İngiltere nin gözü kulağı Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar da

İngiltere’nin Eurofighter Typhoon savaş uçağı üretim hattı, yeni siparişlerin olmaması nedeniyle tamamen durma riskiyle karşı karşıya. Bu durum, ülkenin havacılık sanayiindeki kritik yetkinliklerini kaybetme tehlikesini beraberinde getiriyor. Lancashire’daki BAE Systems Warton fabrikasında, uzun yıllardır sürdürülen Typhoon montajı neredeyse sona erdi. Fabrikada son olarak, Katar’ın 2017’de verdiği 5 milyar sterlin değerindeki sipariş kapsamında bir uçak hazırlanıyor. Ancak üretim hattı büyük ölçüde durmuş durumda. Bir yetkili, “Hangarda tek bir uçak bekliyor, ama birkaç parça ve boyama işlemi için hazır değil. Büyük montaj işleri tamamlandı, artık çalışan kalmadı.” açıklamasını yaptı.

İngiltere hükümeti, 2009’dan bu yana yeni Typhoon siparişi vermedi. Suudi Arabistan ve Katar’dan beklenen ek ihracat siparişleri de henüz netleşmedi. Eğer yeni siparişler alınmazsa, İngiltere’nin Global Combat Air Programme (GCAP) kapsamında yeni nesil savaş uçakları üretme kapasitesi ciddi şekilde zarar görebilir. Unite Sendikası Genel Sekreteri Sharon Graham, “Hükümetin, savunma harcamalarını ‘İngiliz büyümesi, iş fırsatları, beceriler ve inovasyon’ ile birleştirme vaadine rağmen bu durumu nasıl görmezden geldiğini işçiler sorguluyor.” dedi. Graham, kendi savaş uçaklarını üretmeyi durdurmanın yaratacağı tehlikelere karşı hükümeti defalarca uyardığını vurguladı.

Typhoon, BAE Systems, Airbus ve Leonardo’nun oluşturduğu bir Avrupa konsorsiyumu tarafından üretiliyor. Her şirket uçağın farklı parçalarını üretirken, son montaj işlemleri siparişi veren veya ihracatta lider olan ülkenin tesislerinde gerçekleştiriliyor. BAE Systems, Samlesbury fabrikasında diğer ülkeler için Typhoon ön gövdeleri üretmeye devam etse de bu parçalar Avrupa’daki diğer tesislere gönderiliyor.
İngiltere hükümetinin, en gelişmiş Typhoon modelleri yerine ABD üretimi F-35A savaş uçaklarını tercih etmesi, savunma politikalarına dair tartışmaları alevlendirdi. İngiltere, mevcut Typhoon filosunu yeni radarlarla modernize etme taahhüdünde bulunsa da, konsorsiyumdaki diğer ülkelerin aksine yeni sipariş vermeyen tek ülke konumunda.

MİLLETVEKİLİNDEN HÜKÜMETE SERT UYARI

Lancashire’ın Fylde bölgesinden Muhafazakar Parti milletvekili Andrew Snowden, “Hükümet yeni siparişleri hızla onaylamazsa, dünya standartlarında askeri uçak tasarlama ve üretme yeteneğimizi kaybetme riskiyle karşı karşıyayız.” dedi. Savunma Bakanı John Healey, Typhoon’un önemini vurgulasa da yeni siparişler konusunda net bir taahhüt vermedi. Healey, İngiltere’nin 2030’a kadar 27 yeni F-35 siparişi vereceğini, bunlardan 15’inin uçak gemisi uyumlu F-35B, 12’sinin ise taktik nükleer bomba taşıyabilen daha uygun maliyetli F-35A olacağını belirtti.

KATAR, SUUDİ ARABİSTAN VE TÜRKİYE

Sektör temsilcileri, Katar, Suudi Arabistan ve Türkiye ile yeni Typhoon siparişleri için görüşmelerin devam ettiğini ifade etti. Kraliyet Havacılık Derneği’nin Aerospace dergisi editörü Tim Robinson, “İngiltere’deki savaş uçağı üretimindeki bu kesinti, Katar ve Suudi Arabistan’dan gelecek siparişler ve GCAP projesi ile umarız geçici olur. Ancak bu ara ne kadar uzarsa, yeni nesil savaş uçakları için gerekli becerileri kaybetme riski o kadar artar.” uyarısında bulundu.

BAE SYSTEMS VE SAVUNMA BAKANLIĞI'NDAN AÇIKLAMA

BAE Systems, Typhoon programındaki taleplere uyum sağlama konusunda deneyimli olduklarını ve uzman becerileri koruma taahhüdünde bulunduklarını belirtti. Şirket, “Mevcut ve potansiyel müşterilerden gelen güçlü ilgi, Typhoon üretiminin İngiltere’de önümüzdeki on yıl boyunca devam edeceğine dair güven veriyor.” dedi. Savunma Bakanlığı ise Typhoon’un 2040’lara kadar İngiltere’nin hava savunmasının temel taşı olacağını vurguladı. Gelecekteki yatırımların, yıl sonunda açıklanacak Savunma Yatırım Planı’na bağlı olduğu belirtildi.