İtalya referandum için sandık başında Sözcü Gazetesi

İtalya'da yabancıların vatandaşlık almasını düzenleyen yasada ikamet şartının hafifleştirilmesi ile işçi haklarındaki bazı düzenlemelerde değişiklik talebi için gidilen referandumda oy kullanma işlemi sabah saatlerinde başladı.

İçişleri Bakanlığının verilerine göre, ülkede kayıtlı 51,3 milyon seçmeni ilgilendiren, iki farklı konuda toplam 5 sorunun oylanacağı referandum için sandıklar kuruldu.

Yerel saatle 07.00'de (TSİ 08.00) başlayan oy verme işlemi, bugün ve yarın olmak üzere 2 gün sürecek.

İlk gün, saat 23.00'e (TSİ 00.00) kadar oy kullanılabilecek. İkinci gün pazartesi ise 07.00-15.00 (TSİ 08.00-16.00) saatlerinde oy verme işlemi devam edecek.

Referandumda resmi olmayan ilk sonuçların, oy kullanmanın biteceği pazartesi yerel saatle 15.00'ten sonra gelmesi bekleniyor.

Referandumda, halka sorulacak farklı renk oy pusulalarında 5 soru bulunuyor. Bunlardan en çok öne çıkanı ise yabancıların vatandaşlık almasını düzenleyen yasaya yönelik soru.

Muhalefet ve sivil toplum kuruluşlarının geçen yıl topladığı ve Anayasa Mahkemesinin de kabul ettiği 600 binden fazla imza neticesinde, 1992 tarihli yabancıların İtalyan vatandaşlığı almasına yönelik yasada değişiklik talep ediliyor.

Buna göre, Avrupa Birliği (AB) dışındaki ülkelerden gelip İtalya'da yaşayan yabancıların vatandaşlık alması için gereken koşullardan biri olan 10 yıl kesintisiz ikamet etme şartındaki sürenin 5 yıla düşürülmesi talebi oylanıyor.

Halk oylamasında bu soruya "Evet" yanıtı çıkarsa söz konusu süre şartı 5 yıla inecek. Bunun yaklaşık 2,5 milyon yabancı kökenlinin İtalyan vatandaşlığına başvurmasının önünü açabileceği basına yansıdı.

Bugünkü referandumda oylanacak diğer 4 soru ise işçi haklarına ilişkin düzenlemeleri ilgilendiriyor.

Bu sorular, haksız işten çıkarmalara karşı yeniden işe iade zorunluluğunun geri getirilip getirilmemesini, 16 kişiden az çalışanı olan küçük işletmelerde işten çıkarma tazminat limitlerinin esnetilip esnetilmemesini, belirli süreli sözleşmelerin yaygınlaştırılmasının sınırlandırılıp sınırlandırılmamasını ve de alt yüklenicilerde iş güvenliği sorumluluğunu artırmak ile iş kazalarında müteahhitlerin sorumluluğunun genişletilip genişletilmemesini içeriyor.

Referandumda bu 4 soru için "Evet" yanıtı çıkarsa iş gücü piyasasını düzenleyen ve 2015'te çıkan "Jobs Act" adıyla anılan kanunun reformları geri çevrilmiş olacak.

İtalyan yasalarına göre, mevcut yürürlükteki bir yasanın kaldırılması ya da bazı şartlarının değiştirilmesine yönelik yapılan referandumların sonucu ne olursa olsun geçerli olabilmesi katılım şartına dayanıyor.

Buna göre, bugün ve yarın yapılacak oylamada referanduma katılım yüzde 50+1 oy olamazsa halk oylaması geçersiz sayılacak.

Oylamaya katılım yüzde 50+1 seçmen olursa, referandum geçerli olacak ve "Evet" ya da "Hayır" yanıtlarından çoğunlukta olanı kazanmış olacak.

Muhalefet oy vermeye çağırırken iktidar partileri "çekimser" kalmaktan yana

Referandumda kilit unsurun katılım sayısı olması, iktidar ve muhalefet partilerinin kampanya dönemindeki tutumlarını da belirledi.

Başbakan Giorgia Meloni liderliğindeki sağ koalisyon hükümetinin önde gelen isimleri, referandumda "çekimser" kalarak katılmama yönünde bir tutum aldı.

Meloni, referandumda sandığa gideceğini ama oy pusulalarını almayacağını çünkü oy kullanmamanın da bir hak olduğunu savundu.

Muhalefetteki sol partiler, işçi sendikaları ve sivil toplum kuruluşları, referanduma katılarak oy kullanılması çağrısında bulunurken, oy kullanmayacağını açıklayan Başbakan Meloni ve sağ iktidarın mensuplarını eleştirdi.

Muhalefet ayrıca kampanya döneminde, referandumu "yeterince duyurmadıkları" gerekçesiyle iktidar ve kamu yayıncısı RAI kanalına da yüklendi.

Bu arada, muhalefet partilerinden Demokratik Parti (PD) lideri Elly Schlein ile diğer büyük muhalefet partileri 5 Yıldız Hareketinin (M5S) lideri Giuseppe Conte ve Yeşil ve Sol İttifakın (AVS) eş liderleri Angelo Bonelli ile Nicola Fratoianni'nin dünkü "Gazze'de katliamı durdurun, suç ortaklığı son bulsun" mitinginde, halkı referandumda oy kullanmaya çağırması, iktidardaki sağ partilerin tepkisini çekti.

Sağ partiler, muhalefetteki solun seçim kanuna aykırı olarak oylamadan bir gün önceki kampanya yapma "yasağını çiğnediğini" savundu.

Diğer yandan, ülke genelindeki referandum dışında bazı belediyelerde de kısmi yerel seçimlerin ilk turu, Taranto ve Matera kentlerinde ise belediye başkanını belirlemek için ikinci tur seçimler yapılacak.