SonTurkHaber.com
close
up
Hemşinliler kültür elçisini yitirdi Agos

Hemşinliler kültür elçisini yitirdi Agos

Agos sayfasından elde edilen bilgilere dayanarak, SonTurkHaber.com duyuru yapıyor.

Hemşin dili ve kültürü üzerine araştırmaları ile tanıdığımız gazeteci yazar dostumuz Sergey Vardanyan'ı yitirdik. 1952 yılında doğan ve Ermenistan’ın başkenti Yerevan’da yaşayan Vardanyan, uzun süredir kanser tedavisi görüyordu. Ermeni halk kültürü ve dili üzerine çalışmaları olan Sergey Vardanyan, Abhazya ve Soçi Hemşinlileri ile tanışması sonrasında çalışmalarını Hemşin dili ve kültürü üzerine yoğunlaştırmış, 1984-1987 yılları arasında, 1944’te Batum’dan Kazakistan ve Kırgızistan’a sürülen Hemşinlilerle ilgili saha çalışmaları yapmıştı.


Vardanyan’la, 2005 yılında arkadaşlarımla birlikte çıkardığımız ‘Vova- Hamşetsu xağ/Hemşin ezgileri’ albümü vesilesi ile Diran Lokmagözyan vasıtasıyla tanışmıştık. Vardanyan o tarihlerde büyük bir emekle neredeyse tek başına aylık ‘Tsayn Hamşenagan’ (Hemşinlilerin Sesi) gazetesini çıkarıyordu. Tanışmamızdan önce Vova albümündeki şarkılara dair değerlendirmelerine Tsayn Hamşenagan’da yer vermişti. Tanıştıktan sonra Vova albümündeki  şarkılar ve Hemşin dili ve kültürü üzerine uzun uzun yazıştık. 
2008 yılında Naregatsi Art Enstitüsü’nün daveti ile konser vermek üzere Yerevan'a gittiğimizde Sergey Vardanyan ile yüzyüze görüşme imkanımız oldu. Birlikte olduğumuz o hafta hayatımın en duygu yoğunluklu dönemlerinden biri oldu. Sergey, Ayşenur Kolivar’ı ve bizi evinde misafir etti. Sonraki yıllarda Hemşin çalışmalarına yoğunlaşan akademisyen Lusine Sahakyan ile de onun sayesinde tanıştık. O günden sonra dostluğumuz gelişerek devam etti. 
Yaylada karşılama
2010 ve 2011 yıllarında iki yıl üst üste Türkiye'de misafirimiz oldu Vardanyan ve Sahakyan. İlk yıl Posof'dan Türkiye'ye giriş yaptılar, Hopa Hemşinlilerinin yaylası Bilbilan'da karşıladık kendilerini. Oradan Artvin üzerinden Karadeniz sahilinde Kemalpaşa’da aile ocağımızda misafir ettik. Kemalpaşa'da bize İstanbul'dan dostlarımız Seta ve Pakrat Estukyan da katıldılar. Sonrasında pandemide yitirdiğimiz Hemşinli dostumuz gazeteci yazar sevgili Adnan Genç'in rehberliğinde Hemşin ve Çamlıhemşin’i gezdik. Ayder’i, Hemşin’in konaklarını, vadilerini, Zilkale’yi gördük. 
Bu onların Hemşin coğrafyasına ilk seyahatleri, Türkiye’deki Hemşinlilerle ilk temaslarıydı. Duygu dolu anlardı. Ertesi yıl geldiklerinde Gito yaylasında konakladık, Ambarlı ve Çat yaylaları ile Elevit köyünü gezdik. Elevit köyünde Surp Xaçikor manastırının kalıntılarını ziyaret ettik. 
Daha sonra Kaçkar dağlarının güney eteklerinde 1915 yılına kadar önemli bir Ermeni yerleşim yeri olan Xodorcur/Hodorçur’a  (İspir Sırakonaklar) gittik. Xodorcur’da şimdi cami olarak kullanılan kiliseyi gezdik. Evlerin duvarlarında kullanılmış taşlardaki Ermeni alfabesi ile yazılmış yazıları hüzünle fotoğrafladılar. Sergey, sonraki yıllarda da Türkiye'ye, Artvin ve Rize'deki Hemşin bölgelerine ziyaretlerde bulundu, yeni dostluklar arkadaşlıklar edindi, araştırmalarını sürdürdü.

