SonTurkHaber.com
close
up
Menu

İmamoğlu suz 125 günde İstanbul da neler oldu? Tek tek açıklandı

Witkoff tan açıklama Dış Haberler

Diyarbakır da 4 kişinin öldüğü yangına ilişkin iddianame hazırlandı

Mudurnu da atıl kümeste çıkan yangın ormana sıçradı; alevler büyümeden söndürüldü Bolu Haberleri

YKS’nin imam hatipli şampiyonları Yeni Şafak’a anlattı: Çağa önder olma gayesindeyiz VİDEO İZLE

Faizsiz kredi veren bankalar listesi 2025: Yüzde 0 faiz veren bankalar hangisi ve şartları nelerdir?

Bingöl de Yeni Yüzyıl Barış Faaliyetleri kapsamında atlı spor gösterileri düzenlendi Bingöl Haberleri

Meteoroloji den Güneydoğu ya kuvvetli rüzgar uyarısı

Ciro Immobile den Beşiktaş ve Türkiye sözleri! Futbol Haberleri

Eurofighter anlaşması Yunanistan ı harekete geçirdi: İzin vermeyecekmiş

Zulaladıkları yer hayret ettirdi! İstanbul da narkotik ekipleri düğmeye bastı: Çekiciden 60 kilo kokain çıktı

Sinop ta kaçakçılık operasyonu: Çok sayıda silah ele geçirildi Sözcü Gazetesi

Katil İsrail Gazze de bir gazeteciyi daha öldürdü

Konut alımında yeni dönem: Bakan tarih vererek açıkladı Sözcü Gazetesi

Ole Gunnar Solskjaer: Bizim için hayal kırıklığı oldu! Futbol Haberleri

Selçuk Bayraktar ve Hakan Fidan Tercihfest te aday öğrencilerle buluşacak

Mardin de motosikletin çarptığı yaya öldü; kaza sonrası kamerada

Otoda ÖTV sistemi sil baştan yenilendi Ekonomi Haberleri

Traktörünü alan çiftçiler yangını söndürmeye koştu

Termometreler 52 dereceyi gördü: Bir il adeta kavruluyor!

KOHAR Kütüphanesi ve Paramaz’ın bir piyesi Agos

KOHAR Kütüphanesi ve Paramaz’ın bir piyesi Agos

SonTurkHaber.com, Agos kaynağından alınan bilgilere dayanarak haber veriyor.

Gezintimizin sonunda Garo, “Şimdi sana bir de süpriz var” deyip 5 yıl önce Amerika Şikago’da eski bir sahafta bulunan, temizlenerek yeniden ciltlenen bir kitapçığı önüme koydu. Kitap, Paramaz’ın bir piyesiydi. Kitapçığın ön sayfalarında içeriği ve ne zaman yazıldığı nerede sahnelendiğine ilişkin bilgiler olduğunu da söyledi ve pdf olarak eseri bana gönderdi.

Mayıs ayının önemli bir bölümünü Beyrut’ta geçirdim. Daha önce defalarca gittiğim bu kenti tek başıma gezme ve ayrıntılı tanıma imkânım oldu. Kimi arşivlere bakarken KOHAR Kütüphanesi’nden de tesadüfen haberdar oldum. Arkadaşım Aleks’in kızı Dsovak orada çalışıyordu. Ermeni şarkı kitapları ve sözlükler konusunda uzmanlaşmış bir merkez olduğunu ziyaretim sırasında anladım. KOHAR’ı bana araştırmacı Garo Derounian gezdirdi. Haçaduryan ailesine ait binanın iki katında son derece modern biçimde döşenmiş bir kütüphane ve mücellithane ile karşılaştım. Alt katta çalışan işinin ehli, aile kökleri Adana, Maraş ve Antep’e uzanan kadın ve erkeklerle selamlaşıp, tanıştım. Benimle geldikleri yörenin Türkçesiyle konuştular. Dünyanın değişik yerlerinden neredeyse parçalanmış kitap/kitapçıklar onların usta ellerinde sayfa sayfa yeniden bakımdan geçirilip ciltleniyor ve üst kattaki kütüphanede yerlerini alıyor. Ermeni el yazmaları, Kilikya Krallığı ve Ermeni Soykırımı tanıklıkları üzerine 1.000'den fazla kitabın yanı sıra 2.300'den fazla Ermeni şarkı kitabı, 500'den fazla sözlük barındıran bu kütüphanedeki en eski kitap ise 1633 yılına kadar uzanıyor. Kütüphanede ayrıca 3.500'den fazla müzik kaseti, CD, DVD ve LP de var. Aslında Haçaduryan ailesinin annelerinin İsmi Kohar. Bu adla kurulmuş dünyanın dört bir yanını dolaşmış, Türkiye’de de konserler vermiş büyük bir senfoni orkestrası 5 yıl önce görevini tamamlamış. Şimdi aynı isim Beyrut’ta bir mücellithane ve kütüphanede yaşıyor.

