Kore den 75 yıl sonra gelen 4 şehit Son dakika haberleri

Kore Savaşı'nda kahraman Türk askerinin fedakarlığı on yıllarca unutulmadı. 1950 ile 1953 yılları arasındaki savaşta Türkiye en çok Kuzey Kore'nin Kunuri bölgesinde şehit verdi. 2001 yılında yapılan kazı çalışmaları sonucunda bulunan kemik parçaları yıllar süren bir süreçte incelendi.

Geçtiğimiz hafta Güney Kore'deki Osan ABD Askeri Üssü'ne getirilen naaşlar vakur bir törenle karşılandı. Türk askerlerine ait olduğu tespit edilen naaşlar 75 yıldır yurtlarından uzaktaydı. Yollarını gözleyen aile üyelerinin büyük bir kısmı da yıllar içerisinde yaşama gözlerini yumdu.

Tüm bu yaşananların sahnesi olan Kore Savaşı da Soğuk Savaş dönemi öncesinde safların belirginleştiği önemli bir kilometre taşı olarak kabul edilir. Şüphesiz ki Türkiye’nin Soğuk Savaş döneminde Batı blokunda konumlanmasının en önemli sebebi olan NATO’ya girişinde Kore’ye yollanan askerlerimizin fedakar mücadelesi de çok kilit rol oynamıştı.

Savaşı 75 yıl sonra gündeme getiren hadiseyse filmlere konu olabilecek bir olaylar zinciri sonucunda ortaya çıktı. Türkiye'nin Seul Büyükelçisi Murat Tamer’in paylaştığı değerli bilgiler eşliğinde artık yurtlarına dönmesi beklenen şehit 4 Türk askerinin naaşlarının hikayesini aktaralım.

TEKNİK OLARAK BİTMEYEN ÇATIŞMA: KORE SAVAŞI

Kore Savaşı’nda Çin ve Sovyetler Birliği Kuzey Kore'ye, ABD önderliğindeki Birleşmiş Milletler (BM) de Güney Kore'ye savaş boyunca destek verirken Türk Tugayı da BM gücü olarak savaşta Güney Kore'nin yanında savaştı. 1. Türk Tugayı, Eylül 1950'de Hatay'ın İskenderun Limanı'ndan yola çıktı ve 12 Ekim 1950'de Pusan Limanı'na vardı. Türkiye nicelik olarak en çok asker yollayan 4’üncü ülke oldu. ABD, 1 milyon 789 bin askerle ilk sırada, İngiltere 56 bin askerle 2'nci, Kanada 26 bin 791 askerle 3'üncü sırada yer aldı. Güney Kore Savunma Bakanlığı kaynaklarına göre, savaşa 21 bin 212 askerle toplamda 4 tugayla katılan Türkiye, Kore Savaşı'na iştirak eden 16 ülke arasında 4'üncü sıradaydı. Savaşta Güney Kore'de 40 bin 670'i BM askeri, 137 bin 899'u Kore askeri olmak üzere 178 bin 569, Kuzey Kore'de ise 508 bin 797 asker hayatını kaybetti. Güney ve Kuzey Kore arasında herhangi bir barış anlaşması imzalanmadığı için teknik olarak devam eden savaşın fiili olarak 1953’te sona ermesi sonrasında sınırlar oluştu, sıcak çatışmalar sona erdi. Bu kısa hatırlatmanın ardından güncel sürecin Türkiye boyutuna odaklanabiliriz.

4 TÜRK ASKERİNİN NAAŞI NASIL TESPİT EDİLDİ?

Kore Savaşı’nın sona ermesinin ardından farklı milletlerden görev yapan binlerce askerin naaşı da fiziksel olarak savaş alanlarında kaldı. Yıllar içerisinde savaşta yer alan askerlerin naaşları- kemikleri toplandı. Toplanan kalıntıların toplanmasında ve kimlik tespitinde iki merkez ön plana çıkıyor. Biri ABD’ye bağlı Hawai’deki askeri tıp merkezi diğeri de benzer fonksiyona sahip olan Güney Kore’deki MAKRI merkezi. Bu merkezlere getirilen kemikler adeta bir puzzle gibi insan iskeleti ortaya çıkacak şekilde birleştiriliyor.