Titiz bir araştırmacı

Vardanyan, çalışmalarının kültürel ve tarihsel kıymetini bilen, son derece özenli, dikkatli, titiz ve etik ilkelere bağlı bir araştırmacıydı. Bulduğu her bilgi ve belgeyi kaydeder, arşivler, Hemşince bir kelimenin, bir deyimin telaffuzunu, anlamını, bağlamını defalarca sorar, mümkünse farklı kişi ve kaynaklardan teyit ederdi. Detaylar ve farklılıklar önemliydi onun için. Hemşin tarihini, Hemşinlilerin etnik ve kültürel geçmişini ve bu kültürün özgünlüğünü iyi bilir, kestirme yargılara ve kolaycılığa kaçmadan adeta bir kuyumcu titizliği ile Hemşin dili ve kültürü üzerine çalışırdı. 
Öyle ki; Vova albümünde yer alan ‘Asa Ander Asa’ (Söyle Garip Söyle) adlı anonim eserin, kendisinin kayıt altına aldığı sözlerden farklı sözler de içerdiğini fark etmiş, bu sözlerin kendisinin bilmediği anonim sözler mi, yoksa benim düzenleme amaçlı ilavelerim mi olduğunu dahi sormuştu. Yine aynı dönemde yeni albüm için hazırlık yaparken ‘Ali Aşun Kuka’ (Yine Güz Gelir) adlı anonim eserin eksik olan dörtlükleri için imdadıma yetişen de Sergey axparigimizdi. 
Aradığım anonim dörtlükler; Sergey'in Kazakistan Hemşinlilerinden edindiği, Kazakistan’daki Hemşinlilerden birinin Hopa Çavuşlu köyündeki akrabalarını ziyaretinde hep beraber söyleyip kaydettikleri hatıra bir kasette karşıma çıkmıştı. Ayşenur Kolivar'ın seslendirdiği çok sevilen ‘Nor Hars Ellim İnşallah’ adlı eser de yine Sergey’in Kazakistan Hemşinlilerinden  derleyip bize ulaştırdığı bir ezgidir. 
Sergey Vardanyan, adeta Hemşinlilerin Yerevan’daki kültür elçisi gibi, Hemşin dili ve kültürü ile ilgili her türlü bilgiyi, yayını, müzik albümlerini takip eder, onları Ermenistan kamuoyu ile paylaşırdı. Radyo ve TV programlarında Hemşin ezgilerini tek tek tanıtır Ermeniceleri üzerinden analiz ederdi. Hemşin dil ve kültürünün belgelenmesi, Ermenistan’da tanıtılması ve sevilmesi, Hemşin ezgilerinin Ermeni müzisyenlerce seslendirilmesinde sevgili Sergey Vardanyan'ın çok önemli katkıları vardır. 
Saygı ve özlemle yad ediyorum.

Önemli haberleri ve güncellemeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:75
embedKaynak:https://www.agos.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 05 Haziran 2025 12:31 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Salda Gölü’nde bayram heyecanı

05 Haziran 2025 07:02see181

İrfan Can Kahveci den Fenerbahçe itirafı: En büyük hedefim şampiyonluk

04 Haziran 2025 22:25see177

ABD’nin ana gündem maddesi Türkiye: Erdoğan ne istiyorsa karşılayın VİDEO İZLE

04 Haziran 2025 23:11see137

Bakan Yerlikaya açıkladı: Motokurye düzenlemesi yolda!

04 Haziran 2025 21:39see133

ABD, Gazze de acil ateşkes talep eden Birleşmiş Milletler Konseyi kararını veto etti

04 Haziran 2025 23:36see126

Düzce de yapay zeka destekli trafidar lı denetim

05 Haziran 2025 02:20see126

Diyarbakır SON DAKİKA yangın haberi: 13 katlı binada yangın çıktı, 17 kişi yaralandı, yaralılardan üçü öldü

05 Haziran 2025 20:58see123

Çeşme’de silahlı saldırıya uğrayan iş insanı yaralandı

04 Haziran 2025 22:50see121

Tarlada sondaj kuyusundan karbondioksit gazı çıktı

04 Haziran 2025 23:43see120

Türkiye ticarette tarih yazıyor: İhracatta Cumhuriyet tarihinin zirvesi görüldü VİDEO İZLE

04 Haziran 2025 21:38see118

Diyarbakır da 13 katlı apartmanda korkutan yangın: Mahsur kalanlar var

05 Haziran 2025 20:11see117

Uluslar Ligi nde ilk finalist Portekiz Sözcü Gazetesi

05 Haziran 2025 00:09see117

100 yaşında kanseri yendi!

05 Haziran 2025 22:48see115

Kurban Bayramınız kutlu olsun

06 Haziran 2025 06:12see115

SOM, hedefi tam isabetle vurdu

06 Haziran 2025 14:39see114

Çanakkale de üç otomobilin karıştığı zincirleme kaza: Yaralılar var Çanakkale Haberleri

05 Haziran 2025 00:55see114

Almanya Portekiz: 1 2 (MAÇ SONUCU) UEFA Uluslar Ligi nde Portekiz finalde Futbol Haberleri

05 Haziran 2025 00:09see113

Sabah namazı vakitleri 5 Haziran 2025: Arefe sabah namazı imsak vakti saat kaçta? Diyanet il il sabah namazı ezan saati Son Dakika Haberleri

04 Haziran 2025 23:44see112

İstanbul için ilk toplantı yapıldı! 600 bin konut için gaza basılacak!

06 Haziran 2025 12:34see112

Deyr Dibvan da İsrailli Saldırılar: 30 Yaralı

05 Haziran 2025 00:21see111
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları