Kıraathane Kitap Şenliği: Anadilleri buluşuyor Agos

Yayıncılık sektöründe ayakta durmanın giderek zorlaştığı bir dönemde bağımsız ve butik 30 yayınevini İstanbul Edebiyat Evi’nde 7’nci kez bir araya getiren Kıraathane Kitap Şenliği, 25 Mayıs’ta son bulacak. Ermenice, Rumca ve Kürtçe yayınevi çalışanları, herkesi stantları gezmeye ve dayanışmaya çağırdı.

Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi tarafından bu yıl yedincisi düzenlenen Kıraathane Kitap Şenliği, 16 Mayıs’ta Asmalımescit İstanbul Edebiyat Evi'nde açıldı. Bağımsız ve butik yayınevlerinin katıldığı şenlik, kitapları, yazarları, çevirmenleri ve editörleri bir araya getiriyor.

Okurluğu, yazarlığı, çevirmenliği, editörlüğü ve yayıncılığı kutlamak üzere düzenlenen şenliğin amacı, kitapları ve kitaplara verilen emeği ön plana çıkararak, bağımsız ve butik yayınevlerine ortak bir üretim ve dayanışma alanı sunmak. Şenlik, yayıncılık sektöründe ayakta durmanın giderek zorlaştığı bu dönemde, kitapların doğrudan okura ulaştırılabileceği ve kitapların çevresinde buluşup konuşulabileceği eşitlikçi bir ortam yaratmayı da amaçlıyor.

30 yayınevi stant kurdu

Bu yıl şenliğe katılan yayınevleri arasında Aras, 160. Kilometre, Alef Yayınevi, Beyoğlu Kitabevi, Çeviribilim Yayınları, Encore, Epona, Espas Sanat Kuram, Habitus Kitap, İsmail Beşikçi Vakfı Yayınları, İstos Yayın, Kolektif Kitap, Kontr Éditions, Kıraathane Kitapları, Lis Yayınevi, Manifold, Metinlerarası Kitap, Metropolis Kitap, Muhtelif Kitap, Nûbihar Yayınları, Obiçim Yayınlar, Otonom Yayıncılık, Raskol’un Baltası, Sanat Kritik Yayınları, Siren, Telemak, Tefrika Yayınları, Tetes Kitap, Umami Kitap ve Z Yayınları yer alıyor.

Şenlik boyunca, katılımcı yayınevleri 40’tan fazla etkinlik düzenleniyor. Yazar söyleşileri, çeviri atölyeleri, şiir dinletileri ve yayıncılık üzerine panellerin yer aldığı etkinlik programına Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi’nin sitesinden ulaşabiliyor. Stant kuran yayınevleri ile şenliğe dair konuştuk.

Ermenice kitaplara ilgi azalıyor

Aras Yayıncılık çalışanı Aren Serdar Dellaloğlu da, Ermenice kitaplara ilginin bu yıl az da olsa zayıfladığı bilgisini veriyor. Dellaloğlu, “Spesifik kişiler alıyor Ermenice kitapları. Öğrencilere yıl sonu hediyesi olarak okullara gönderiyoruz. Onun dışında Ermenice yazılmış kitapların satışında ciddi bir etki olmuyor. Ama Ermeniceden çevrilen kitaplara ilgili oluyor. Anadilin öğrenilmesi ve kullanılmasında bir düşüş olabilir bunun nedeni olarak. Ermenice günlük hayatta çok kullanılan bir dil değil. Aile içinde, arkadaş çevresinde konuşulmazsa kitapları da okunmaz ne yazık ki” diyerek anadili kullanımının daha çok artırılması gerektiğinin altını çiziyor.
Anadili üzerine çalışmalarını sürdürmeye devam ettiklerini, şenliğin de bu anlamda önemli alan oluşturduğunu aktaran Dellaloğlu, “Ermenice edebiyatını herkes okuyabilsin diye bir misyon yüklenmiş durumdayız. Keşke daha çok okunsa. Aras’a geçen yıl da bu yıl da ilgi iyiydi. Hafta sonunun da güzel geçmesini bekliyoruz. Herkesi satın almak için değil, yayınevlerini gezmeye davet ediyoruz” diyor.

İlgi neden düşüyor?

Önceki yıllara oranla kitaplara ilginin düştüğünü söyleyen İstos çalışanı Nazım Soylu, “Bunun gerçekçi nedenleri var. Yayıncı açısından kitap maliyetlerinin çok artması ile ilgisi var. Kitapların pahalı oluşunun nedeni bununla ilgili. Alım gücünün düşük olmasının da yine bununla ilgisi var. İnsanların çoğunun moralsiz oluşu da bir etken” diyor.

Kıraathane’nin varlığının yayınevleri için daha önemli olduğunu belirten Soylu, “Beyoğlu’nda böyle bir yerde okurlarla buluşmasının özel, başka bir anlamı var. Bugün belki satışlar düşük olabilir ama yarın böyle olmayabilir. Sadece bir satış üzerinden bakmaktan ziyade, Kıraathane’de insanlarla tanışıyoruz, yeni ilişkiler kuruyoruz. Bu anlamda Kıraathane bizim için kıymetli, değerli” diye anlatıyor.

