Körfezden 8.5 milyon ton dip çamuru çıkarıyoruz

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı desteği ile İzmit Körfezi Doğu Baseni Dip Çamuru Temizliği Projesini sürdürüyor.

Türkiye’nin en büyük çevre projesi olarak adlandıran çalışma, tüm Marmara’yı kapsamakla birlikte İzmit Körfezi’ni dipten temizleyerek adeta bir akvaryuma dönüştürmeyi hedefliyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü çalışmaları yerinde görme fırsatı buldum, çalışmaları bizzat Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın’dan dinledim…

YÜZDE YÜZ BİYOLOJİK ARITMA

Başkan Büyükakın’ın verdiği bilgiye göre; İzmit Körfezi’ni temizlemek ve en önemlisi de temiz tutmak için yürütülen çalışmaların birçok ayağı var. Bir yandan dip çamuru temizliği projesi yürürken diğer yandan da arıtma tesisleri devreye alınıyor. Başkan Büyükakın, biyolojik arıtmada yüzde 100 oranına ulaşıldığını söylüyor:

“Müsilaj ve iklim değişikliği etkileri ile artış gösteren kirliliği önleme ve gelecek nesillere temiz bir deniz armağan etme hedefiyle ilerleyen proje ile 23 arıtma tesisi ile arıtılan atık su miktarını biyolojik arıtmada yüzde 100’lere, ileri biyolojik arıtmada yüzde 75’lere çıkardık. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Su Kalitesinin İzlenmesi Projesi, 70’in üzerinde derede gerçekleştirdiği ıslah çalışmaları ve derelere bariyer sistemi, gemilerden kaynaklı atıkları topladığı Atık Alma Gemileri, deniz temizleme araçları, havadan, karadan ve denizden denetim yapan deniz denetim uçağı ve Marmara Yeniden Dip Çamuru Temizliği Projesi ile İzmit Körfezi’nde yarınların bugünden daha güzel olmasını hedefliyor.”

GEMİ VE TESİSLERE HAVADAN DENETİM

Başkan Büyükakın’ın verdiği bilgilere göre, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, gemi ve deniz araçlarına yönelik ı̇dari yaptırım uygulama yetkisini aldığı 2007 yılından itibaren gemi ve kıyı tesisleri kaynaklı kirlilikleri tespit edebilmek için deniz uçağıyla havadan denetimlere başlamış. Bu denetimler sayesinde sanayi tesislerinin, limanların Körfez’i nasıl kirlettiği çok daha net görülmüş. Çalışmalar istikrarla devam edince kesilen ceza miktarı da günden güne azalmış. Bu çalışmalar kapsamında ayrıca belediyeye ait atık alım gemileri de İzmit Körfezi’ndeki gemilerin atıklarını alıyor ve Derince Limanı’ndaki arıtma tesislerinde arıtıyor.

ACİL MÜDAHALE EKİBİ

Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın’ın verdiği bilgiye göre; kıyı tesisi kaynaklı kirlenmelerde de kontrolü rutin denetlemelerle sağlıyor. Denizi kirleten tesislere cezai yaptırım uyguluyor. Ayrıca kıyı tesislerinin önüne bariyer çekilmesi sağlanarak, kirliliğin yayılmasının önüne geçiliyor. Bununla birlikte belediye ekipmanlarıyla birlikte sürekli hazır bekleyen acil müdahale ekibi de var. Bu sayede denizde, kıyıda ya da derelerde meydana gelen bir kirlenme olduğunda; ya emici pedler, ya emici sosis, deniz-petrol bariyeri, petrol toplama cihazı, kıyı temizleme aleti, pompa, deniz temizleme ve kontrol teknesi, katı atık bariyeri ve sorbent yastıkları ile hemen müdahale ediliyor.

