Kansere ve yaşlanmaya karşı yeni umut: ‘Mucize ilaç’ şaşkınlık yarattı… ‘Etkisi fazla, maliyeti çok az’

Geçtiğimiz hafta Chicago’da düzenlenen Amerikan Kanser Araştırmaları Derneği’nin konferansında yapılan bir sunumda, metforminin, kolon kanseri hücreleriyle nasıl etkileşime girdiği ve tedaviye katkı sağlama potansiyeli hakkında yeni bilgiler paylaşıldı. 
Şu anki araştırmalar, ilacın kolon kanserinin tedavisinde tamamlayıcı bir tedavi olarak yer alabileceği fikrini gündeme getiriyor. Ohio Eyalet Üniversitesi’nden Holli Loomans-Kropp’un liderliğindeki araştırma ekibi, metforminin, özellikle mutasyona uğramış bir KRAS geninin neden olduğu ve tedavisi oldukça zor olan kolon kanseri türleri üzerinde nasıl etkili olabileceğini inceliyor. KRAS, kanserin gelişiminde kritik bir rol oynayan ve tedavi edilmesi en zor genlerden biri olarak biliniyor. 
DİĞER TEDAVİ YÖNTEMLERİYLE BİRLEŞTİRİLDİĞİNDE FAYDALI OLABİLİR
Metformin, vücudun şekeri işleme biçimini değiştirdiği için diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılıyor. Ancak bu yeni araştırmalar, ilacın kanser hücrelerinin büyümesini engellemeye yardımcı olup olamayacağını araştırıyor. Loomans-Kropp, metforminin tek başına kanseri tedavi etmeye yeterli olmayacağını, ancak diğer tedavi yöntemleriyle birleştirildiğinde faydalı olabileceğini belirtiyor. Bu bulgular, metforminin kanser tedavisinde bir ek olarak kullanılabileceği ihtimalini güçlendiriyor.

ÖNCEKİ ARAŞTIRMALAR, İLACI KULLANAN DİYABET HASTALARININ BAZI KANSERLERDE DAHA AZ ETKİLENDİĞİNİ GÖSTERDİ
Metforminin kanser tedavisindeki potansiyelini anlamak için daha önceki araştırmalara bakmak da faydalı. Önceki çalışmalarda, metformin kullanan diyabet hastalarının kolon kanseri gibi bazı kanser türlerinden daha düşük oranda etkilendikleri ve kanserin gelişimini engellemeye yardımcı olduğu öne sürülmüştü. 
Bu yeni çalışma, metforminin sadece kanseri önlemekle kalmayıp, hastalık geliştikten sonra kanser hücreleriyle aktif bir şekilde savaşabilecek kadar etkili olup olmayacağını sorguluyor. Araştırmacılar, bu bulgulara dayanarak, metforminin kolon kanseri tedavisinde potansiyel olarak önemli bir araç olabileceğini düşünüyorlar.

İLAÇ TÜM BUNLARI NASIL YAPIYOR?
Araştırmalara göre, metforminin, vücudun eski ve hasarlı hücreleri temizlemesine yardımcı olan otofaji sürecini teşvik edebileceği ve bu sayede kanser hücrelerinin enerji ihtiyacını engelleyebileceği umuluyor. Vücudun enerji kullanımını değiştiren metformin, hücrelerin bölünme ve çoğalma süreçlerini de değiştirebilir. 
Bu özellik, kanser tedavisinde önemli bir potansiyel taşıyor. Loomans-Kropp, “Metformin, hücrenin enerjiyi nasıl kullandığını yeniden yönlendirmek veya değiştirmek için kullanılabilirse, bu da hücrenin nasıl bölündüğünü ve çoğaldığını değiştirirse, bu istismar edilebilecek bir mekanizma olabilir” diyor. Bu açıklama, metforminin kanser hücrelerinin enerji tüketimini engelleyerek büyümelerini durdurma potansiyelini gösteriyor.

