SonTurkHaber.com
close
up
Menu

İtalya Başbakanı Meloni den Küresel Sumud Filosu na katılan vatandaşlarını koruma sözü Dünya Haberleri

İstanbul u kara bulutlar sardı peki yağmur yağacak mı? MGM raporu paylaştı

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Velioğlu: CAR T gibi hücre bazlı tedavi ürünlerini ülkemizde üreteceğiz

ABD Başkanı Trump tan Avrupalı liderlere boykot çağrısı: Rus petrolünü almayın Dünya Haberleri

Demir Çelik üreticileri dampinge karşı önlem istiyor: Aksi halde Türk sanayisi kaybeder Ekonomi Haberleri

Özgür Özel: İsterse CHP ye kayyım atasınlar, biz yolumuzda yürüyeceğiz

Faize karşı trilyonluk el birliği Ekonomi Haberleri

ALTIN FİYATLARI CANLI 4 EYLÜL: Rekor tazeledi! Bugün 22 ayar bilezik, ons, Cumhuriyet, yarım, çeyrek altın ve gram altın fiyatları ne kadar?

İletişim Başkanı Burhanettin Duran, Filenin Sultanları nı tebrik etti

CHP de ilçe başkanı ve yönetimi baskı var diyerek istifa etti Politika Haberleri

CHP lideri Özel, ilk kez bu kadar net konuştu: Kılıçdaroğlu nu tanımayacağız

CHP deki ayak oyunlarını CHP li gazeteci Yılmaz Özdil örnekleriyle açıkladı

Emlak vergisi nasıl hesaplanır? İşte ödeme süreci

Çorum da milli maç coşkusu Çorum Haberleri

Filistin i tanıma kararının ardından Belçika dan ilk açıklama

Ketamin Kraliçesi suçunu kabul etti: Matthew Perry nin ölümüne yol açan uyuşturucuyu ben sağladım

AA Finans ın PPK Beklenti Anketi sonuçlandı

Damla Kent Projesi’ne mahkeme freni: Bakanlık yeniden devrede

FedEx, İstanbul Havalimanı ndaki yeni küresel hava aktarma tesisini hizmete açtı

Hasta kocası artık konuşmayı bile bıraktı… İçi ağlıyor, kalbini sevgisiyle ısıtıyor: Bazen aşkın kelimelere ihtiyacı yoktur

KOHAR Kütüphanesi ve Paramaz’ın bir piyesi Agos

KOHAR Kütüphanesi ve Paramaz’ın bir piyesi Agos

SonTurkHaber.com, Agos kaynağından alınan bilgilere dayanarak haber veriyor.

Gezintimizin sonunda Garo, “Şimdi sana bir de süpriz var” deyip 5 yıl önce Amerika Şikago’da eski bir sahafta bulunan, temizlenerek yeniden ciltlenen bir kitapçığı önüme koydu. Kitap, Paramaz’ın bir piyesiydi. Kitapçığın ön sayfalarında içeriği ve ne zaman yazıldığı nerede sahnelendiğine ilişkin bilgiler olduğunu da söyledi ve pdf olarak eseri bana gönderdi.

Mayıs ayının önemli bir bölümünü Beyrut’ta geçirdim. Daha önce defalarca gittiğim bu kenti tek başıma gezme ve ayrıntılı tanıma imkânım oldu. Kimi arşivlere bakarken KOHAR Kütüphanesi’nden de tesadüfen haberdar oldum. Arkadaşım Aleks’in kızı Dsovak orada çalışıyordu. Ermeni şarkı kitapları ve sözlükler konusunda uzmanlaşmış bir merkez olduğunu ziyaretim sırasında anladım. KOHAR’ı bana araştırmacı Garo Derounian gezdirdi. Haçaduryan ailesine ait binanın iki katında son derece modern biçimde döşenmiş bir kütüphane ve mücellithane ile karşılaştım. Alt katta çalışan işinin ehli, aile kökleri Adana, Maraş ve Antep’e uzanan kadın ve erkeklerle selamlaşıp, tanıştım. Benimle geldikleri yörenin Türkçesiyle konuştular. Dünyanın değişik yerlerinden neredeyse parçalanmış kitap/kitapçıklar onların usta ellerinde sayfa sayfa yeniden bakımdan geçirilip ciltleniyor ve üst kattaki kütüphanede yerlerini alıyor. Ermeni el yazmaları, Kilikya Krallığı ve Ermeni Soykırımı tanıklıkları üzerine 1.000'den fazla kitabın yanı sıra 2.300'den fazla Ermeni şarkı kitabı, 500'den fazla sözlük barındıran bu kütüphanedeki en eski kitap ise 1633 yılına kadar uzanıyor. Kütüphanede ayrıca 3.500'den fazla müzik kaseti, CD, DVD ve LP de var. Aslında Haçaduryan ailesinin annelerinin İsmi Kohar. Bu adla kurulmuş dünyanın dört bir yanını dolaşmış, Türkiye’de de konserler vermiş büyük bir senfoni orkestrası 5 yıl önce görevini tamamlamış. Şimdi aynı isim Beyrut’ta bir mücellithane ve kütüphanede yaşıyor.

