Havadaki nem bizi neden bunaltıyor?

Yaz aylarında artan sıcaklık ve nem, yalnızca günlük yaşam konforumuzu değil, aynı zamanda sağlığımızı da ciddi şekilde tehdit ediyor. Son yıllarda sıkça karşılaştığımız aşırı sıcak hava dalgaları ve nem oranlarındaki artış, özellikle yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalığı olanlarda hayati risk oluşturabilecek sorunlara neden olabiliyor. Bu konudaki sorularımızı yanıtlayan Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği İdari Sorumlusu Uzm. Dr. Nursev Vardaloğlu “Buna bir de orman yangınlarının yarattığı çevresel stres eklenince hem fiziksel hem de ruhsal sağlığımız çok yönlü etkileniyor” diyor.

Biliyoruz ki ter buharlaştığında vücuttan ısıyı da uzaklaştırır. Ama nem bunu engelliyor. Bu durum vücudumuzu nasıl etkiliyor?

Vücudumuz sıcak ortamlarda kendini soğutmak için terleme mekanizmasını devreye sokar. Ancak nem oranı yükseldiğinde havadaki su buharı miktarı arttığından ter buharlaşamaz. Buharlaşma olmadıkça vücut ısısı düşürülemez. Bu durumda vücutta ısı birikir ve ısı stresi (heat stress) gelişebilir. Isı stresinin belirtileri de nefes darlığı, kalp atım hızında artış (taşikardi), baş dönmesi, halsizlik, bulantı ve ileri vakalarda bilinç bulanıklığıdır. Özellikle kronik hastalığı olan bireylerde bu tablo acil müdahale gerektirebilir.

Nem nefes almamızı da zorlaştırıyor, neden?

Normalde soluduğumuz hava, burun ve boğazdan geçerken
ısıtılır, nemlendirilir ve akciğerlere iletilir. Ancak nemli hava, yoğunluğu nedeniyle solunum yollarından daha zor geçer. Özellikle astım, KOAH, bronşit gibi kronik solunum hastalığı olan bireylerde hava direnci artar. Akciğerlerdeki hava keseciklerine (alveol) oksijenin ulaşması zorlaşır. Karbondioksit atılımı da gecikir. Bu da göğüste baskı hissine, hırıltılı solunuma, hava açlığı hissine ve soluk alırken giderek zorlanmaya yol açar. Bu hastalıklar için zaten daralmış olan hava yolları, nemli havayla daha da kapanma eğilimine girer. Bu da ataklara neden olabilir.

Nemli havanın alerjenleri hapsettiği ve küf oluşumunu hızlandırdığı doğru mu?

Yüksek nem, sadece sıcaklıkla değil, alerjik yükle de ilişkilidir: Yüzde 60’ın üzerindeki nem oranı, küf mantarlarının ve ev tozu akarlarının üremesi için uygun ortam yaratır. Bu durum alerjik rinit ve astım duyarlılığı olan bireylerde nefes darlığı ve öksürük gibi semptomların artmasına neden olabilir. Ayrıca bu ortamda polenlerin havada asılı kalma süresi uzar, bu da alerjik reaksiyonların şiddetinin çoğalmasına yol açabilir.