İsrailli sığınakta İran halkı açıkta

Birbirine binlerce kilometre uzaklıktaki İran ve İsrail arasında beş gündür devam eden savaş iki ülkenin askeri kalibiyetlerinin yanı sıra sivil savunma konusundaki farklarını da ortaya koydu. İsrail’in saldırıları sonucu İran’da 224 can kaybı ve 1277 yaralı olduğu bildirilirken, İsrail’de ise 24 ölü 500 yaralı var. İsrailli sivillerin savaştan çok daha az etkilenmesinin temel sebeplerinden biri gelişmiş hava savunma sistemleri kadar ülkenin büyük kısmında bulunan sığınak ağı.

SAVUNMA YASASINDA VAR

İsrail’de ilk olarak 1951 yılında getirilen Sivil Savunma Yasası kapsamında yeni yapılan tüm binalarda korunaklı alan inşası zorunlu kılındı. 1991 yılındaki Körfez Savaşı’nda Irak’ın İsrail’e attığı Scud füzeleri atması sonrası ise yasanın kapsamı genişletilerek evlerin içine dahi korunaklı odalar yapılması şartı getirildi. Sivillerin kullanacağı sığınaklar “mamadim” isimli ev içi güçlendirilmiş odalar, “mamakim” isimli kat seviyesindeki güvenli alanlar ve “miklatim” isimli toplu sığınaklar olmak üzere genişleyen bir güvenlik mimarisi içinde yer alıyor.

Ağır harp başlıkları taşıyan füzeler ve insansız hava araçları da dahil olmak üzere füze saldırılarına karşı dayanıklı olacak şekilde tasarlanan bu alanlar güçlü şok dalgalarını emip saptırabilecek şekilde güçlendirilmiş betonla inşa ediliyor ve özel olarak tasarlanmış patlamaya dayanıklı kapı ve pencerelerle donatılıyor.

REJİMİN TERCİHİ

Arap-İsrailli nüfusun yoğun olarak yaşadığı Tamra kentinde ise aynı hassasiyetin gösterilmemesi dikkat çekiyor.

Öte yandan İran’da bundan farklı bir resim var. Başkent Tahran dahil olmak üzere halkın kullanabileceği sığınaklar bulunmayan İran’da yönetim; camiler, okullar ve metro istasyonlarına yönlendiriliyor. İranlılar bu durumun politik anlatı ve şehitlik kültürünün de sonucu olduğu görüşünde. İngiliz BBC’ye konuşan Tahranlı bir gazeteci, İran yönetiminin bakışını, “Bu toplumda, etrafta bir savaş uçağı ya da yaklaşan bir hava saldırısı olduğunda sığınağa gitmek korkaklık göstergesi sayılır. Cesur olmalı, bombardımanlara göğüs germeli ve şehadetten onur duymalısınız” ifadeleriyle açıklıyor.

İRAN DEVLET TELEVİZYONU VURULDU

İSRAİL, dün İran devlet televizyonu binasını da hedef aldı. İran Radyo ve Televizyon Kurumu (IRIB) yaptığı açıklamada, Tahran’daki binalarının İsrail tarafından vurulduğunu bildirdi.

Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, saldırının devlet televizyonunda yayınlanan canlı yayın akışı sırasında gerçekleştiği görüldü. Kadın spikerin, İsrail’in saldırılarına tepki gösterdiği canlı yayın sürerken düzenlenen saldırı, TV binasında tahribata yol açtı. İran da misilleme olarak İsrail’in Kanal 12 ve Kanal 14 televizyonlarına tahliye uyarısında bulundu.

HAMANEY’E SUİKASTI TRUMP VETO ETMİŞ

ABD Başkanı Donald Trump’ın, İsrail’in İran’ın ruhani lideri Ali Hamaney’e suikast düzenlemesini önlediği öne sürüldü. Axios’tan Barack Ravid ve Associated Press’in haberlerine göre, İsrail’in İran’a yönelik yürüttüğü saldırılarda Hamaney’i öldürme fırsatı doğdu ve İsrailliler bunu uygulamaya geçirmek için planlar geliştirdi. İsrail tarafı planlarını Trump yönetimine ilettiğinde ise ABD Başkanı’nın “suikast ihtimaline açık şekilde karşı çıktığı” iddia edildi. Diğer yandan Hamaney’in öldürülmesiyle çatışmanın son bulacağını öne süren Netanyahu, Hamaney’e suikastı işaret ederek, “Ne gerekiyorsa yapacağız” dedi.

KARŞILIKLI TAHLİYE ÇAĞRILARI: TAHRAN’I BOŞALTIN TEL AVİV’İ BOŞALTIN

TÜM dünya İsrail ve İran arasındaki saldırı sarmalının bitmesi için bir sinyal beklerken, iki ülke karşılıklı saldırılarını dün de devam ettirdi. İsrail’de toplam can kaybı 24’e yükselirken, İran’da ise 224 olarak kaydedildi.

- Önceki gece İsrail’e karşı yeni bir saldırı dalgası başlatan İran, Tel Aviv, Hayfa, Petah Tikva ve Bnei Brak kentlerini hedef aldı. Füzeler birçok noktada isabet bularak yıkıma neden oldu.

‘ÜÇTE BİRİNİ VURDUK’

- İsrail de İran’ın çeşitli noktalarını hedef aldı. İsrail ordusu İran Devrim Muhafızları’nın gizli kanadı olan Kudüs Gücü’ne ait komuta merkezlerini ayrıca Tahran yakınlarındaki fırlatma rampalarını vurduğunu açıkladı.

- 50’den fazla uçakla en az 120 karadan karaya füze fırlatma rampasını vurduklarını duyuran İsrail, bunun İran’ın toplam kapasitesinin üçte birine denk geldiğini duyurdu. Ordu Sözcüsü Effie Defrin, saldırıların ardından “Tahran hava sahasının tüm kontrolünün ellerine geçtiğini” iddia etti.

GAZZE’DEKİ GİBİ TAHLİYE

- Netanyahu da ülkenin merkez bölgesindeki Tel Nof Hava Üssü’ne yaptığı ziyarette, İsrail hava kuvvetlerinin “Tahran semalarında kontrolü sağladığını” ve “nükleer tehdit ile füze tehdidini ortadan kaldırmaya çok yaklaştıklarını” iddia etti.

-Dün öğleden sonra İsrail ordusu, X’ten Farsça paylaşım yaparak hava saldırıları nedeniyle tıpkı Gazze’de olduğu gibi Tahran’ın kuzey semtinin tahliye edilmesini istedi. İran Devrim Muhafızları ise Tel Aviv’in boşaltılmasını isteyen bir duyuru yayınladı. İsrail’in kuzeyinde yer alan Hayfa kentindeki petrol rafinerisi, İran’ın dün akşamki misilleme saldırısında hasar görmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurdu.

- Bu arada iki ülkenin verilerindeki tutarsızlık dikkat çekti. İsrail,�İran’ın toplam 350 füze yolladığını açıklarken, İran bu sayıyı 100 olarak verdi. İsrail, İran füzelerinin yüzde 80 ila 90’ının hava savunma sistemleri tarafından etkisiz hale getirildiğini de belirtti.