Konut satışları neden artıyor? İşte TÜİK in rakamlarının ardındaki gerçek!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre konut satışında büyük artışlar yaşanıyor. Ülkede bher geçen gün ağırlığı artan bir ekonomik kriz varken, faizleri ana parayı katlarken bu evleri almak nasıl mümkün oldu?

İktisatçı Prof. Dr. Yalçın Karatepe, TÜİK tarafından açıklanan konut satış verilerinin kamuoyuna yansıtılış biçimini eleştirdi. Karatepe, satış rakamlarında görülen artışın, sanıldığı gibi vatandaşın ev sahibi olmasını kolaylaştırmadığını belirtti.

BirGün gazetesinde yayımlanan yazısında, Karatepe, konut satışlarındaki artışın aslında barınma krizini derinleştirdiğini ifade etti. Tapu devirlerinin hızlanmasına rağmen halkın kalıcı barınma hakkına erişiminin zayıfladığını vurguladı. Karatepe şu değerlendirmede bulundu:

Son dakika | Konut satış verileri açıklandı

“Verilere sadece ‘kaç ev satıldı’ diye bakmak yerine, ‘kimlere satıldı ve ne amaçla alındı’ soruları sorulmalı.”

Barınmanın temel bir insan hakkı olduğunu hatırlatan Karatepe, konutun bir yatırım aracı haline getirilmesinin fiyatların şişmesine ve kira artışlarına yol açtığını dile getirdi. Şöyle dedi:

“Konut, parası olanların yatırım portföyüne eklediği bir araç haline geldikçe, barınma hakkı piyasa içinde eriyip gider.”

Karatepe, yeni konut projelerinin büyük bölümünün barınma ihtiyacından çok servet biriktirme amacıyla satın alındığını belirtti. Kredili alımların azaldığını, buna karşılık peşin ödemeyle alınan konutların arttığını ifade etti. Bu durumun birden fazla evi olan yatırımcılara yaradığını dile getirdi.

Yazısında “düşük faizli kredi” söyleminin çözüm olmadığını savunan Karatepe, ne zaman faizlerde düşüş beklentisi ortaya çıksa, konut fiyatlarının da aynı hızla yükseldiğini aktardı. Şöyle yazdı:

Talep arttı: Konut fiyatları yükselecek mi?

“Faiz düşünce maliyet azalacağına artıyor. Böylece ev sahibi olma umudu kuran dar ve orta gelirli gruplar daha başlamadan yarış dışı kalıyor.”

Konut piyasasında yaşanan bu dengesizliklere karşı vergi politikalarının devreye alınması gerektiğini vurgulayan Karatepe, şu öneriyi getirdi:

“İnsanların yaşadığı evlerden düşük vergi alınmalı. Ancak yatırım amacıyla elde tutulan konutlara artan oranlı vergi uygulanmalı.”

Yazısında, Singapur ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde uygulanan konut vergisi sistemlerine de yer veren Karatepe, bu ülkelerde ikinci ve üçüncü evler için yüksek vergiler uygulandığını hatırlattı.

“Singapur’da ikinci ev için %20, üçüncü ev için %30 oranında vergi var. Yabancılar için bu oran %60’a kadar çıkıyor. Bu tür sistemler spekülasyonu engelliyor.”

Karatepe ayrıca, boş tutulan konutların piyasaya sunulmasını teşvik etmek için “boş konut vergisi”nin devreye alınmasını önerdi. Bu yolla kiralık konut arzının artabileceğini ve fiyat baskısının azalabileceğini savundu. Ayrıca, kamu eliyle nitelikli ve erişilebilir sosyal konutların üretilmesi gerektiğini söyledi:

İstanbul'da en çok konut 'uzak' ilçede satıldı

“Piyasa, barınma hakkını sağlayamıyor. Bu nedenle kamu, planlayıcı ve üretici bir rol üstlenmeli.”

Yazısını önemli bir uyarıyla sonlandıran Karatepe, konut satış sayılarının değil, barınma hakkına erişen yurttaşların dikkate alınması gerektiğini belirtti:

“Mesele kaç ev satıldığı değil; kaç yurttaşın güvenli bir konuta kavuştuğudur. Aksi takdirde, her yeni istatistik halk için bir başka hayal kırıklığına dönüşmeye devam edecek.”