Karpuz üreticiden tüketiciye yüzde 614 farkla geçti

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar'ın açıkladığına göre Temmuz ayında hem üretici hem de market fiyatları açısından dikkat çekici değişimler yaşandı. 37 ürünün yer aldığı market fiyatları listesinde 19 ürünün fiyatlarında artış yaşandı. 17 ürünün fiyatında ise düşüş oldu. Fiyatı sabit kalan ürün ise sadece bir ürün oldu.

Bayraktar’ın açıklamasına göre, Temmuz ayında en çok fiyat artışı yaşayan ürün limon oldu. Hem üretici hem de market tarafında limon fiyatları öne çıktı. Limonu; yumurta, elma, kuru incir ve mısırözü yağı takip etti. Markette limon fiyatları %37,8 oranında artarken, yumurtada %14,3, elmada %12,8, kuru incirde %5, mısırözü yağında ise %3’lük artış yaşandı.

En fazla fiyat gerilemesi yaşayan ürün markette %42,6 ile kabak olurken, karpuzda %39,8, patateste %31,5, kuru soğanda %24,6 ve yeşil soğanda %19,5’lik düşüş gerçekleşti. Üretici tarafında ise fiyatı en çok azalan ürün %41,2 ile yeşil soğan olarak öne çıktı. Onu; %41 ile karpuz, %39,1 ile patates, %38,5 ile patlıcan ve %38,3 ile kabak izledi.

Temmuz ayında üretici ile market fiyatları arasındaki en yüksek fark karpuzda görüldü. Üreticide 1,18 TL olan karpuz, markette 8,42 TL’ye kadar çıktı. Böylece %613,8’lik bir fiyat farkı oluştu. Patlıcan %295,8, salatalık %275,3, yeşil soğan %247,6 ve havuç %242,8 ile karpuzun ardından geldi. Karpuzun markette 7,1 katına, patlıcanın 4 katına, salatalığın 3,8 katına, yeşil soğanın 3,5 katına, havucun ise 3,4 katına satıldığı belirtildi.

Üretici tarafında Temmuz ayında fiyatı en fazla artan ürün %55,6 ile limon oldu. Limonun ardından; %29,6 ile yeşil mercimek, %27,5 ile sivri biber, %17,8 ile yumurta ve %13,1 ile kırmızı mercimek fiyatları arttı.

Fiyatı düşen ürünlerde ise arz fazlası ve talep düşüklüğü etkili oldu. Patlıcan, kabak, karpuz ve patates gibi ürünlerde hasadın yoğunlaşması ya da tüketici talebindeki azalma fiyatların gerilemesine neden oldu.

Bayraktar, tarımda kullanılan girdilerdeki maliyet artışlarına da dikkat çekti. İran-İsrail çatışmasının ardından özellikle gübre fiyatlarında %40’lara varan artışlar yaşandığını belirtti. Ateşkese rağmen gübre fiyatlarının hala yüksek seviyelerde olduğunu vurguladı.

Temmuz ayında bir önceki aya göre;

DAP gübresi %10,4,

20.20.0 kompoze gübre %8,

Amonyum sülfat %2,

Kalsiyum amonyum nitrat %1 yükseldi.

Üre gübresi ise %1,5 oranında düşüş gösterdi. Ancak yıllık bazda tüm gübre çeşitlerinde yüksek oranlı artışlar dikkat çekti:

Üre gübresi %90,

DAP gübresi %55,

20.20.0 kompoze gübre %46,

Kalsiyum amonyum nitrat %40,

Amonyum sülfat %32 yükseldi.

Mazot fiyatlarında da ciddi artışlar yaşandı. Aylık bazda %9,3, yıllık bazda ise %23,4 artış gözlendi. Hayvancılıkta kullanılan yem fiyatlarında da artış devam etti. Besi yeminde %34, süt yeminde ise %31 oranında yükseliş kaydedildi.

Bayraktar, ürün fiyatlarındaki dalgalanmaların gerekçelerine de değindi. Yeşil ve kırmızı mercimekteki fiyat artışı düşük rekolteden kaynaklanırken, sivri biberde talep fazlalığı etkili oldu. Patlıcan ve kabaktaki bolluk fiyatların gerilemesini sağladı. Yumurta fiyatlarındaki değişim ise arz-talep dengesindeki kaymalardan kaynaklandı. Karpuzda ise üretim artışı ve düşük tüketici ilgisi fiyatları aşağı çekti. Limonda ise depolama kaynaklı firelerin artması ve arzın azalması fiyatların yükselmesine yol açtı.