Paramaz’ın piyesi

Gezintimizin sonunda Garo, “Şimdi sana bir de süpriz var” deyip 5 yıl önce Amerika Şikago’da  eski bir sahafta bulunan, temizlenerek yeniden ciltlenen bir kitapçığı önüme koydu. Kitap, Paramaz’ın bir piyesiydi. Kitapçığın ön sayfalarında içeriği ve ne zaman yazıldığı nerede sahnelendiğine ilişkin bilgiler olduğunu da söyledi ve pdf olarak eseri bana gönderdi. Paramaz’ın bir piyes yazdığını “Ermeni Devrimci Paramaz’’ kitabımı hazırlarken bulduğum bir Ermenice mektubun çevrisinin önüme gelmesiyle haberdar olmuştum. Kitabımın son sayfalarında bu mektubun orijinaline ve çevirisine de yer vermiştim. 

Paramaz’a Van’daki bir partili arkadaşı yazdığı mektupta bilgi verirken; “Sizin ‘Eller Yukarda’ yı Kundakçıyan Kızlar Okulu yararına bir kere oynayarak 30 lira gelir sağladık. Osmanlı filosu yararına da Donanmada bir temsil verdik’’ diyordu.

Dolayısıyla Paramaz’ın piyes kaleme aldığını biliyordum ama bunun birden fazla olduğundan haberdar değildim. Piyesin Pdf’ini çevirsin diye Cenevre’de yaşayan arkadaşım Garabed Yelegen’e gönderdim. Onun yazdıkları şunlardı; ‘’Kitabın önsözüne göre bu tiyatro oyunu üç el yazması şeklinde kopya edilerek Amerika’ya ulaştırılmış ve kitap 1919 yılında basılmış. Kitabın kapağında müzikle karışık tiyatro eseri yazsa da, iki-üç yerde halk türküsü söyleniyor. O yüzden buna müzikal bir oyun denemez. Kitabın önsözünde yazdığına göre piyesin konusu gerçek hayattan alınmış ve 1912 yılında Diyarbakır’daki Arekyan okulu için Diyarbakır lehçesine uyarlanmış ve o tarihlerdeki okul müsameresinde sahneye konmuş. Garabed ağanın aile fertleri ve o yörede yaşanan sorunlar üzerinden anlatılan olaylarda, Garabed ağanın kendisinin ve kızının tefecilik yaparak yüksek faizle borç verdiği yoksul Ermeni köylülerin mallarına nasıl el koyduğu anlatılmakta ve Garabed ağanın oğlunun paralarla birlikte ortadan kaybolması ile Garabed ağanın trajik sonundan bahsedilmektedir.”

İdam sehpasında cesur, enternasyonalist ve piyes yazarı

Hukuksuz bir yargılama sonucu idam cezasına çarptırılan Paramaz (Madteos Sarkisyan) ve 19 arkadaşının Beyazıt Meydanı’nda asılmalarının üzerinden 110 yıl, bu konuyla ilgili benim yazdığım kitabın yayınlanmasının üzerinden 10 yıl geçti.

