Her karar zenginden ve sermayeden yana: Şimdi de emekli maaşına haciz yolunu açtılar

İktidar müsebbibi olduğu ekonomik krizin faturasını yoksullardan ve halktan çıkarırken krizde bile sermayenin çıkarlarını düşünmeyi ihmal etmiyor. Ülke tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden birini yaşarken, milyonlar borç batağında, alım gücü erimiş ve enflasyon ücretleri yemişken iktidar ve ekonomi yönetimi aldığı kararlarla halka daha fazla kemer sık diyor.

Çok değil son bir haftaya bakmak yetiyor.

Bu sabah milyonlarca emekli, maaşlarının haczedilebileceği haberi ile uyandı. İşçilerin yararlanması için kurulan işsizlik fonundan iktidar işverene verilen oranı yüzde 30'dan 50'ye yükseltti. Turizm sektöründe çalışanlar için adeta kölelik denebilecek çalışma sürelerini getiren düzenleme de bu hafta kabul edildi, bu sektörde çalışanlar artık 10 günde bir kez izin yapabilecek. 600 bin kamu işçisinin 2 yıllık maaşlarının belirleneceği toplu iş görüşmelerinde ise hükümet ilk iki teklifi sendikalarınkinin yarısı kadar bile sunmadı ve dün akşam yapılan görüşmede hükümetin üçüncü teklif olarak ilk 6 ay için yüzde 22 teklif sunduğu ifade ediliyor. Sendikalar yüzde 50 istemişti...

Tüm bunlara bakıldığında iktidarın halkı yoksulluğa mahkum etmesinin siyasi bir tercih olduğu ortaya çıkıyor.

Milyonlarca emekli değil yoksulluk açlık sınırının altında maaş alırken, iktidar ikramiyelerle oyalamaya çalışıyor ancak şu koşullarda bile yoksulu değil zengini düşündüğünü ortaya koyuyor.

Krizin kapitalizm için fırsat olduğu gerçeği bir kez daha doğrulanıyor. Enflasyonun çift hanelerden inmediği derin bir krizin yaşandığı ekonomide bankalar karına kar katıp büyürken şimdi de emekli maaşlarına haciz konulabilecek.

Emekliler normalde tüketici kredileri kullandıklarında, bankalar bu krediyi emekli maaşlarına doğrudan haciz uygulayarak tahsil edemiyordu. Uygulayan banka olursa da itiraz edilerek bu işlemler geri kaldırılıyordu.

Ama Yargıtay, içtihatları birleştirme kararı alarak; kredi sözleşmeleri kapsamında verilen hapis, takas, mahsup gibi onay ve talimatlar doğrultusunda, bankaların emekli maaşlarına bloke koymasının yolunu açtı.

Kararla birlikte bankalar kredi verirken bu tür işlemler için açık rıza vermesi halinde emeklinin maaşına bloke uygulayabilecek.

Yargıtay, aldığı karara dayanak olarak, Anayasa’nın "Çalışma ve sözleşme hürriyeti" başlıklı 48. maddesini temel aldı. Söz konusu maddede şu ifade yer alıyor: "Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir." Bu hükme dayanarak Yargıtay, kredi sözleşmeleri kapsamında emeklinin açık rızası ve onayı bulunması halinde maaşlarına bloke uygulanabileceğine hükmetti.

Maaşın haczedilmesini engelleyen yasa 5510 sayılı kanunun 93'üncü maddesinde "Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88'inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez." deniyor. Maddenin devamına 18.02.2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanun'un 32'inci maddesiyle "Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması hâlinde, icra müdürü tarafından reddedilir" olarak yer alıyor.

Rıza vermeleri halinde emeklilerin maaşının ne kadarının haczedileceği belli değil. Çünkü yargıtay kararında buna dair bir ifade yok. Bu nedenle bankalar ve emekliler arasında yeni ihtilaflar ortaya çıkabilir.

Bazı Yargıtay üyelerinin itirazlarına rağmen içtihat birleştirme oy çokluğuyla kabul edildi ve Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bu karar sonrası emeklilerin kredi kullanırken imzalayacakları ya da onaylayacakları her sözleşme maddesini dikkatle incelemeleri gerekiyor. Özellikle maaşlara bloke konulmasına izin veren maddelere rıza gösterilmemesi gerektiği vurgulanıyor. Ancak, kredi sözleşmeleri genellikle standart ve toplu halde sunulduğu için, bankanın bu tür değişiklikleri kabul edip etmeyeceği belirsiz. Dahası, acil nakit ihtiyacı olan emekliler çoğu zaman sözleşmeyi olduğu gibi imzalamak zorunda kalabiliyor. Bankaların da bu durumu kullanma ihtimalleri yüksek.

Öte yandan kriz döneminin en büyük kazanını olan bankalara bu karar adeta kıyak oldu.