DENİZ SÜPÜRGESİ

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, deniz çöpleriyle; deniz süpürgeleri, amfibi sulak alan taşıtları ve çöpkaparlar ile mücadele ediyor. 4 adet deniz süpürgesi, deniz yüzeyini süpürerek tüm çöpleri toplayabiliyor ancak yapılarından dolayı kıyıya belli bir mesafeye kadar yaklaşabiliyor. Kıyı kesimlerindeki sahil ve plajlarda, dere ve dere ağızlarında, göl ve göletlerdeki çöpleri toplamak için hem karada hem de denizde hareket kabiliyeti olan amfibi araçlardan yararlanılıyor. Yine suyun durgun olduğu kıyı alanlarında 10 adet çöpkapar sistemi bulunuyor. Ayrıca Mavi Takım bu iki aracın da giremediği kayalık bölgelerde ve derelerde biriken ambalaj atıklarını elektrikli araçlarla topluyor ve geri dönüşüme gönderiyor.

MÜSİLAJLA MÜCADELE

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, son yıllarda Marmara’yı etkisi altına alan İzmit Körfezi’ni de etkileyen müsilaj sorunu ile ciddi bir mücadele sürdürüyor. Marmara Denizi’ne günlük 5 milyon metreküp atık su giriyor. Bu suyun yarısı hiç arıtılamamakta bu nedenle de fitoplanktonlar gereğinden fazla doğal olmayan atıkla besleniyor. Beslenirken deniz dibindeki oksijeni kullanıp iklim değişikliği gibi farklı etkenler nedeniyle de salgıları müsilaja neden olabiliyor. Böylece oluşan müsilaj, deniz yüzeyinde bir tabaka oluşturuyor. Sonra da deniz dibine çökerek oradaki yaşamı olumsuz yönde etkiliyor. Çalışmaların bir amacı da müsilajı engellemek ve denizdeki canlı çeşitliliğini artırmak. Denizin kirlenmesini önlemek için dereler üzerinde de çalışmalar yapılıyor. Denizi kirleten sebeplerden biri de İzmit Körfezi’ne deşarj olan derelerden gelen atıklar. Bunun önüne geçebilmek için dere ağızlarına sabit bariyerler yerleştirilmiş. Böylece derelerden gelen çöplerin denize ulaşması engellenmiş.

TÜBİTAK İZLİYOR

İzmit Körfezi’nde su kalitesinin takibine ve iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapılıyor. İzmit Körfezi’nde 6 noktada ve denize deşarj olan 12 derede izleme istasyonu bulunuyor. Düzenli olarak hem dereden hem denizden numune alınarak fiziksel, kimyasal ve biyolojik tüm parametrelerle analiz ettiriliyor. Bu istasyonlar 2007 yılından bugüne kadar kesintisiz olarak Tübitak MAM tarafından izleniyor. Sonuçlar her yıl Tübitak MAM tarafından Başkanlığa sunularak mevcut durum ve sağlıklı bir deniz ekosistemine ulaşmak amacıyla yapılması gerekenler aktarılıyor.

4 İSKELEYE ÖLÇÜM SENSÖRÜ

İzmit Vapur İskelesi, Değirmendere Vapur İskelesi, Otoport Limanı iskelesi ve Derince Limanı iskelesi olmak üzere 4 iskelenin ayağına da online ölçüm sensörleri konuşlandırılmış. Bu sensörler pek çok parametrede sürekli veri aktarıyor. Böylece İzmit Körfezi’nde meydana gelebilecek fiziksel-biyolojik değişimlerin önceden gözlenebilmesi ve meydana gelebilecek müsilaj, alg patlaması gibi değişimlere karşı önlem alınabilmesi mümkün oluyor.

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK ÇEVRE PROJESİ

Türkiye’nin en büyük çevre projesi olarak adlandırılan Dip Çamuru Temizliği Projesi ile 656 futbol sahasına eş alanda 8.5 milyon ton dip çamuru denizden çıkarılarak bertaraf ediliyor. Önderlik yaptığı ve Marmara’daki tüm belediyeleri de içine alan Tübitak-MAM ve İstanbul Üniversitesi gibi bilimsel kuruluş ve üniversiteler ile başlatılan ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın da desteği ile yürütülen çalışmalar kapsamında; ilk etapta İzmit Körfezi’nin en doğu kısmında bulunan ve çevresel olumsuzluklara sebebiyet veren yaklaşık 3,8 milyon metreküp çamur temizlenmeye devam ediyor.