10 yıl boyunca bu konu üzerine çok şey yazıldı, söylendi. Ne var ki sosyalist solun büyük kısmı Marx’ın Kugelmann’a yazdığı mektupta yaptığı bir benzetmeyle bu konuyu “sessizlik komplosu”  ile görmezden geldi, geçiştirdi. Çünkü ulusçulukla kirlenmiş sosyalizmin versiyonları ülkemizde de oldukça etkili. Bu topraklarda sosyalist hareketin tarihinin yeniden ele alınmasına vesile olan bu çalışma bir paradigma değişikliği yaratmış olsa da konuyu gündemde tutmak ve Paramaz’ın 110. ölüm yıldönümünde bir de onu ‘’ Rüzgarın Getirdiğini Rüzgar Alır’’ adındaki piyesin yazarı kimliğiyle anmak istedim. Paramaz ve arkadaşlarının anıları baki kalsın.

Durumu takip etmeye devam edin, SonTurkHaber.com her zaman en yeni haberleri sunuyor.
seeGörüntülenme:104
embedKaynak:https://www.agos.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 14 Haziran 2025 16:15 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

İtalya Başbakanı Meloni den Küresel Sumud Filosu na katılan vatandaşlarını koruma sözü Dünya Haberleri

05 Eylül 2025 00:44see180

İstanbul u kara bulutlar sardı peki yağmur yağacak mı? MGM raporu paylaştı

05 Eylül 2025 08:03see175

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Velioğlu: CAR T gibi hücre bazlı tedavi ürünlerini ülkemizde üreteceğiz

04 Eylül 2025 18:50see171

ABD Başkanı Trump tan Avrupalı liderlere boykot çağrısı: Rus petrolünü almayın Dünya Haberleri

04 Eylül 2025 18:42see168

Demir Çelik üreticileri dampinge karşı önlem istiyor: Aksi halde Türk sanayisi kaybeder Ekonomi Haberleri

04 Eylül 2025 12:49see167

Özgür Özel: İsterse CHP ye kayyım atasınlar, biz yolumuzda yürüyeceğiz

04 Eylül 2025 15:48see163

Faize karşı trilyonluk el birliği Ekonomi Haberleri

05 Eylül 2025 04:06see144

ALTIN FİYATLARI CANLI 4 EYLÜL: Rekor tazeledi! Bugün 22 ayar bilezik, ons, Cumhuriyet, yarım, çeyrek altın ve gram altın fiyatları ne kadar?

04 Eylül 2025 01:37see132

İletişim Başkanı Burhanettin Duran, Filenin Sultanları nı tebrik etti

04 Eylül 2025 21:01see117

CHP de ilçe başkanı ve yönetimi baskı var diyerek istifa etti Politika Haberleri

04 Eylül 2025 17:36see115

CHP lideri Özel, ilk kez bu kadar net konuştu: Kılıçdaroğlu nu tanımayacağız

05 Eylül 2025 11:20see115

CHP deki ayak oyunlarını CHP li gazeteci Yılmaz Özdil örnekleriyle açıkladı

05 Eylül 2025 16:22see115

Emlak vergisi nasıl hesaplanır? İşte ödeme süreci

04 Eylül 2025 15:33see115

Çorum da milli maç coşkusu Çorum Haberleri

05 Eylül 2025 00:32see114

Filistin i tanıma kararının ardından Belçika dan ilk açıklama

04 Eylül 2025 00:59see114

Ketamin Kraliçesi suçunu kabul etti: Matthew Perry nin ölümüne yol açan uyuşturucuyu ben sağladım

04 Eylül 2025 15:59see113

AA Finans ın PPK Beklenti Anketi sonuçlandı

05 Eylül 2025 16:26see113

Damla Kent Projesi’ne mahkeme freni: Bakanlık yeniden devrede

05 Eylül 2025 16:02see113

FedEx, İstanbul Havalimanı ndaki yeni küresel hava aktarma tesisini hizmete açtı

05 Eylül 2025 05:58see112

Hasta kocası artık konuşmayı bile bıraktı… İçi ağlıyor, kalbini sevgisiyle ısıtıyor: Bazen aşkın kelimelere ihtiyacı yoktur

05 Eylül 2025 12:48see111
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları