Konut üreticisi düzenleme bekliyor.. Aileler küçüldü sıra evlerde

HANE halkı sayısındaki düşüş, bekar nüfus artışı ve yükselen fiyatlar, yeni yapılacak konutlardaki metrekare hesaplarını değiştirecek. Gayrimenkul alanındaki dernekler son raporlarında ‘konut politikaları sadece adet bazlı değil, kullanım tipi ve yaşam senaryosu odaklı yeniden tasarlanmalı’ vurgusunu yapıyor. Yasaklanan 1+0 dairelerin yeniden gündeme gelmesini öneren de var, ‘belediyeler büyük metrekare kuralını esnetmeli’ diyen de... İşte evdeki büyüklük hesabına yeni yaklaşımlar...

1+0 EVLER YENİDEN GÜNDEME GELMELİ  

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER), nisan ayında İstanbul’un konut ihtiyacını tespit etmek için bir araştırma yaptı. ‘İstanbul’a 10 yılda 1 milyon 220 bin yeni konutun kazandırılması gerekiyor’ sonucuna varılan raporda, ‘Haneler ve demografik yapı değişiyor’ vurgusu dikkat çekti. İstanbul’da 2012 yılında 3.57 kişi olan ortalama hane halkı sayısının, 2024’te 3.13’e ve 2034’te ise 2.68’e kadar gerileyeceği ve ayrıca tek kişilik hanelerin oranının yüzde 17’den yüzde 21’e çıkacağı belirtildi. Raporda, “Gerileyen hane halkı sayısının yanı sıra artan tek kişilik hane sayısı ve bekâr nüfustaki artış öngörüsü konut tiplerinde de bir değişime ve 1+0 gibi küçük metrekareli evlere daha çok ihtiyaç olduğuna işaret ediyor. Üreticinin bu ihtiyacı karşılayabilmesi mevcut mevzuatla mümkün olmadığı için bunun tekrar gündeme gelerek tartışılmasını doğru buluyoruz” ifadelerine yer verildi.

BELEDİYELER METREKARE SINIRINI ESNETMELİ  

İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu’nun (İMKON), geçtiğimiz haftalarda gerçekleştirdiği çalıştayın sonuç bildirgesinde de değişen konut taleplerine dikkat çekildi. Raporda şu tespitler yer aldı: “Son yıllarda ailelerde değişen sosyolojik yapı, boşanma sayısının artması, geç evlenen gençlerin ayrı eve çıkması ve ekonomik imkansızlar ile birlikte küçük evlere talep arttı. Bu nedenle birçok belediyenin imar plan notlarında yer alan ‘125, 150, 175 metrekareden aşağı konut yapılamaz’ ibareleri değişmeli. 80 metrekare alt sınıra kadar, yani 2+1 konuta imkan sağlayacak sınıra çekilmeli.”

‘DEĞİŞEN İHTİYAÇLARA VE TALEBE UYUM SAĞLANMALI’

İMKON Başkanı Tahir Tellioğlu yaşanan sorunu ve beklentileri şöyle değerlendirdi: “Büyükşehir belediyeleri nüfus yoğunluğunu, altyapıyı hesaba katarak imar plan notlarına metrekare sınırı koyuyor. Mesela; 200 metrekare 4+1 evde 4 kişilik aile yaşayacak diye düşünüyor. Ama biz diyoruz ki, onun yerine 2 tane 100 metrekare 2+1 yapalım. Bu şekilde yapınca da yeni evlenenler, bekarlar tercih edecek ve yine toplam nüfus değişmeyecek. Yani bir tane 200 metrekarede 4 kişi yaşıyorsa, 2 tane 100 metrekarede yine ortalama 4 kişi yaşayacak. Çünkü aile yapımız değişti. Bu değişimi ve ihtiyacı görerek bir düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Böylece arz-talep örtüşür, alıcı konuta daha kolay ulaşır, enerji israfı önlenir ve adet bazında artışla konut arzı desteklenir.”

Tellioğlu, 1+0 daire konusuna ise mesafeli olduğunu şöyle anlatıyor; “Mevcut mevzuata göre en küçük daire en az 28 metrekare büyüklüğünde, oturma odalı ve yatak odalı olarak 1+1 şeklinde yapılmalı. Bence 40 metrekarenin altında inşa edilmemeli. Tek oda dediğimiz şey otel oluyor, ev değil. Öğrenciye, çalışana farklı konseptlerle yapılar inşa edilebilir. Ama buna konut denilemez. Stüdyo daire yasağının kalkmasını değil, belediyelerin değişen talebe göre regülasyon yapmasını doğru buluyoruz. Bu talebimizi bakanlığa da ilettik.”

100 METREKARENİN ALTINA GERİLEDİ

KONUT üreticileri mevzuat düzenlemesi beklerken, aslında ruhsat verileri evlerde küçülme döneminin çoktan başladığını gösteriyor. Hane halkı sayısında yaşanan düşüş, solo yaşama olan ilgi, müteahhitlerin daha kolay satılabilir konut yapma istediği ve kentsel dönüşüm süreci evleri giderek küçültüyor. İstanbul Gayrimenkul Değerleme’nin çalışmasına göre; 2000’li yılların başında 136 metrekareye çıkan, 2010-2020 yıllarında 115-120 metrekare bandında olan yapı ruhsatına göre ortalama konut büyüklüğü, geçen yıl 104 metrekareye kadar düştü. 2010’da 121, 2020’de 111 metrekare olan ortalama apartman dairesi büyüklüğü ise 2023 yılında 98, 2024 yılında 97 metrekareye geriledi.

TAŞINANLAR 1+1 DAİRELERİ SEÇİYOR

HİZMET platformu Armut.com’un son 6 aylık dönemde Türkiye genelinde 125 binin üzerinde taşınma verisini analiz ederek hazırladığı taşınma dosyasına göre de küçük evler revaçta. Türkiye genelinde 1+1 ve 2+1 evlere yönelik talepler sırasıyla yüzde 34.4 ve yüzde 7.9 artış gösterdi. Buna karşılık 3+1 evlere olan talep yüzde 11.2, 5+1 evlere olan talep ise yüzde 7.6 oranında düştü. Ekonomik şartlar, artan konut fiyatları ve kentsel dönüşümle küçülen evler bu trendin temel nedenleri arasında gösterildi.