Paramaz’ın piyesi

Gezintimizin sonunda Garo, “Şimdi sana bir de süpriz var” deyip 5 yıl önce Amerika Şikago’da  eski bir sahafta bulunan, temizlenerek yeniden ciltlenen bir kitapçığı önüme koydu. Kitap, Paramaz’ın bir piyesiydi. Kitapçığın ön sayfalarında içeriği ve ne zaman yazıldığı nerede sahnelendiğine ilişkin bilgiler olduğunu da söyledi ve pdf olarak eseri bana gönderdi. Paramaz’ın bir piyes yazdığını “Ermeni Devrimci Paramaz’’ kitabımı hazırlarken bulduğum bir Ermenice mektubun çevrisinin önüme gelmesiyle haberdar olmuştum. Kitabımın son sayfalarında bu mektubun orijinaline ve çevirisine de yer vermiştim. 

Paramaz’a Van’daki bir partili arkadaşı yazdığı mektupta bilgi verirken; “Sizin ‘Eller Yukarda’ yı Kundakçıyan Kızlar Okulu yararına bir kere oynayarak 30 lira gelir sağladık. Osmanlı filosu yararına da Donanmada bir temsil verdik’’ diyordu.

Dolayısıyla Paramaz’ın piyes kaleme aldığını biliyordum ama bunun birden fazla olduğundan haberdar değildim. Piyesin Pdf’ini çevirsin diye Cenevre’de yaşayan arkadaşım Garabed Yelegen’e gönderdim. Onun yazdıkları şunlardı; ‘’Kitabın önsözüne göre bu tiyatro oyunu üç el yazması şeklinde kopya edilerek Amerika’ya ulaştırılmış ve kitap 1919 yılında basılmış. Kitabın kapağında müzikle karışık tiyatro eseri yazsa da, iki-üç yerde halk türküsü söyleniyor. O yüzden buna müzikal bir oyun denemez. Kitabın önsözünde yazdığına göre piyesin konusu gerçek hayattan alınmış ve 1912 yılında Diyarbakır’daki Arekyan okulu için Diyarbakır lehçesine uyarlanmış ve o tarihlerdeki okul müsameresinde sahneye konmuş. Garabed ağanın aile fertleri ve o yörede yaşanan sorunlar üzerinden anlatılan olaylarda, Garabed ağanın kendisinin ve kızının tefecilik yaparak yüksek faizle borç verdiği yoksul Ermeni köylülerin mallarına nasıl el koyduğu anlatılmakta ve Garabed ağanın oğlunun paralarla birlikte ortadan kaybolması ile Garabed ağanın trajik sonundan bahsedilmektedir.”

İdam sehpasında cesur, enternasyonalist ve piyes yazarı

Hukuksuz bir yargılama sonucu idam cezasına çarptırılan Paramaz (Madteos Sarkisyan) ve 19 arkadaşının Beyazıt Meydanı’nda asılmalarının üzerinden 110 yıl, bu konuyla ilgili benim yazdığım kitabın yayınlanmasının üzerinden 10 yıl geçti.

