SonTurkHaber.com
close
up
Kültür Bakanlığı hâlâ sessiz: Bin yıllık Ani Katedrali, cami olarak mı ziyarete açılacak? Agos

Kültür Bakanlığı hâlâ sessiz: Bin yıllık Ani Katedrali, cami olarak mı ziyarete açılacak? Agos

SonTurkHaber.com, Agos kaynağından alınan verilere dayanarak duyuru yapıyor.

Ermeni tarihinin en önemli merkezlerinden olan Ani'deki Ani Katedrali, restore ediliyor. Anadolu Ajansı 3 Temmuz’da geçtiği haberde, “Anadolu'da ilk cuma namazının kılındığı Ani'deki ‘fetih camisi’ restore ediliyor” başlığını kullandı. Haberde röportaj yapılan Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, “Çalışmaların tamamlanmasıyla caminin ziyarete açılacağını” söyledi. Haberin bu şekilde servis edilmesi katedralin cami olarak ziyarete açılması yönünde bir düşünce olduğunu akıllara getirdi. Haber gerek Türkiye’de, gerek Ermenistan’da tartışma ve soru işaretleri yarattı. Ancak Kültür ve Turizm Bakanlığı envanterinde yapı “Ani Katedrali” olarak geçiyor. Bakanlık konuyla ilgili resmi bir açıklama yapmadı. Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Yavuz Özkaya da “Bakanlık resmi bir bilgilendirme yapmadı. Katedralin bir camiye dönüştürüldüğüne dair yapıda herhangi bir iz, bilgi, değişim, eklenti, vb. bulunmamakta” dedi ve Ani’nin 2016’da UNESCO Dünya Miras Alanı olarak ilan edildiğine dikkat çekti.

Ermeni tarihinin en önemli merkezlerinden olan Kars Ani'deki kiliselerden Ani Katedrali’ndeki (Surp Asdvadzadzin Kilisesi) restorasyon çalışmaları hakkında, Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan Anadolu Ajansı'na açıklamalarda bulundu.
Yapıda şu anda bir restorasyon çalışması yapılıyor. AA’ya konuşan Arslan, "Sultan Alparslan, Ani'nin en büyük kilisesi konumunda olan bu katedralin kubbesindeki haçı indirerek yanında özel olarak getirdiği altın hilalle değiştirmiş ve ilk cuma namazı da burada kılınmıştır" dedi.

Habere göre çalışmaların tamamlanmasıyla caminin ziyarete açılacağını bildiren Arslan, "Kültür ve Turizm Bakanlığımız ile Dünya Anıtlar Fonu ortaklığında devam eden üç etaplı bir restorasyon çalışması var. Çalışmalar halen daha devam ediyor. İkinci etap çalışmalarının bu yıl tamamlanması planlanmakta. Önümüzdeki yıllarda üçüncü etap çalışmalarıyla birlikte ziyaretçilere de açılmış olacak" bilgisini paylaştı.
Haberde, "Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenen Fethiye Camisi”  ifadesi de yer aldı ve “Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan'ın 1064 yılındaki fethiyle Türk fetih geleneklerine uygun şekilde camiye dönüştürülen tarihi yapı” cümleleri kullanıldı.
Haberdeki, “çalışmaların tamamlanmasıyla caminin ziyarete açılacağı” ifadesi, katedralin cami olarak ziyarete açılmasının amaçlandığı şeklinde yorumlandı ve tepkilerle, tartışmalarla gündemde yerini aldı. Katedral bilhassa, Türkiye’de bazı çevrelerce “Fethiye Cami” olarak anılsa da resmi olarak camiye  dönüştürülmüş değil.

Bakanlık envanterinde ‘katedral’ olarak tanımlanıyor
Arslan’ın verdiği demeç sonrasında resmi bir açıklama yapılmazken, Katedral Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca cami olarak tanımlanmıyor. Bakanlığın web sitesinde, “2023 Yılında Devam Eden Proje ve Uygulama İşleri – Devam Eden Proje İşleri” bölümünde, “Kars Ani Katedrali Restorasyonu (2. Etap)” ifadesi yer alıyor.
“2016’da UNESCO tarafından Dünya Miras Alanı olarak tanımlandı”
Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Yavuz Özkaya, gelişmeleri Agos’a değerlendirdi. Özkaya, şunları söyledi:
“Ani Ören Yeri Kazı ve Alan Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan’ın AA’ya verdiği röportajdaki açıklamalarını takiben Ani Katedrali’nin camiye dönüştürüleceği haberlerine dair Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan resmi bir bilgilendirme yapılmadı. Ani Katedrali’nin restorasyonu, World Monuments Fund ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sorumluluğunda gerçekleştiriliyor. Bilgi tabelalarında da açıkça ifade edildiği gibi son iki yıldır ikinci etap güçlendirme çalışmaları yapılıyor.
Ani Katedrali’ni camiye dönüştürme düşüncesi ilk kez telaffuz ediliyor. 11. yüzyılda, Ortaçağ’da, Ermeni Pakraduni Krallığı’nın gücünün zirvede olduğu dönemde Ani’nin ana kilisesi olarak inşa edilen Katedral, dönemin dahi mimarı Dırtad’ın yıkıcı depremlere ve doğanın tahribatına rağmen bin yıldır ayakta kalmayı başarmış bir mühendislik örneği. Döneminin en incelikli taş işçiliklerini barındıran ve mimarlık tarih yazımında Avrupa’dan iki yüzyıl öncesinde Gotik mimarinin öncülü olarak da kabul edilen bu görkemli anıt, 1064 yılında kentin Selçuklular tarafından bölgenin fethinin bir sembolü olarak ‘Fethiye Camii’ olarak da anılmaktadır.

