Küçük bir pirinçten küresel krize! Sözcü Gazetesi

Japonya’da yükselen pirinç fiyatları, halkın geçim sıkıntısını artırırken, siyasi dengeleri de tehdit ediyor. Temmuz ayında yapılacak seçimlerde Başbakan Shigeru Ishiba’nın koltuğu tehlikede. Uzmanlara göre, hükümetin düşmesi Japonya’nın tahvil piyasasını sarsabilir ve bu dalga küresel finans sistemine yayılabilir.

FİYATLAR YÜKSELİYOR, ÖFKE ARTIYOR

2023 yazındaki aşırı sıcaklar ve yıllardır süren yanlış tarım politikaları Japonya’da pirinç üretimini düşürdü. Pirinç fiyatları bir yılda neredeyse iki katına çıktı. Market raflarında ürünler ya tükeniyor ya da kişi başı satışlarla sınırlanıyor.

SİYASET SARSILIYOR: LİBERALLER KAYBEDEBİLİR Mİ?

İktidardaki Liberal Demokrat Parti (LDP), yıllardır süregelen çiftçi lobisini destekleyen politikalarıyla eleştiriliyor. Başbakan Ishiba'nın onayı düşmeye başladı. Seçimi kaybetmesi durumunda yerine Tarım Bakanı Shinjiro Koizumi ya da başka bir isim geçebilir. Koizumi, devlet stoklarından pirinç satarak fiyatları düşürmeye çalışsa da bu, kısa vadeli bir çözüm olarak görülüyor.

TAHVİL PİYASASI ÇÖKERSE KÜRESEL KRİZ KAPIDA!

Japonya, dünyanın en borçlu ülkesi. İç siyasi kriz ve yükselen gıda fiyatları, Japonya Merkez Bankası’nı faiz artırmaya zorlayabilir. Bu durum, Japon tahvillerinde satış dalgasına yol açabilir. Uzmanlara göre Japon tahvilleri çökerse, bu domino etkisiyle küresel tahvil piyasalarına da sıçrayabilir.

ABD İLE GERİLİM TIRMANIYOR

ABD, Japonya’yı Amerikan pirinci ithal etmeye zorlamak istiyor. Ancak Japon çiftçi lobisi buna karşı. 9 Temmuz’a kadar sürecek olan ticaret görüşmeleri, iki ülke ilişkilerini doğrudan etkileyecek. Trump’ın da müdahil olduğu bu süreç, gıda üzerinden bir ticaret savaşına dönüşebilir.

VATANDAŞLAR TEPKİLİ

Yükselen fiyatlar, halkın tüketim alışkanlıklarını da değiştirdi. Pek çok kişi artık pirinç yerine daha ucuz alternatiflere yöneliyor. Bazı okullar öğle yemeklerinde pirinç servis etmeyi azaltırken, kadınlar ucuz marketleri tercih ediyor. Ancak halkın büyük kısmı, yapılan müdahalelerin sadece seçim öncesi "makyaj" olduğunu düşünüyor.

MASADAKİ SENARYOLAR NELER?

Uzmanlara göre 20 Temmuz’daki seçim sonrası 4 farklı senaryo mümkün:

Hükümetin devamı (şans: yüzde50)

Koizumi veya Hayashi başkanlığında yeni bir hükümet (yüzde 20)

Takaichi liderliğinde daha radikal bir değişim (yüzde 20)

Muhalefet odaklı koalisyon hükümeti (yüzde 10)

Her senaryonun hem Japon ekonomisi hem de küresel piyasalar üzerinde farklı etkileri olacak.

KÜÇÜK BİR PİRİNÇTEN KÜRESEL KRİZİE

Japonya’daki pirinç sorunu, sadece bir gıda krizi değil. Aynı zamanda siyasi istikrar, merkez bankası politikası, dış ticaret dengesi ve küresel finans sistemiyle bağlantılı bir kriz dinamiğine dönüşüyor. Uzmanlar, "bir kilo pirinç, Tokyo’dan Wall Street’e kadar sarsıcı etkiler yaratabilir" uyarısını yapıyor.