Zorluklara karşı dayanışmanın önemi

Şenlikte kitaplara indirim uygulanmasının özellikle öğrencileri etkilediğini dile getiren Soylu, “Yüzde 30 civarı indirim yapmaya çalışıyoruz yayınevleri olarak. Öğrencilerden böyle bir talep geliyor, mümkün olduğunca ek indirim de sağlıyoruz. Ancak yayınevlerinin de kendilerini geçindirebilecek, yeniden kitap basacak şekilde bir bütçelendirmeye gitmeleri zorunlu” şeklinde konuşuyor.

Yunanca atölyeleri ile dili yaşatıyorlar

Rumca’nın kullanım alanının daraldığını vurgulayan Soylu, şunları aktarıyor: “Genç kuşak kendi aralarında konuşsa, okullarda öğrense de bir daralma var. Biz İstos olarak kendi bünyemizde Yunanca atölyeleri yapıyoruz. İlgi iyi diyebiliriz. Dil öğrenmeye çalışan insanlara neden öğrenmek istediklerini soruyoruz. ‘Biz Yunanistan’dan buraya sürgün geldik. Babaannem biliyormuş, konuşuyormuş. Bu dili tekrar yaşatmak, öğrenmek istiyorum’ diyen çok fazla insan gelip bizimle buluşuyor. Bu anlamlı hikayeler bizim için heyecan verici. Onun dışında da tamamen kişisel merakından gelenler de oluyor. Biz mümkün olduğunca bu dili yaşatmak, kullanımını sürdürmek istiyoruz. 

Rum müziğinin birleştirici gücü

İstos koromuz da var. Dil atölyelerimize gelenlerde gördüğümüz hikayeler koromuzda da mevcut. Özellikle dedesi, babaannesi Yunanistan’dan buraya gelmiş, kulağının bir yerinde bu türküler kalmış ama unutmuş, yeniden hatırlamak isteyen, bu duyguya ulaşmak isteyen insanların olduğu bir kurum. Böyle olması da gerekmiyor tabii ki, tamamen bu müziğe bir ilgisi oluşmuş, Rum müziği ile tanışmış insanların da olduğu güzel bir grup. İstos heyecanlı, dinamik bir koro.”
Şenliğin Pazar günü son bulacağını belirten Soylu, “Dayanışmada kalmaya devam etmeliyiz. Bizler okuyuculara elimizden geldiğince geniş bir alanda ulaşmaya çalışıyoruz. Bizler gibi özelleşmiş yayınevlerini desteklemeye, onlarla ilgilenmeye, takip etmeye devam etsinler. Başka insanlarla tanışmak, birlikte büyümek, genişlemek, sesimizi duyurmak çok önemli. Kıraathane de bu anlamda çok önemli bir alan bizim için” ifadeleriyle tüm okurları Kıraathane’ye çağırıyor.

Ekonomik koşullar ilgiyi azalttı

Genel olarak şenliğe ilginin iyi olduğunu ancak istedikleri düzeyde olmadığını söyleyen Nûbihar Yayınevi Koordinatörü Aziz Tekin ise, “Bunu yayıncılıktan ziyade ülkenin ekonomik koşullarına bağlıyoruz. Ekonomik şartlardan dolayı ilginin azalması normal ama yine de mutluyuz, yeni okuyucularla buluşuyoruz. Alternatif olması da bizim açımızdan iyi. Çünkü diğer büyük fuarlar artık ticarethaneye dönüştü. Eğer alternatif yayınevleri katılırsa sadece kira parasını çıkartabiliyor. Mutluyuz burada olmaktan” ifadelerini kullanıyor.

“Siyasi yumuşama anadili üzerinde etki yaratıyor”

Yaşanan durumu bir “kısır döngü” olarak yorumlayan Tekin, “Çünkü kitabın maliyeti yüksek ve ona göre bir fiyat vermek zorundasınız. Bu da okuyucuya yansıyor ve maliyetten dolayı alamadıkları için satış olarak ağır gidiyor” diyor. 32 yıldır yayıncılık yaptıklarını dile getiren Tekin, “Anadilimiz olan Kürtçe ile baskı yapmaya çalışıyoruz. Kürtçe'ye ilginin oluşabilmesi, yayınevine yansıyabilmesi için biraz siyasi ortamla alakalı bir yumuşama ya da Kürtlerin doğal hakkı olan hakları verilmesi gerekli. Kürtçe hala kriminalize edilebiliyor ya da Kürtçe konuşan, kitap almaktan, evinde bulundurmaktan, üzerinde taşımaktan çekinen insanlar olabiliyor. Bunun aşılması için çabalıyoruz. Normalize olabilmesi için de siyasi aktörlerin rol alması gerekiyor” yorumunu yapıyor.

Ziyaret bilgileri

Şenlik, Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi’nin Asmalımescit Mahallesi, Yemenici Abdüllatif Sokak No: 1, Beyoğlu adresindeki binasında, 25 Mayıs Pazar günü sona erecek. Şenlik, 11.00-20.00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor.