Kıtalararası göçen 28 gram ağırlığındaki kuş 1 gramlık cihazla takip edildi

Iğdır’da kıtalararası göç eden ama verici taşıyamayan 28 gramlık kuş, takılan 1 gramlık takip cihazıyla iki yıl boyunca izlendi.

KuzeyDoğa Derneğince Tuzluca ilçesine bağlı Yukarı Çıyrıklı köyündeki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde kurulan ağlara, kıtalararası göç eden ama küçük boyutu nedeniyle verici yerleştirilemeyen büyük kamışçın (Acrocephalus arundinaceus) kuşu 2023 yılında takıldı.

Merkezdeki bilim insanları, 28 gram ağırlığındaki kuşa, 6-7 grama ulaşan uydu vericiyi taşıyamaması nedeniyle 1 gram ağırlığındaki ışık seviyesine göre konum belirleyen ve saati de kaydedebilen geolocator cihazı taktı.

Doğal ortamına salınan kuş, Afrika’ya göçüp kışı burada geçirdikten sonra tekrar Iğdır'a döndü.

Üreme alanı olan Aras Nehri Kuş Cenneti’ne gelen kamışçın, daha önce yakalandığı ağlara yeniden takıldı. Üzerindeki cihaz çıkarılıp verilerin bilgisayara aktarılacağı çalışmayla, bu kuşların göç rotaları, mola ve kışlama alanları hakkında bilgiler elde ediliyor.

KuzeyDoğa Derneği Başkanı Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, bu teknolojiyi küçük kuşlarda kullanmanın bu türlerin geleceği için önemli olduğunu söyledi.

Geolocator cihazlarına dair bilgi veren Şekercioğlu, "İngiliz Antarktik Araştırma Ekibi tarafından keşfedilmiş bir teknoloji. Uydu vericisi ya da verici değil, 1 gramlık bir cihaz, ışık sensörü ile sadece ışık ve saati kaydediyor" dedi.

"GEOLOCATOR TAKILAN KUŞLARIN TEKRAR YAKALANIP O VERİLERİN İNDİRİLMESİ LAZIM"

Bu cihazda kaydedilen verilerin sadece takılacağı kuşun geri dönüp tekrar yakalanması sonucu alınabileceğini belirten Şekercioğlu, şöyle konuştu:

"Çok küçük olduğu için pili de çok ufak, zaten uyduyla da bir iletişimi yok. Geolocator takılan kuşların tekrar yakalanıp o verilerin indirilmesi lazım. Bu çok düşük bir ihtimal olduğu için özellikle büyük kamışçını seçtik. Bir kere aynı bireylerin yıldan yıla yakalanma oranlarının belli bir oranda olması ve göç etmeleri lazım. Aras Nehri Kuş Cenneti'nde büyük kamışçınların yakalanma oranı yüzde 10. Bu kabul edilebilir bir rakam."

Büyük kamışçından elde edilen verilerin küçük göçmen türlerin göç yolculuğu ve rotası için aydınlatıcı veriler sağladığını anlatan Şekercioğlu, "Aynı zamanda da uzun mesafe göçmeni, yani ilginç sonuçlar alabileceğimiz bir tür. Bu yüzden burada geolocator ile takip edilebilecek tek tür zaten bu. Boyutunun da belli bir ağırlığın üstünde olması lazım. Bu kuş yaklaşık 28 gram, geolocator 1 gram, tam sınırda. Daha küçük türler zaten taşıyamazlar. Bu yüzden bu türü seçtik. Çok ilginç sonuçlara ulaşarak Türkiye'de ilk kez bir kuş türünü geolocator ile takip etmiş olduk" diye konuştu.