Mevcut durumda Hawai’deki askeri üste 30 bin kişinin, Güney Kore’deki üste ise 25-30 bin kişinin kemik kalıntıları bulunuyor. Gerekli kimlik tespit çalışmaları aşamalı olarak imkanlar elverdiğince gerçekleşiyor. Naaş sayılarındaki muğlaklığın bir başka sebebi de Kuzey Kore’nin yıllar boyunca izolasyon politikasını izlemesi oldu. Dış dünyaya kapalı yapısıyla dünyanın geri kalanından farklı konumlanan ülkede kazı çalışmaları yapmak istisnai dönemsel yumuşama süreçleriyle ilişkili olarak gerçekleşebiliyor. Bu bağlamda 2001 yılında yapılan kazı çalışmaları sonucunda bölgedeki kemik parçaları toplanıyor. Bu parçaların alındığı yer Kuzey Kore’nin Kunuri bölgesi, yani Türk askerlerinin ağırlıkta olduğu yerler. Bu kazı çalışmalarında toplanan kemikler inceleme için Hawai’ye gönderildi. Askeri tıp merkezinde genetik çalışmalar yapıldı, doku parçaları incelendi. Ve büyükelçimizin telefonu bu aşamada çaldı. Yapılan tetkikler sonucunda 4 naaşın Türk topraklarından giden askerlere ait olduğunun neredeyse kesin olduğu bilgisi paylaşıldı.

75 YIL SONRA FATİHA OKUNAN O TÖREN

Türkiye bu aşamada devreye girdi, naaşlar Türk Bayrağına sarılı olarak kutuların içinde Güney Kore’ye getirildi. Teslim törenine BM'den üst düzey yetkililer katıldı. Elçimiz Tamer o anları, “Tabii ki daha öncesinde de şehitlerimizin gıyabında dua edilmiştir. Ancak sanırım ilk defa fiziksel olarak bir Fatiha okundu, o da bize nasip oldu. Türk-yabancı herkesin gözü doldu. Onurlu bir törendi. Türk Silahlı Kuvvetleri açısından da çok önemliydi. Biz şehitlerimizi yabancı ellerde bırakmayız. Er ya da geç getiririz.” ifadelerini kullandı. Peki naaşlar neden şu aşamada Türkiye’ye teslim edilmiyor? Çünkü o askerlerin DNA eşleşmelerinin kesinlik kazanması bekleniyor. İşlemlerin bitmesinin ardından naaşların Türkiye yolculuğunun başlaması planlanıyor.

Türkiye’nin Kore Savaşı'nda şehit düşen ve kaybolan askerlerinin sayısı 900'ü aşıyor. Kuzey Kore topraklarında tespit edilen 218 şehidimiz bulunuyor. Büyükelçimiz Tamer, Kore Savaşı sonrasında 167 askerimizin kayıp olduğuna dikkat çekiyor. Türk olduğu tespit edilen 4 askerimizin ardından bu sayının 163’e inmesi bekleniyor. Belki de gitmeden önce adlarını bile bilmedikleri topraklarda şehit olanların dönüş yolculuğunun ilerleyen yıllarda da devam etmesi planlanıyor. Bahsedilmeyi hakeden son bir parantez de Türkiye ile Güney Kore arasındaki köklü bağlar. Savaş sona erse de Türk askeri aktif olarak 1971 yılına kadar Güney kesiminin rehabilitasyonu için görev yaptı. Kore Savaşı'na katılan birliklerin arasında Türk askeri, savaşta öksüz ve yetim kalan Koreli çocuklar için okul inşa eden tek birlik oldu. O zaman açılan Ankara Okulu'nu ve Türk askerinin fedakarlıklarını unutmayan Güney Kore halkı, Türk halkını "kan kardeşi" olarak nitelendiriyor. Kore'nin Busan kentindeki BM Kore Anıtsal Mezarlığı'nda savaşta şehit olan 462 Türk askeri yatıyor. Bu derin bağların izdüşümleriyse iki ülke arasındaki beşeri ve devletler nezdindeki her temas ve diyalogda gözlemlenebiliyor.

Fotoğraflar: AA