Hazır giyimde acil çağrı yapıldı: Artık zorunlu!

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, 2023 ve 2024’ün ardından bu yılın ilk dört ayını da zararla kapatan hazır giyim sektörünün içinde bulunduğu kritik duruma dikkat çekmek ve acil çözüm önerilerini paylaşmak üzere basın açıklaması yaptı.,

Uygulanan faiz politikasının enflasyonu tetikleyici bir etki yarattığını belirten Narbay, mevcut ekonomik koşulların devam etmesi durumunda yıl sonuna kadar birçok firmanın öz kaynaklarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacağını ifade etti. Rekabet gücündeki gerilemenin, müşteri ve istihdam kayıplarını da beraberinde getireceğini vurgulayan Narbay, bu sürecin sonunda konkordato ve iflasların kaçınılmaz hale geleceğine dikkat çekti.

Basın açıklamasında şu ifadeler kullanıldı:

"Türk hazır giyim sektörü, tekstil sektörü ile birlikte ekonomimize 1 milyon kişilik istihdam ve 50 milyar dolarlık üretimle katkı sağlamaktadır. Ancak son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve uygulanan politikalar, sektörümüzü sürdürülemez bir noktaya getirmiştir. Sebebi olmadığımız bu krizden, tek başımıza çıkmamız mümkün görünmemektedir. Bu nedenle devlet desteği artık bir tercih değil, zorunluluk haline gelmiştir.

2022-2024 döneminde resmi enflasyon yüzde 138 olarak açıklanırken, aynı dönemde asgari ücrette yüzde 249, politika faizinde ise yüzde 258 oranında artış yaşandı. Bu rakamlar arasındaki çarpıcı fark, ekonomideki fiyat baskılarının resmi enflasyonun işaret ettiğinden daha derin ve yaygın yaşandığına işaret etmektedir. Ayrıca asgari ücretteki yüksek artışa rağmen çalışanların alım gücünde belirgin bir iyileşme gözlenmemektedir. Bu durum da açıklanan veriler ile günlük hayat arasındaki uyumsuzluğu ortaya koymaktadır.

Maliyetlerimizin en az yüzde 249 arttığı bir dönemde, gelirlerimizi doğrudan etkileyen döviz kurundaki artışın yalnızca yüzde 101 seviyesinde kalması, gelir-gider dengesini sektör aleyhine ciddi şekilde bozmuştur. Bu açık fark, üretim süreçlerinde yapılan verimlilik, inovasyon ve markalaşma yatırımlarıyla telafi edilemeyecek ölçüde derindir.

Resmi enflasyon rakamları baz alındığında dahi, sektörümüzün dolar bazında yüzde 27 oranında ek maliyet taşıdığı görülmektedir. Bu durum, uluslararası pazarlarda rekabet gücümüzü ciddi şekilde zayıflatmıştır. Öyle ki bugün Türk hazır giyim ürünleri, Uzak Doğu’dan yüzde 60, Kuzey Afrika ülkelerinden ise yüzde 45 daha pahalı hale gelmiştir.

2024 yılında politika faizinin yüzde 50 seviyesinde belirlenmesi, bileşik faiz oranının yüzde 63,2’ye ulaşmasına yol açmıştır. Buna karşılık, aynı dönemde döviz kuru sepetindeki artış sadece yüzde 16 düzeyinde kalmıştır. Bu fark, döviz bazında yaklaşık yüzde 40,5 oranında reel faiz verildiği anlamına gelmektedir. Bugün hâlâ döviz bazında yüksek faiz vermeye devam etmekteyiz.

Mevcut ekonomi politikası, kur artışını baskılayarak enflasyonu kontrol altına almaya yöneliktir. Ancak geçtiğimiz yıl kur sepetindeki yüzde 16’lık artışa rağmen enflasyonun yüzde 44 olarak gerçekleşmesi, bu politikanın etkinliğine dair soru işaretleri oluşturmaktadır. Üstelik yüksek faiz oranları, vadeli ve taksitli satışlara yansıyarak ürün fiyatlarını yukarı çekmektedir. Örneğin, altı ay vadeli satılan bir üründe yüzde 60’lara ulaşan ticari faiz maliyeti nedeniyle üretici fiyata yüzde 30’un üzerinde ek faiz yükü koymak zorunda kalmaktadır. Bu da faizden kaynaklı fiyat artışlarının, enflasyona doğrudan geçişini tetiklemektedir.

Diğer yandan, ithalatçıların kullandığı forward kur hesaplamalarında faiz önemli bir bileşendir. Kur ve faiz çarpımıyla oluşan bu fiyatlama yöntemi, ürün fiyatlarına yansımaktadır. Bu durum da Avrupa’da 10 Euro olan bir ürünün ülkemizde 14-15 Euro’ya satılmasının temel sebebidir.

Ek olarak, bir yıl sonra oluşacak enflasyon yüzde 25 seviyesinde hedeflenirken yüzde 46 faiz verilmesi, parasal genişleme nedeniyle de enflasyonist etki yaratmaktadır.

Tüm bu nedenlerle ihracatçının rekabet gücünü ve sermaye yapısını aşındıran mevcut politikaların, enflasyonu kalıcı olarak düşürmeye engel olduğu kanaatindeyiz. Ekonomik dengeyi gözeten, üretimi ve ihracatı merkeze alan yeni bir değerlendirme sürecine ihtiyaç duyulduğu aşikârdır.

Rekabet gücünü ve öz sermayesini kaybeden hazır giyim sanayimiz için acil bir destek paketi hazırlanmalıdır. TGSD olarak geçtiğimiz aylarda kamuoyu ile paylaştığımız 10 maddelik destek önerisinin aşağıdaki 3 maddesi, bu aşamada kritik öneme sahiptir:

Kur Dönüşüm Desteği: Net ihracata yüzde 10 oranında kur dönüşüm desteği sağlanmalıdırFinansmana Erişim Kolaylığı: Reeskont faizi, politika faizinin yarısı kadar olmalı ve faiz dönem sonunda tahsil edilmelidirİstihdam Desteği: Çalışan başına 2.500 TL desteğin, ölçek gözetmeksizin tüm sektör firmalarına verilmesi gerekmektedir

Hazır giyim sektörü olarak, ülkemizin ekonomik kalkınmasına ve istihdamına önemli katkılar sunmaya devam etmek istiyoruz. Ancak mevcut koşullarda, bu çabaların sürdürülebilirliği devlet desteği olmadan mümkün görünmemektedir. Bu nedenle yetkilileri, önerilerimizi dikkate almaya ve sektörümüz için acil destek paketini hayata geçirmeye davet ediyoruz. Aksi takdirde sektörün sahip olduğu güçlü küresel konumunu geri dönüşü olmaksızın kaybetmesi, yitirilen rekabet gücünün sonucunda müşteri ve istihdam kayıpları ile birlikte kaçınılmaz bir son olarak konkordato ve iflaslar ile karşı karşıya kalacağız.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği olarak, sektörümüzün geleceğini korumak ve ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sunmaya devam edebilmek adına bu süreçte kamu, finans ve ilgili tüm paydaşlarla yapıcı iş birlikleri geliştirmeye ve üzerimize düşen sorumlulukları üstlenmeye hazırız."