Kredi kartı kullananlar dikkat! Devasa bir soyguna dönüştü Sesli yanıt sistemiyle ücret iadesi

Bankaların tüketicilere yansıttığı kredi kartı aidatı ve sigorta ücretleri, Tüketici Hakem Heyetleri ve Yargıtay'ın kararlarına rağmen tartışma yaratmaya devam ediyor. Son olarak bir vatandaşın yaşadığı olay, bankaların tüketicileri bilgilendirmeden tahsil ettiği ücretlerin nasıl geri alınabileceğini gözler önüne serdi.

İNATLAŞMAYI YARGITAY SONLANDIRDI

Yaklaşık 9 yıldır aynı bankayla çalışan bir tüketici, daha önce kullandığı iki ihtiyaç kredisinden dolayı kesilen "Kredi Sağlık Sigortası" ücretlerinin iadesi için Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurdu. Hakem heyeti, tüketiciyi haklı bularak ücretin iadesine karar verdi.

Ancak banka, bu karara itiraz ederek konuyu Yargıtay'a taşıdı. Yargıtay, bankanın itirazını reddederek tüketici lehine karar verdi ve kesilen ücretin iadesi gerçekleşti.

KREDİ KARTI AİDATI SESLİ YANIT SİSTEMİYLE İPTAL EDİLDİ

Tüketici, daha sonra aynı banka ile kredi kartına yansıtılan kart aidatıyla ilgili karşı karşıya geldi. Tüketici kredi kartı hareketlerini kontrol ettiğinde, haberi olmadan 799 TL'lik yıllık kredi kartı aidatı yansıtıldığını fark etti. Bunun üzerine bankayı arayan tüketici, müşteri temsilcisine dahi bağlanmadan sesli yanıt sistemi aracılığıyla ücreti iptal ettirdi ve iadenin 2-3 gün içinde yapılacağı bilgisini aldı.

Durumu daha detaylı anlamak için tekrar bankayı arayan tüketici, "Ekstreyi kontrol etmeseydim, bu ücret benden alınacak mıydı?" sorusunu yöneltti. Banka yetkilisi, "İşlem onaylanıncaya kadar yani size yansıyana kadar ücret sizden alınır. Ödemeyi yapsanız bile itiraz edebiliyordunuz. Kullandığınız kart yıllık ücreti olan bir kart olduğu için yılda bir kez bu ücret sizden alınıyor" cevabını verdi.

"İTİRAZ ETMEZSENİZ ÜCRET TAHSİL EDİLİR" SAVUNMASI

Vatandaşın, "İptal edilecek bir ücret neden yansıtılıyor ve neden bildirim yapılmıyor?" sorusuna ise banka yetkilisi, "Her yıl bu ücret kartınıza yansıtılır. Eğer itiraz etmezseniz bu ücret sizden alınır. Bununla ilgili size bir bildirim yapılmaz. Sizden kart ücreti alınmaması muafiyete bağlıdır. Banka genelinde müşterilere özel durumlar oluyor. Sizin iptaliniz de bununla alakalıdır" şeklinde bir açıklama yaptı.

Bu yanıt, bankanın tüketicinin itiraz etmemesi halinde ücreti tahsil etme niyetinde olduğunu açıkça ortaya koydu. Tüketici, durumu özetleyerek "Banka bana 'Biz size bu ücreti yansıttık ama siz farkına vardınız biz bunu size iade edelim' dedi" şeklinde özetledi.

"BANKALARIN KASASINA ORTALAMA 100 KATRİLYON TL GİRİYOR"

Konuyla ilgili Hürriyet.com.tr’ye değerlendirmelerde bulunan Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Başkanı Aydın Ağaoğlu, şu ifadeleri kullandı:

Türkiye’de yaklaşık 136 milyon kredi kartı dolaşımda, bunların 36 milyonu aidatsız olarak değerlendirilebilir. Bu kartlar genellikle maaş müşterilerine veya belli ödeme taahhütleri karşılığında bankalar tarafından sunulan kartlardır. Geri kalan kartlardan ortalama 1000 TL kart aidatı alındığını düşünürsek, bankaların kasasına giren toplam tutar 100 katrilyon TL'yi buluyor. Bu devasa bir rakam ve bankaların bu gelirden vazgeçmesi beklenemez.

