İran dan kritik diplomasi açıklaması

BM Güvenlik Konseyi'nde (BMGK), 2015'te imzalanan "Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA)" adlı nükleer anlaşmaya ilişkin gelişmeler ele alındı.

İravani, "İsrail rejiminin" JCPOA'yla ilgili düzenlenen toplantıya katılmasına karşı çıktıklarını, toplantının sadece JCPOA tarafları ve BMGK üyeleri tarafından gerçekleştirilmesi gerektiğini kaydetti.

ABD’nin 2018’de JCPOA’dan tek taraflı olarak çekilmesi ve ardından BMGK'nın 2231 sayılı kararını ihlal ederek yasa dışı ve sınır ötesi yaptırımlar uygulamasının İran’ı yükümlülüklerine uymamakla suçlama konusunda herhangi bir meşruiyetleri olmadığını ortaya koyduğunu söyleyen İravani, buna karşı İsrail'in tam ABD desteğiyle İran’ın barışçıl nükleer tesislerini, sivilleri ve sivil altyapıyı hedef aldığını ifade etti.

İravani, İsrail'in bu saldırıları, İran’ın barışçıl nükleer programının sözde "yakın tehdit" oluşturduğu iddiasıyla haklı göstermeye çalıştığını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu iddiaların hiçbir yasal veya gerçek temeli yoktur. Gerçekte, bölgede nükleer silaha sahip olduğunu ilan etmeyen tek aktör olan ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’na (NPT) taraf olmayan İsrail, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) denetimlerinden kaçınmaktadır. Buna karşılık İran, NPT’ye taraf bir ülke olarak nükleer programını en sıkı UAEA denetimlerine tabi tutmaktadır."

Avrupalı JCPOA katılımcılarının da kendi yükümlülüklerini yerine getirmediğini savunan İravani, aynı zamanda söz konusu ülkelerin İran’ın nükleer silah edinmeye yaklaştığına dair asılsız iddialarda bulunduğunu dile getirdi.

İravani, "Bu iddialar, hiçbir güvenilir kanıtla desteklenmemekte olup tamamen temelsizdir. İran’ın barışçıl nükleer programı, sıkı UAEA doğrulama mekanizmaları altındadır ve bu gerçek inkar edilemez" dedi.

Tüm bu saldırganlığa ve Avrupa taraflarının yapıcı olmayan tutumuna rağmen İran'ın hala diplomasiye ve barışçıl çözüm yollarına bağlı kalmaya devam ettiğine işaret eden İravani, şöyle devam etti:

"İran, bu savaşı başlatmamıştır. Saldırganlar saldırılarını durdurduğunda, İran da yasal askeri karşılıklarını sona erdirmiştir. Ancak İran, sahte vaatleri ve çifte standartları görmezden gelmeyecektir. Silahlı kuvvetlerimiz her türlü yeni tehdit veya ihlale yanıt vermeye tam hazırlıklıdır. Bugün diplomasiye her zamankinden daha yakınız."

İravani, İsrail ve ABD'nin İran’ı sözde koşulsuz teslimiyete zorlayacağı ve nükleer programından tamamen vazgeçireceği yönündeki beklentilerinin başarısız olduğunu ifade etti.

ABD'nin BM Daimi Temsilciliği Geçici Maslahatgüzarı Dorothy Shea, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu'nun 12 Haziran'da İran’ın zorunlu nükleer güvenlik önlemlerini yerine getirmemesi nedeniyle yükümlülüklerine uymadığına hükmettiğini kaydetti.

Diğer taraftan BMGK'nın bazı üyelerinin İran’ın yükümlülüklerini ihlal etmesini görmezden gelmeyi, "hatta teşvik etmeyi tercih ettiğini" savunan Shea, "ABD, İran’ın bu uyumsuzluğunu ve bölgesel istikrara yönelik süregelen tehdidini görmezden gelmeyecektir" vurgusunu yaptı.

Shea, ABD Başkanı Donald Trump'ın İran’ın artık barışa yönelmesinin zamanının geldiğini açık bir şekilde yinelediğini anımsatarak, "Bu kritik dönemde hepimiz, İran’a barış ve refah için önündeki bu fırsatı değerlendirmesi ve uluslararası yükümlülüklerine uyması çağrısında bulunmalıyız." diye konuştu.

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Vassily Nebenzia ise UAEA denetimine tabi olan İran’ın barışçıl nükleer altyapısını da hedef alan saldırıları en güçlü şekilde kınadıklarını bildirdi.

ABD ve İsrail’in gerçekleştirdiği eylemlerin, BM Şartı’nı ve Güvenlik Konseyi kararlarını açıkça ihlal ettiğini kaydeden Nebenzia, bunların aynı zamanda Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın (NPT) otoritesine doğrudan ve son derece tehlikeli bir meydan okuma olduğunu söyledi.

Nebenzia, İsrail’in nükleer silahların yayılmasının önlenmesi başlığı altındaki bu toplantıya katılma talebinin kendilerini biraz şaşırttığını belirterek, "Bunun, İsrail’in NPT’ye taraf olma ihtimaline dair bir işaret taşıdığına inanmak isteriz. Bu, tüm uluslararası toplumun görmeyi arzuladığı bir adımdır." diye konuştu.

İran'ın nükleer yakıt döngüsüyle ilgili tesislerini hedef alan saldırıların sadece İran halkı için değil, tüm Orta Doğu için radyolojik sonuçlara yol açabilecek gerçek bir tehdit oluşturduğuna dikkati çeken Nebenzia, tüm bu gelişmelerin yalnızca zımni bir kabulle değil, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın açık onayıyla gerçekleştiğini ifade etti.

Nebenzia, diğer taraftan söz konusu ülkelerin hala Ortak Kapsamlı Eylem Planı'nın tarafları olduklarını iddia ettiklerini belirterek, bu ülkelerin gelinen noktada artık ciddiye alınmalarının imkansız hale geldiğini söyledi.

Rus büyükelçi Nebenzia, "UAEA bugüne kadar İran’ın nükleer silah geliştirdiğine dair herhangi bir işaret gözlemlememiştir. Dolayısıyla Batılı meslektaşlarımızın bu konuda öne sürdükleri iddialar, bu raporları okumamış ya da konuyu anlamamış bir kitleyi hedef alan yanlış beyanlardan ibarettir. 12 Haziran’da Batılı ülkelerin sergilediği ikiyüzlülük ve alaycılık zirveye ulaşmıştır" vurgusunu yaptı.