Heinonen: Kalıntılar da tehlikeli

Nükleer tesislere saldırı ‘nükleer sızıntı’ riski doğurur mu?

Tam olarak değil. Uranyum oksit, metal veya hekzaflorür gibi uranyum bileşenleri kripton iyot veya sezyum gibi uçucu değildir. Nükleer reaktör kazalarından kaynaklanan dumanlarla sahaların dışına taşınmazlar.Uranyum kalıntıları bombalanan sahalarda birikir, ancak saldırılardan sonra orada çalışan insanlar için bir tehlikedir.

Bu çatışmada nükleer silah kullanılma ihtimali var mı?

Nükleer silah kullanmanın çok ama çok düşük bir ihtimal olduğunu düşünüyorum. İsrail dahil, nükleer silah kullanacağını düşünmüyorum. Bu çok yüksek bir eşik ve devletin bekası tehdit altında olmadığı sürece… Kullanacaklarını sanmıyorum, çünkü bu çatışmanın taraflarının kullanabileceği hala birçok konvansiyonel askeri varlık var ve bunun da ötesinde, bunun hala büyük ölçüde İran ile İsrail arasında doğrudan bir karşı karşıya gelme olduğunu görüyorum.

IAEA İran’ın uranyumunun nerede olduğunu biliyor mu?

Bilmiyoruz sanırım. IAEA oraya gitmedi. İran en azından medyada malzemeyi başka bir yere, güvenli bir yere taşıyabileceğini duyurdu. Bunu yaptılar mı? Bilmiyoruz. Tam olarak nerede olduğunu bilmiyoruz. Natanz'da değildi sanırım. Kesinlikle bir kısmı, ama belki küçük bir miktar. Büyük olasılıkla İsfahan'daydı çünkü burası (uranyumun) başka bir forma dönüştürülmesi gereken yerdi, bunu yapacak yer orasıydı, şimdi tesisler yok edildi.

IAEA’nın bildiği başka tesisler var mı?

Bilmiyoruz, bu da sorunun bir parçası. Ama bu yüksek enerjili uranyumun nerede olduğu önemli çünkü bu çok kısa sürede silaha dönüştürülebilecek malzeme ve bunu oldukça hızlı yapabilecek tek bir tesis Fordo’ydu. Bunu yerin derinliklerinde yapıyorlardı.

Bir nükleer tesis tam olarak nasıl ‘etkisiz hale’ gelir?

Güçlü bombalar çok hasar verebilir. Çünkü santrifüjler titreşimlere karşı hassastır ve santrifüj salonunda bir şey patlatırsanız, Natanz'da olduğu gibi birçoğu kırılır. Ve havalandırmayı, elektriği ortadan kaldırabilirsiniz. Soğutma için suya ihtiyaç duydukları için onu ortadan kaldırabilirsiniz. Girişlere zarar vererek erişimi kısıtlanabilir.

Bu bu sürece dair ne kötü senaryosu ne olabilir?

Her ne sebeple olursa olsun, İran'ın nükleer silah yapmaya karar vermesi...