İliç teki sessizlik cari açığı konuşturuyor: Altın var ama üretim yok Ekonomi Haberleri

İliç'te 13 Şubat 2024'te yaşanan toprak kayması sonrası duran altın üretimi, sadece bölge halkını değil, Türkiye ekonomisini de derinden etkiledi. Binlerce kişilik istihdam zinciri kırıldı, esnaf kepenk kapattı. Üretimin durmasıyla artan ithalat, cari açığı büyüttü. Uzmanlar ve yerel yöneticiler, çevre güvenliği sağlandıysa üretimin yeniden başlaması gerektiğini vurguluyor.

Erzincan'ın İliç ilçesinde 13 Şubat 2024'te meydana gelen toprak kaymasının ardından faaliyetlerine ara verilen Çöpler Altın Madeni'nin kapalı kalması hem bölge ekonomisini hem de istihdamı olumsuz etkiledi.

Türkiye Altın Üreticileri Derneği ve sektör kaynaklarına göre maden, doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 4 bin kişiye istihdam sağlıyordu.

Üretimin 17 aydır durmasıyla bu zincir kesintiye uğradı. Erzincan Ticaret Borsası Başkanı Nadir Akar, "Sadece bölge esnafı değil, Türkiye ekonomisi de zarar gördü. Maden açıkken burada ciddi bir ticaret döngüsü vardı. Üretim durduğunda o çark tamamen bozuldu" dedi.

"Maden güvenli şekilde yeniden faaliyete geçmeli"

Erzincan Ticaret Odası Başkanı Ahmet Tanoğlu ise, "Altın ithalatı zaten cari açıkta büyük yer tutuyor. Maden güvenli şekilde yeniden faaliyete geçmeli" ifadelerini kullandı.

İliç'teki bu sosyo-ekonomik tablo, bazı göstergelerle de destekleniyor. CHP Erzincan İl Başkanı Yalçın Tanrıverdi'nin açıklamasına göre, Sağlık Bakanlığı'nın açtığı 67 kişilik temizlik kadrosuna 14 bin kişi başvurdu. Bu başvuru sayısının bölgedeki işsizliği gözler önüne serdiği ifade ediliyor.

CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül de mayıs ayında yaptığı açıklamada, "İliç'te üretimin yeniden başlaması için çevre ve insan sağlığına dair tüm önlemler alınmalı. Kapalı liç yönteminin yüzde 99 oranında güvenli olduğu belirtiliyor. Tüm tedbirler sağlandıktan sonra üretim artsın ve emekçinin hakkı verilsin" demişti.

"Çevre riski kalmadı, üretim güvenli yapılabilir"

Dokuz Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Cemalettin Okay Aksoy, madende çevresel bir risk kalmadığını söyleyerek, "Bakanlık denetimleri ve şirket testlerine göre çevre açısından riskli bir durum tespit edilmedi. Sabırlı Vadisi'nde yaklaşık 6 bin su ve 700 toprak örneği analiz edildi. Rehabilitasyon çalışmaları tamamlandı ve yaklaşık 210 milyon dolar harcama yapıldı. Üretimin kapalı sülfit tesisi ile yeniden başlaması, çevresel ve iş güvenliği açısından daha sağlam bir sistem sunuyor. Madencilik özellikle kırsal bölgelerde kalkınmanın lokomotifi. Üretimin uzun süre kesintiye uğraması hem yerel halkı hem de ülke ekonomisini zorluyor" diye belirtti.

Altın üretimindeki düşüş, ithalatı artırıyor

Merkez Bankası ve Dünya Altın Konseyi verilerine göre, 2024 itibarıyla Türkiye'nin altın üretimi 32,2 ton seviyesinde gerçekleşti.

Buna karşın talep 153 ton, ithalat ise 123,8 ton oldu. Türkiye son 24 yılda üretiminin 8 katı kadar altın ithal etti. Altın ithalatı, 2024 yılında 10 milyar dolarlık cari açık oluşturdu.