YASAL HAKLARINIZ VE KART AİDATINA İTİRAZ

Tüketici Kanunu'nun 31. maddesi uyarınca, bankalar size yıllık üyelik aidatı ve benzeri ücretler talep etmedikleri bir kredi kartı türü sunmakla yükümlüdür. Eğer size böyle bir seçenek sunulmadıysa, yansıtılan kart aidatına bu gerekçeyle itiraz etme hakkınız vardır. Ayrıca, aynı kanunun 7. maddesi, tüketicinin sessiz kalmasını veya kartı kullanmaya devam etmesini, bu ücreti kabul ettiği anlamına gelmeyeceğini net bir şekilde belirtiyor. Yani, banka avukatlarının "yıllardır itiraz etmediniz, kabul ettiniz" argümanı hukuki bir zemin taşımamaktadır.

KART AİDATINDA MÜZAKERE ŞARTI

Bankanın sizden kart aidatı alabilmesi için sizinle müzakere etmesi ve aidatsız kart seçeneğini size sunması gerekiyor. Bu yapılmadığı sürece, alınan ücret hukuka aykırıdır. Bankalar, itiraz eden müşterilere genellikle "Aidatsız kart verebiliriz ama onda taksit seçeneği olmaz veya puan kazanamazsınız" diyerek bir seçenek sunuyor. Bu durum, bankaların kendi aralarında anlaşarak tüketiciyi zor duruma düşürdüğüne işaret ediyor. Rekabet Kurumu'nun bu konuya müdahale etmesi gerekmektedir.

“İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ BANKADADIR”

Bankalar, kart aidatı kesintisini fark edip itirazda bulunan müşterilerine bu ücreti iade ediyorlar. Ancak itiraz etmeyenlerden tahsil etmeye devam ediyorlar. Tüketiciler olarak, sözleşmenin tek taraflı olarak değil, müzakere edilerek hazırlanmasını talep etmeliyiz. Tüketici Kanunu'nun 5. maddesine göre, müzakere edilmeden tek taraflı konulan maddeler haksız şart olarak kabul edilir ve on yıl önceki bir sözleşme hükmü bile hükümsüz sayılabilir. İspat yükümlülüğü de bankadadır.

“DEVASA BİR SOYGUNA DÖNÜŞÜYOR”

Ayrıca, 2006'da çıkan 5464 sayılı kanunun 9. maddesi, kredi kartı limitlerinin ilk yıl aylık gelirin iki katını, ikinci yıl ise dört katını aşamayacağını belirtiyor. Bu kurala uyan banka neredeyse yok. Küçük küçük tahsil edilen bu ücretler, toplamda devasa bir "soygun"a dönüşüyor. Bu durum, tüketicilerin haklarını aramaktan çekinmelerine neden olabiliyor, çünkü negatif bir sonuç durumunda mahkeme masraflarıyla karşılaşma riski bulunuyor.

Unutmayın, Tüketici Kanunu'nun 4. maddesi, sözleşme koşullarının tüketici aleyhine değiştirilemeyeceğini belirtir. Bunu tersine okuduğumuzda, lehinize değiştirilebilir anlamına gelir.

KART SAYISI 456 MİLYONU AŞTI

Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre Türkiye genelindeki kredi kartı, banka kartı ve ön ödemeli kartların toplam sayısı 456 milyonu geçti. Bu rakamın 136 milyon 740 bin 153 adedini kredi kartları oluşturuyor.  

AİDAT ALMA YASAL HALE GETİRİLDİ

Kredi kartlarından yıllık aidat alınması, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında çıkarılan ve 3 Ekim 2014’te yayımlanan “Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Yönetmelik” ile yasal hale getirildi.

BANKALARIN UYMASI GEREKEN ŞARTLAR

Yönetmelik, bankalara bazı yükümlülükler de getiriyor. Buna göre;

Kart aidatının alınabilmesi için kartın fiilen kullanılıyor olması,

Kartın 180 gün hareketsiz kalmaması,

Aidatın makul bir ücret olması,

Kart sahibinin onayının bulunması

Ve alternatif aidatsız kart seçeneğinin sunulması gerekiyor.

SÖZLEŞMEDE YAZILI OLMASI ŞART

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası düzenlemelerine göre kredi kartı alırken imzalanan sözleşmede aidat maddesi bulunmuyorsa, bankanın aidat tahsil etme hakkı yok.

AİDAT NASIL GERİ ALINIR?

Tüketicinin onayı olmadan veya şartlar sağlanmadan ekstreye yansıtılan aidatlar için itiraz hakkı bulunuyor. Aidat iadesi üç yolla yapılabiliyor:

- Banka şubesi üzerinden dilekçe ile,

- Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuruyla,

- E-Devlet üzerinden TUBİS sistemi aracılığıyla.