DÜŞÜK BİR MALİYETE SAHİP
Metformin, dünya çapında milyonlarca kişi tarafından yaygın olarak kullanılıyor. Patent süresi dolmuş ve jenerik haliyle çok ucuz bir ilaç olan metformin, genellikle hap başına sadece 10 ila 20 cent gibi düşük bir maliyete sahip. Bu, metforminin kanser tedavisinde kullanılabilirliğini artıran önemli bir faktör olarak görülüyor. 
Bilim insanları, halihazırda güvenlik ve toksisite profilleri iyi bilinen bu ilacın, potansiyel olarak kanser gibi başka hastalıklarla mücadele için yeniden kullanılıp kullanılmayacağını sorguluyorlar. Bu durum, metforminin kanser tedavisinde en büyük avantajlarından birini oluşturuyor çünkü başka bir ilaçla tedaviye başlamak yerine, zaten bilinen ve güvenli bir ilacın kullanılması, tedavi süreçlerini hızlandırabilir ve maliyetleri düşürebilir.

KALP VE BUNAMA HASTALIKLARININ ÖNLENMESİNDE DE ETKİLİ
Loomans-Kropp, metforminin özellikle kalp hastalıkları ve bunama gibi yaşa bağlı hastalıkların önlenmesinde de umut verici olduğunu düşünüyor. Ancak, metforminin bu tür hastalıklarla mücadelede ne kadar etkili olabileceğini belirlemek için daha fazla araştırma ve deney yapılması gerektiğini belirtiyor.
Şu an için yapılan çalışmalar, metforminin bir hastalığı tedavi etmektense, daha çok hastalığın oluşumunu engellemeye yardımcı olabileceğine işaret ediyor. Bu da metforminin, sadece kanser gibi ciddi hastalıklarla mücadelede değil, aynı zamanda yaşa bağlı sağlık sorunlarının önlenmesinde de önemli bir rol oynayabileceğini gösteriyor.

YAŞLANMA KARŞITI ÖZELLİKLERİ DE DİKKAT ÇEKİYOR
Metforminin yaşlanma karşıtı özellikleri de son yıllarda bilim insanlarının ilgisini çekmeye başladı. Yaşlanma sürecinin biyolojik temelleri üzerine yapılan araştırmalar, metforminin bu süreci yavaşlatabileceğini öne sürüyor. 
Ulusal Yaşlanma Enstitüsü’nde çalışan Dr. Nir Barzilai, metforminin, hücrelerin DNA’sını koruyarak yaşlanma sürecini yavaşlatma potansiyeline sahip olabileceğini söylüyor. Bununla birlikte, metforminin yaşlanma üzerine etkilerini incelemek için yapılan çalışmalar, fareler üzerinde elde edilen verilerle sınırlı kalmış durumda. 
Ancak Dr. Rafael de Cabo’nun 2013’te yaptığı araştırma, düşük doz metforminin sağlıklı erkek farelerin ömrünü yaklaşık yüzde 5 oranında uzattığını göstermişti.

Kaliforniya’da yaşayan film yapımcısı Marc Provissiero, metforminin kendisine daha enerjik hissetmesini ve kilo ile kan şekeri kontrolünde başarılı olmasını sağladığını belirtiyor. Provissiero, metforminin vücudun enerji kullanımını düzenleyerek sağlıklı bir yaşam sürmesine yardımcı olduğunu düşünüyor.

YENİ ARAŞTIRMALAR YOLDA
Metforminin insan ömrünü uzatma konusundaki potansiyelini ortaya koyan bir dizi araştırma daha yapılması bekleniyor. Bunlardan en dikkat çekeni, ‘Metformin ile Yaşlanmayı Hedefleme’ (T.A.M.E.) adlı büyük çaplı bir çalışma.
Bu çalışma, metforminin kanser, kalp hastalıkları ve bunama gibi yaşa bağlı hastalıklar üzerindeki etkilerini daha kapsamlı inceleyecek. Ancak, araştırmaların başlaması ve nihai sonuçların elde edilmesi yıllar alabilir. Sonuç olarak araştırmalar, bu ucuz ve yaygın kullanılan ilacın sağlık alanında yeni bir dönemi başlatabileceğini gösteriyor. 
Business Insider'ın '20-cent 'wonder drug' is being studied as a colon-cancer-fighting supplement, and it looks promising' ile New York Times'ın 'Can Metformin Actually Slow the Aging Process?' başlıklı haberlerinden derlenmiştir.
Fotoğraflar: iStock