1 YILDIR SÜREN PROJE

Bu çevresel dönüşüm projesini İzmit Körfezi’nde başlatan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, bir yılı aşkın süredir devam eden proje ile toplamda 468 hektarlık alanın 1. etapta 125 hektar, 2. etapta şu ana kadar 37 hektar olmak üzere toplamda 162 hektarlık kısmını temizlemiş. 1. etapta 1031 adet geotekstil tüple 1.100.000 metreküp, 2. etapta ise şu ana kadar 219 geotekstil tüple 225.000 metreküp olmak üzere toplamda 1.250 geotekstil tüple 1.325.000 metreküp çamurun deniz ekosisteminden uzaklaştırılması sağlanmış. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin toplam 3 bin 500 tüp ile 3.8 milyon metreküp alanı temizleme hedefi var.

OKSİJENLEŞME ARTTI

Kuşkusuz Kocaeli ve çevre denince ilk akla gelen nokta; bir uçtan bir uca denize kıyısı olan şehrin en önemli noktası İzmit Körfezi olduğu için bu proje şehir için büyük anlam taşıyor. Dip Çamuru Temizliği Projesi, sadece Körfez değil, tüm Marmara’nın temizliği adına atılmış ciddi bir adım. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, ayrıca Dip Çamuru Temizliği projesinin ileriki dönemlerde muhtemel olumlu etkilerinin ortaya konması için mevcut denizel biyoçeşitliliğin ortaya çıkarılması hedefi ile İstanbul Üniversitesi / Su Bilimleri Fakültesi ile 'Denizel Biyoçeşitlilik Çalışması' başlatmış. Daha önce yapılmış olan ve bugün devam eden bu büyük proje sayesinde İzmit Körfezi’nin hem mavi güzelliği, hem de canlı popülasyonun artması hedefleniyor. Zira dip çamurunun alındığı bölgelerde ciddi bir su hareketi, oksijenlenme görülüyor. Oradaki yaşam değişiyor.

BİYEŞİTLİLİK HEDEFİ

İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi, Körfez’den aylık olarak örneklemeler alıyor, bilimsel olarak takibini yapıyor. Bu numuneler 5 yıl boyunca alınmaya devam edecek ve böylece başlanılan günden itibaren gelinen nokta bilimsel olarak tespit edilebilecek. Proje tamamlandığında dipte bir su sirkülasyonu sağlanacak, kötü koku kaybolacak, oksijen seviyesi artacak, böylelikle biyoçeşitlilik tekrar geri kazanılmış olacak.

BALIKLANDIRMA PROJESİ

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, denizi temizlerken diğer yandan canlı popülasyonunu artırmaya çalışıyor. 2013 yılında İzmit Körfezi’nde batırılan gemi ile oluşan yapay resif sayesinde bölgedeki su altı yaşamında hareketlilik meydana gelmiş, balıkların güven içerisinde yumurtlayıp çoğalabilecekleri, yavru balıkların saklanıp büyüyebilecekleri bir alan oluşmuş. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İzmit Körfezi’nde önemli bir adımı da balıklandırma projesi ile atmış. 2014 yılında Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’yle yapılan protokolle başlayan süreçte Su Araştırma Enstitülerinde üretilen yavru balıklar istenilen uygun büyüklüğe ulaştığında markalanarak İzmit Körfezi’nin sularına bırakılıyor. Bugüne kadar levrek, kalkan ve çipura (çupra) çeşidi olmak üzere 48 bin adet yavru balık körfezin mavi sularıyla buluşmuş. Büyükşehir Belediyesinin 5 yıl sonraki hedefi, hem dip yapısı hem de yüzeyi tertemiz olmuş bir denizde, balıklandırmayı İzmit Marina’dan yapmak.