10 yıl boyunca bu konu üzerine çok şey yazıldı, söylendi. Ne var ki sosyalist solun büyük kısmı Marx’ın Kugelmann’a yazdığı mektupta yaptığı bir benzetmeyle bu konuyu “sessizlik komplosu”  ile görmezden geldi, geçiştirdi. Çünkü ulusçulukla kirlenmiş sosyalizmin versiyonları ülkemizde de oldukça etkili. Bu topraklarda sosyalist hareketin tarihinin yeniden ele alınmasına vesile olan bu çalışma bir paradigma değişikliği yaratmış olsa da konuyu gündemde tutmak ve Paramaz’ın 110. ölüm yıldönümünde bir de onu ‘’ Rüzgarın Getirdiğini Rüzgar Alır’’ adındaki piyesin yazarı kimliğiyle anmak istedim. Paramaz ve arkadaşlarının anıları baki kalsın.

Durumu takip etmeye devam edin, SonTurkHaber.com her zaman en yeni haberleri sunuyor.
seeGörüntülenme:93
embedKaynak:https://www.agos.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 14 Haziran 2025 16:15 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

İmamoğlu suz 125 günde İstanbul da neler oldu? Tek tek açıklandı

24 Temmuz 2025 11:56see209

Witkoff tan açıklama Dış Haberler

24 Temmuz 2025 20:24see181

Diyarbakır da 4 kişinin öldüğü yangına ilişkin iddianame hazırlandı

25 Temmuz 2025 02:02see181

Mudurnu da atıl kümeste çıkan yangın ormana sıçradı; alevler büyümeden söndürüldü Bolu Haberleri

25 Temmuz 2025 00:59see177

YKS’nin imam hatipli şampiyonları Yeni Şafak’a anlattı: Çağa önder olma gayesindeyiz VİDEO İZLE

24 Temmuz 2025 20:49see162

Faizsiz kredi veren bankalar listesi 2025: Yüzde 0 faiz veren bankalar hangisi ve şartları nelerdir?

24 Temmuz 2025 15:59see160

Bingöl de Yeni Yüzyıl Barış Faaliyetleri kapsamında atlı spor gösterileri düzenlendi Bingöl Haberleri

24 Temmuz 2025 10:09see156

Meteoroloji den Güneydoğu ya kuvvetli rüzgar uyarısı

24 Temmuz 2025 12:17see148

Ciro Immobile den Beşiktaş ve Türkiye sözleri! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:24see126

Eurofighter anlaşması Yunanistan ı harekete geçirdi: İzin vermeyecekmiş

25 Temmuz 2025 01:18see125

Zulaladıkları yer hayret ettirdi! İstanbul da narkotik ekipleri düğmeye bastı: Çekiciden 60 kilo kokain çıktı

25 Temmuz 2025 08:01see120

Sinop ta kaçakçılık operasyonu: Çok sayıda silah ele geçirildi Sözcü Gazetesi

25 Temmuz 2025 01:10see119

Katil İsrail Gazze de bir gazeteciyi daha öldürdü

25 Temmuz 2025 03:47see119

Konut alımında yeni dönem: Bakan tarih vererek açıkladı Sözcü Gazetesi

24 Temmuz 2025 13:17see118

Ole Gunnar Solskjaer: Bizim için hayal kırıklığı oldu! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:34see118

Selçuk Bayraktar ve Hakan Fidan Tercihfest te aday öğrencilerle buluşacak

25 Temmuz 2025 03:15see118

Mardin de motosikletin çarptığı yaya öldü; kaza sonrası kamerada

25 Temmuz 2025 02:04see118

Otoda ÖTV sistemi sil baştan yenilendi Ekonomi Haberleri

25 Temmuz 2025 04:09see118

Traktörünü alan çiftçiler yangını söndürmeye koştu

24 Temmuz 2025 22:04see117

Termometreler 52 dereceyi gördü: Bir il adeta kavruluyor!

24 Temmuz 2025 13:29see117
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları