Hayvanlar depremi önceden hissediyor mu? Sarsıntıyı önceden mi biliyorlar?

Yüzyıllardır hayvanların doğa olaylarını önceden sezdiği konuşuluyor. Yeni bir araştırma, bu iddiayı destekleyen ilk bilimsel adımlardan birini attı. Hareket sensörleriyle izlenen inekler, koyunlar ve köpekler; depremden saatler önce sıra dışı davranışlar sergileyerek bilim insanlarının dikkatini çekti. İşte detaylar...

HAYVAN DAVRANIŞLARINA DAYALI BİR DEPREM UYARI SİSTEMİ MÜMKÜN MÜ?

Almanya’daki Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü ve Konstanz Üniversitesi’nden araştırmacılar, İtalya’da deprem riski yüksek bir bölgede yürüttükleri çalışmada hayvanların olağan dışı davranışlarını gözlemledi. Hareket sensörleri ve GPS cihazlarıyla donatılmış altı inek, beş koyun ve iki köpek dört ay boyunca izlendi. Toplamda 18.000’den fazla sarsıntı kaydedilen bu süreçte, hayvanların 3.8 ve üzeri büyüklükteki depremler öncesinde belirgin biçimde hareketlendikleri tespit edildi.

HAYVANLAR BİRBİRLERİNDEN ETKİLENİYOR

Araştırmacıların bulgularına göre, hayvanlar birlikte kapalı bir ahırda olduklarında bu hareketlilik daha da belirginleşiyor. Kolektif davranış teorisi çerçevesinde değerlendirilen bu durum, ilk etapta köpeklerin huzursuzlanmasıyla başlıyor. Ardından ineklerin paniğe kapıldığı ve en son koyunların da bu davranışı takip ettiği gözlemleniyor. Yani hayvanlar sadece çevresel sinyallere değil, birbirlerinin davranışlarına da duyarlı şekilde tepki veriyor.

DEPREMDEN SAATLER ÖNCE HAREKETLİLİK BAŞLIYOR

Hayvanların, depremin merkez üssüne olan uzaklığa bağlı olarak depremden 1 ila 20 saat öncesine kadar tepki verdiği belirlendi. Bu durum, bilim insanlarının “yayılan bir sinyal” hipotezine ilgisini artırdı. Sismik aktivite öncesinde kayaçların sıkışması sonucu ortaya çıkan iyonların havaya karıştığı ve hayvanların bu iyonları algılayarak huzursuzlaştığı düşünülüyor.

BİLİM İNSANLARI NE DİYOR?

Araştırmanın ortak yazarı Martin Wikelski, bu davranışları “biyolojik erken uyarı sistemi” olarak tanımlıyor. Ona göre doğada pek çok tür, çevreden gelen en ufak sinyali bile algılayarak hayatta kalma içgüdüsünü devreye sokuyor. Bu içgüdülerin ortaklaşa çalıştığı “sürü zekâsı” ise farklı türlerin birbirini dinlemesiyle daha da etkili hale geliyor.

ELEŞTİRİLER DE VAR

Bazı bilim insanları ise bu çalışmaya temkinli yaklaşıyor. ABD’li jeolog Wendy Bohon, hayvanların her zaman sadece depreme özgü tepkiler vermediğine dikkat çekiyor. “Kedim bir depremden önce garip davranabilir, ama aynı şekilde mama kabı açıldığında da aynı tepkiyi veriyor,” diyen Bohon, bu davranışların sadece depremlere özgü olduğunun kanıtlanması gerektiğini vurguluyor.

Kaynak: Scientific American, USGS