Kayıt Dışı Ekonomiye Karşı Yeni Sistem

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışıyla mücadele çalışmaları kapsamında geliştirdiği Mekansal Veri Analiz (MEVA) Sistemi ile ilk aşamada bu yıl içinde el değiştiren 16 binden fazla taşınmazı taradı, tapu beyanı ile gerçek değeri arasında fark olanlar için 9 bin 150 kişiden açıklama talep etti. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Bakanlık, gayrimenkuller üzerinden elde edilen gelirler ile ödenmesi gereken vergi ve harçları mercek altına aldı.
Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında hemen her alanda çalışma yapan Bakanlık, gayrimenkullerin alınıp satılması ya da kiraya verilmesiyle elde edilen gelirler ile ödenmesi gereken vergi ve harç gibi yükümlülüklerin takibi amacıyla MEVA Sistemi'ni devreye aldı.

MEVA'DA ÇOK SAYIDA EVRAK MEVCUT

Gelir İdaresi Başkanlığının dijital uygulamalarını geliştiren GİB Teknoloji ekipleri tarafından coğrafi bilgi sistemi temelli bir yazılımla hayata geçirilen MEVA uygulamasında, Başkanlık bünyesinde bulunan beyanname, bildirim, yoklama gibi bilgilerin yanı sıra tapu ve kadastro, ikametgah ve yapı belgeleri, banka kredisi ve gayrimenkul ilan bilgileri ile değerleme uzmanları tarafından düzenlenen raporlara ilişkin bilgiler kullanılıyor. Bu bilgiler hem görsel olarak harita üzerinden sorgulanıp analiz edilebiliyor hem de bir gayrimenkulün gerçek alım satım ve kira bedeli, bu bilgilerden hareketle çeşitli algoritmalar kullanılarak tespit ediliyor.

MEVA GERÇEK DEĞERLERE ODAKLANIYOR

Birçok bilginin analizine imkan sağlayan MEVA, gayrimenkullerin gerçek piyasa değerlerini tespit ederek denetim süreçlerine önemli katkı sağlıyor. MEVA kısa süre önce 81 il merkezinde bulunan defterdarlıklarda kullanılmaya başlandı. Defterdarlıklarda kurulan özel ekipler aracılığıyla, MEVA üzerinden veriye dayalı analiz ve denetim süreçleri işletiliyor. Gerçek ve güncel satış değerlerinin tespiti için son 2-3 ayda gerçekleşen alım satım işlemleri MEVA üzerinden analiz edilerek, tapuda gösterilen bedeller ile gerçek alım satım tutarları karşılaştırılıyor. Bu analizler sonucu, tapuda gerçek satış değerinden daha düşük bedelle işlem yapılan taşınmazlar tespit edilerek, alıcı ve satıcılardan açıklama isteniyor. Kendisinden açıklama istenilen kişiler, herhangi bir ceza olmaksızın pişmanlık hükümlerinden yararlanarak eksik ödedikleri harç miktarını yatırabiliyor. Açıklamaları yeterli olmayan ve gönüllü olarak harç miktarını artırmayan kişiler vergi incelemesine sevk ediliyor.

İLK AŞAMADA 5,9 MİLYAR LİRALIK HARÇ MATRAHI GÖNÜLLÜ OLARAK ARTIRILDI

Defterdarlıklar tarafından bu yıl içinde gerçekleştirilen alım satım işlemlerine yönelik yapılan çalışmalar neticesinde 16 binden fazla taşınmaz analiz edildi. Tapuda gösterilen değer ile gerçek alım satım bedeli arasında fark olduğu belirlenen taşınmazlara ilişkin 9 bin 150 kişiden açıklama istendi. Şu ana kadar 2 bin 475 kişi gönüllü uyum göstererek 5,9 milyar liralık alım satım bedeli artışı üzerinden 113,9 milyon liralık tapu harcını cezasız olarak pişmanlıkla ödedi. Uyum göstermeyen mükellefler hakkında da vergi incelemesine başlandı. Eksik harçların gönüllü ödenmemesi durumunda bunların yüzde 25 vergi ziyaı cezasıyla tahsili gerekiyor.

"KİRA GELİRLERİ DE TESPİT EDİLECEK"

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de MEVA'nın kısa süre içinde ülke genelindeki tüm vergi dairelerinde kullanılmaya başlanacağını belirterek, şunları kaydetti: Böylece her vergi dairesi sorumlu olduğu alan içindeki tüm gayrimenkulleri harita üzerinden birçok bilgiye anında ulaşarak takip edebilme imkanına kavuşacak. Bu sayede alım satım işlemlerinin gerçek değerler üzerinden yapılmasının yanı sıra kiraya verilerek gelir elde edilen ve beyanname verilmesi gereken gayrimenkuller de kolaylıkla tespit edilerek gerekli işlemler hızlıca yapılabilecek. Gayrimenkul alım satım işlemlerinde tapuda gerçek satış bedelinden daha düşük bedel üzerinden işlem yapanlar kendilerinden açıklama istenmesini beklemeden harçlarını pişmanlık hükümlerinden yararlanarak cezasız şekilde ödeyebilir. MEVA uygulamasıyla doğru ve gerçek değerler üzerinden işlem yapılması sağlanarak, kayıt dışılığın azaltılması ve gönüllü uyumun artırılması hedefleniyor.