz yolcular, mürettebat, ilk yardım ekipleri ve kazadan etkilenen herkesle birlikte" ifadelerine yer verdi.

Daily Mail'in 'Which Boeing jets are most likely to crash? How world's largest aviation firm has faced scrutiny over its safety and reliability after series of fatal accidents' başlıklı haberinden derlenmiştir.