Kadın mücadelesine adanan öykülere Booker Ödülü Sözcü Gazetesi

'Kalp Lambası' kitabının yazarı Banu Mushtaq Londra'da Uluslararası Booker Ödülü'nü kazandı. Ödül, tarihinde ilk kez bir kısa öykü derlemesine verildi. Kannada dilinde yazılan Kalp Lambası (Orijinal ismi: Heart Lamp) kendi türünde bu prestijli ödülü kazanan ilk eser oldu.

Hintli yazar Banu Mushtaq ve çevirmen Deepa Bhasthi, Güney Hindistan’daki kadınların gündelik yaşamlarını ve mücadelelerini konu alan 12 kısa öyküden oluşan eserle ödüle layık görüldü.

Mushtaq’ın başarısı, ödülün ilk kez bir kısa öykü derlemesine verilmesiyle edebiyat tarihinde bir ilki temsil ediyor. Kitap aynı zamanda Karnataka eyaletinde konuşulan Kannada dilinde yazılıp bu prestijli ödüle layık görülen ilk kitap olma özelliğini taşıyor.

Mushtaq, 2016 yılında bugünkü halini alan Uluslararası Booker Ödülü'ne layık görülen altıncı kadın yazar olurken, çevirmen Bhasthi de ödülü kazanan ilk Hintli çevirmen ve dokuzuncu kadın çevirmen oldu.

Bhasthi bu ödülün Kannada ve diğer Güney Asya dillerinden daha fazla çeviri yapılmasını teşvik edeceğini umduğunu söyledi.

Mushtaq kabul konuşmasında okuyuculara, sözcüklerinin kalplerinde dolaşmasına izin verdikleri için teşekkür etti:

- Bu kitap, hiçbir hikayenin asla küçük olmadığı; insan deneyiminin gobleninde her ipliğin bütünün ağırlığını taşıdığı inancından doğdu. Bizi sık sık bölmeye çalışan bir dünyada edebiyat, birkaç sayfa da olsa birbirimizin zihninde yaşayabileceğimiz son kutsal alanlardan biri olmaya devam ediyor.

Ödül, Londra’daki Tate Modern’de düzenlenen törende, çok satan yazar ve Booker Ödülü sahibi Max Porter tarafından açıklandı. Beş kişilik jüri heyetinin başkanı sıfatıyla konuşan Porter, çevirinin “radikal” doğasını överken, öykülere dair jüri üyeleri arasında gelişen takdir duygusunu izlemenin “büyük bir keyif” olduğunu dile getirdi.

Porter, kitap için şunları söyledi:

- Bu güzel, yoğun ve yaşamı onaylayan öyküler, Kannada dilinden yükseliyor; öyküler, başka dil ve lehçelerin olağanüstü sosyo-politik zenginliğiyle harmanlanmış durumda. Kadınların yaşamlarına, üreme haklarına, inanca, kast sistemine, iktidar ve baskıya dair derinlikli anlatılar sunuyor.

1990 ile 2023 yılları arasında kaleme alınmış öykülerden oluşan eser, finalde kalan beş kitabı geride bıraktı. Derleme, çevirmen Deepa Bhasthi tarafından özenle seçilip küratörlüğü yapılarak hazırlandı. Bhasthi, çeviride Güney Hindistan’ın çok dilli doğasını korumaya özel önem verdi.

Yazar, avukat ve aktivist kimlikleriyle tanınan Banu Mushtaq, pazar günü düzenlenen kısa liste okuma etkinliğinde yaptığı konuşmada, öykülerin temelinde kadınların yer aldığını vurguladı:

- Bu öyküler, dinin, toplumun ve siyasetin kadınlardan sorgusuz sualsiz itaat bekleyişini ve bunu yaparken onlara insanlık dışı zulümler uygulayarak onları yalnızca ast konumuna indirgemesini konu alıyor.

50 bin sterlin (yaklaşık 2,61 milyon Türk Lirası) tutarındaki para ödülü, yazar ve çevirmen arasında eşit olarak paylaşılacak. Uluslararası Booker Ödülü, her yıl sonbaharda verilen İngilizce kurgu Booker Ödülü’nün kardeşi olarak, çeviri edebiyatına verilen en prestijli ödüllerden biri olarak kabul ediliyor.