Hürmüz Boğazı nerede? Hürmüz Boğazı kapatıldı mı, önemi nedir?

Hürmüz Boğazı nerede, önemi nedir, soruları ABD'nin İran karşısında, İsrail'in yanında savaşa girmesinin ardından gündemdeki yerini aldı. Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3'te 1'ine ev sahipliği yapan bu stratejik geçit, başta Suudi Arabistan Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Ortadoğu'daki üreticilerin ham petrol ve kondensat sevkiyatında kritik bir rol üstleniyor. Peki, "Hürmüz Boğazı nerede, kapatıldı mı, kapanırsa ne olur? Hürmüz Boğazı önemi nedir?" İşte detaylar...

HÜRMÜZ BOĞAZI NEREDE?

Hürmüz Boğazı, Umman Körfezi ile Basra Körfezi'nin arasındadır. Boğazın kuzey kıyısında İran, güney kıyısında ise Umman toprakları bulunur. Genişliği 38.90 kilometre kadardır. Ortadoğu petrollerinin %40'ını (ABD, Batı Avrupa ve Çin'e gönderilen petrolün yaklaşık yarısı) bu boğazdan transit geçen gemiler taşır.

HÜRMÜZ BOĞAZI'NIN ÖNEMİ NEDİR?

AA'nın paylaştığı bilgilere göre, Basra Körfezi'nin ağzında yer alan dar su yolu Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlıyor.

Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3'te 1'ine ev sahipliği yapan bu stratejik geçit, başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Ortadoğu'daki üreticilerin ham petrol ve kondensat sevkiyatında kritik bir rol üstleniyor.

Hürmüz Boğazı'ndan günlük yaklaşık 20 milyon varil petrol ve petrol ürününün büyük kısmı Çin başta olmak üzere Asya piyasalarına ulaşıyor. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yüzde 20'si de bu boğazdan geçiyor.

İsrail'in İran'a saldırılarıyla başlayan çatışma sonrası Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasına yönelik İran'dan henüz bir hamle gelmese de ABD'nin İran'daki üç nükleer tesise saldırılarının ardından dikkatler Hürmüz Boğazı'na yoğunlaşmıştı.

HÜRMÜZ BOĞAZI KAPATILDI MI?

İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi İsmail Kevseri, Meclisin, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması gerektiği sonucuna vardığını ancak nihai kararın Milli Güvenlik Yüksek Konseyi uhdesinde olduğunu belirtti.

İran basınına göre, İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi Kevseri, Hürmüz Boğazı'na ilişkin açıklamada bulundu.

Kevseri, Hürmüz Boğazı'nın kapatılmasının gündemlerinde olduğunu ve ne zaman gerekirse, hangi dönemde ihtiyaç duyulursa bunun kesinlikle gerçekleştirileceğini belirtti.

Ayrıca, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan (NPT) çıkış konusunun da tartışılmakta ve incelenmekte olduğunu aktaran Kevseri, ancak bu konuda karar alınabilmesi için ilgili mercilerce müzakereler yapıldığını ifade etti.

Kevseri, "Meclis, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması gerektiği sonucuna vardı. Ancak nihai karar Milli Güvenlik Yüksek Konseyi uhdesinde." değerlendirmesinde bulundu.

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Umman Denizi arasında bağlantı yolu durumunda. Basra Körfezi'ndeki çeşitli limanlardan toplanan petrol, tankerler aracılığıyla bu su yolunu kullanarak dünyaya taşındığı için Hürmüz Boğazı, büyük stratejik ve ekonomik öneme sahip.

HÜRMÜZ BOĞAZI HAKKINDA

Hürmüz Boğazı enerji taşımacılığı açısından alternatifsizdir. Kuveyt, Irak, İran, Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar ihraç ettikleri petrolü Hürmüz'den uluslararası pazarlara ulaştırmaktadır. Dünya sıvılaştırılmış gaz (LNG) ihracatının %66'sı Hürmüz Boğazından geçmektedir

Hürmüz Boğazı güvenliğinin sağlanması bazı sorunları barındırır. Zayıf askeri güce sahip körfez ülkeleri boğazın güvenliğini sağlamakta yetersiz kalmaktadır. Bu durunda güçlü devletlerin bölge ile ilgilenmesi zorunlu olmaktadır. ABD İran İslam Devrimine kadar Suudi Arabistan ve İran ortaklığı ile boğazın güvenliğini sağlamaya çalıştı. 1979 devriminden sonra Amerikan karşıtı politikalar yürüten İran, Hürmüz Boğazını tehdit etmeye başladı. Körfez İşbirliği Ülkeleri (Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri) buna İran tehdidine karşı 2000 yılında savunma paktı imzaladılar. NATO’ya benzer şekilde 'üye ülkelerin birine yapılan saldırı, tümüne yapılmış sayılır' kuralını kabul edildi. İKÖ güvenliğin sağlanması amacıyla NATO ile de iş birliği yapmaya çalışmaktadır. ABD körfez ülkeleriyle çeşitli savunma anlaşmaları yapmış, askeri üsler kurmuştur.

Hürmüz Boğazı'ndaki bir diğer sorun ise karasuları meselesidir. İran ve Umman'ın karasularını 3 mil olarak uyguladığı zamanlarda, 21 mil genişliğindeki boğazdan geçişte herhangi bir sorun bulunmuyordu. Boğazın orta kısmında geniş bir uluslararası suyolu bulunuyordu. Fakat İran’ın 1959, Umman'ın 1972 yılında karasularını 12 mile çıkarmaları geçişlerde sorun oluşturmuştur. Bu durumda boğazın uluslararası su alanı kalmamış, tüm sular İran ve Umman'ın karasuları haline gelmiştir