23 ATIKSU ARITMA TESİSİ

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından Kocaeli'de kurulan 6'sı ileri biyolojik, 4'ü biyolojik olmak üzere 23 atık su arıtma tesisi İzmit Körfezi'nin kirlenmesini önlüyor. 24 saat boyunca çalışan tesislerde günlük yaklaşık 435 bin metreküp su arıtılarak zararlı azot, fosfor ve çamurdan ayrıştırılıyor. Şu an İzmit Körfezi, biyolojik arıtmada yüzde 100, ileri biyolojik arıtmada yüzde 75 oranında başarı sağlamış durumda.

9 MAVİ BAYRAKLI PLAJ

Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, bir zamanların sanayi kentinin bu çevresel çalışmalarla 9 mavi bayraklı plaja sahip olduğunu da anlattı: “Deniz suyunun temizliğini, çevre yönetimine verilen önemini, plajların hijyenini ve güvenilirliğini uluslararası anlamda teyit eden 'Mavi Bayrak', Kandıra ilçesinde bulunan Cebeci, Bağırganlı, Kerpe, Kumcağız, Miço Koyu Kadınlar, Kovanağzı ve Seyrek Halk Plajları ile Karamürsel ilçesinde yer alan Altınkemer ve Ereğli Kumyalı Halk Plajlarında dalgalanıyor.”

TIBBİ AROMATİK BİTKİLER PROJESİ

Kocaeli’ne gitmişken tarım alanında hayata geçen projeleri de anlattı Başkan Büyükakın. İşte tarımı destekleme çalışmalarından bazı örnekler…

* Tarım alanında son beş yıllık süreçte çiftçilere yönelik 78 destekleme projesi tamamlanmış.

* 7 bin 250 çiftçiye, toplamda 165 milyon TL tutarında yüzde 50 hibeli 6.950 ton yem bitkisi tohumu (Arpa, buğday, tritikale, yulaf, yonca, dane ve silajlıkmısır, yem bezelyesi, süt otu) desteği verilmiş. Meyve yetiştiriciliğini geliştirme projesi kapsamında da 850 üreticiye 2 milyon 400 bin TL tutarında yüzde 50 hibeli 55 bin ceviz, 30bin Trabzon hurması, 4 bin ahududu, 4 bin böğürtlen ve 10 binkivi fidanı desteği verilmiş.

* Tıbbi Aromatik Bitkiler Projesi de hayata geçirildi. Bu kapsamda yaklaşık 848 dekar alana yaklaşık 5 milyon biberiye, tıbbi nane ve oğul otu fidesi dikimi gerçekleştirildi. Ayrıca projeye dahil olan çiftçilere % 75 hibeli 54 adet çapa motoru ve 15 adet ilaçlama makinesi tam hibe gübre, mazot ve yem bitkisi tohumu desteği verildi. Alım garantili ve sözleşmeli üretim yapılan projeye şu ana kadar yaklaşık 74 milyon 210 bin TL değerinde destek verildi.

* TABİP kapsamında organik olarak yetiştirilen biberiye, tıbbi nane, melisa, lavanta, kekik gibi bitkilerden elde edilen hammaddeleri, kozmetik, tıbbi aromatik çay, uçucu yağ ve şekerleme üretiminde kullanılabilir hale getiriliyor.

* ‘Ormanya’ markasıyla satışa sunulan organik ürünler arasında ekstraktlar, uçucu ve soğuk sıkım yağlar, gıda takviyeleri, tıbbi ve aromatik çaylar, şekerlemeler, kolonyalar, ağız ve saç bakım ürünleri, oda kokuları, hidrolatlar, duş jelleri, mumlar, sabunlar ve temizlik ürünleri gibi toplam 100 kalem ürün bulunuyor ve ürün yelpazesi gün geçtikçe genişliyor.