Fetihle birlikte kazandığı bu sembolik değer dışında, Katedral’in bir camiye dönüştürüldüğüne dair yapıda herhangi bir iz, bilgi, değişim, eklenti, vb. bulunmamaktadır. Ani, 1319’da Katedral’in kubbesinin de yıkıldığı büyük depremler ve 14. yüzyıldan itibaren büyük göçlerle terkedilmiş, zamanla unutulmuş, 19. yüzyıldan itibaren tekrar keşfedilerek araştırılmaya başlanmış, ve 2016’da UNESCO Dünya Miras Alanı ilan edilerek hakettiği değerler farkedilmiş, çok kültürlü, çok katmanlı ve çok önemli bir ortaçağ kenti.”
“Barış diplomasisine zarar verebilir”
Ani üzerine yayınlanmış çalışmaları bulunan ve sık sık bölgeyi ziyaret eden Kars Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Vedat Akçayöz de, gelişmeleri değerlendirdi. Akçayöz şunları aktardı:
“Kültürlerin harmanlandığı mimari bir hazinedir Ani. Zerdüşt, Pagan, Hıristiyan ve İslam inançlarının ve mimari yapıları bulundurduğu kültürlerin birleşkesidir Ani. Kısacası Ani üzerinde tartışmak değil, aslını koruyarak gelecek kuşaklara aktarmaktır önemli olan. Ani Ören yeri bir dünya mirasıdır, herkes tarafından korunmalıdır.
Ani'nin UNESCO'ya girmesinde katkısı olan bir dernek başkanı olarak şunları söyleyebilirim:
1- Ani'nin UNESCO'ya girmesindeki en büyük amacımız, Ani üzerinde yapılacak projelerin uluslararası kalite ve standartlara uygun olmasını sağlamaktı. Bunu UNESCO sayesinde başardık.
2-Ani'de uluslararası boyutta yapılan Ani Katedrali projesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dünya Anıtlar Fonu ortaklığında devam etmektedir. Bu nedenle T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Dünya Anıtlar Fonu'nun mesuliyetindedir.
Ani Katedrali'nde, proje dışında camiye ait herhangi bir yapı görmedim. Türkiye ile Ermenistan arasında barışa yönelik çok önemli mesafeler alınmışken, gündeme gelen Ani Katedrali ile ilgili açıklamalar, ‘Barış Diplomasisine’ zarar verebilir.
Hepimizin çok kısa sürede gerçekleşeceğini umutla beklediği ‘barış’a katkı sunalım ki Ani Katedrali'ni yıkılmaktan kurtaralım. İpek Yolu Köprüsü'nde Arapçay suyunun tahribatını durdurup, harap olan temellerini de güçlendirip adını ‘Barış Köprüsü’ olarak açalım. Tartışmak yerine Türkiye-Ermenistan arasında ortak projeler üreterek ‘Barış Köprüsü’nde yürümek umuduyla.”
Soru önergesi verildi
Konuya ilişkin DEM Parti Mardin milletvekili George Aslan da, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a soru önergesi verdi. Aslan önergesinde, “Ani Katedrali’nin restorasyonunun tamamlanmasının ardından cami olarak açılacağına dair iddialar doğru mudur? Doğru ise bunun gerekçesi nedir?” diye sordu.
Katedral hakkında
Katedral 10. yüzyıl sonlarında Ermeni Pakraduni hanedanı zamanında hanedanın başkenti olan Ani'de inşa edildi. Mimarı o dönem Ayasofya Kilisesi'ni de onaran Dırtad.
Katedral, yarım yüzyıl boyunca Ermeni Katolikosluk makamı olarak kullanılmış. Ani böylece, Ortaçağ Hıristiyan Ermenistan'ının hem dini hem de sivil merkezi haline gelmiş.
Kent 1064'te Selçuklular tarafından fethinden sonra, Katedral bir süre cami olarak kullanılıyor. 1199 yılında, Gürcü-Ermeni Zakarid Hanedanlığı şehrin yönetimini ele geçirdiğinde, Katedral yeniden Hıristiyanların kullanımına verilmiş.
1319’da yaşanan depremin ardından ise katedral kubbesinin çökmesi nedeniyle kullanılamaz hale gelmiş. 1988 yılında meydana gelen depremde de, kilisenin kuzeybatı köşesi yıkıldı ve bugün hâlâ görünen boşluk ile güneybatı köşesindeki büyük çatlak oluştu.
Anadolu Kültür öncülüğünde hazırlanan Ani Mobile App’te de yer alan “Koruma Çalışmaları” bölümünde, katedralde yapılan çalışma hakkında şu cümleler yer alıyor: “Ani Arkeolojik Alanı, 1996 yılında risk altındaki alanların bulunduğu World Monuments Watch (Dünya Miras İzleme) listesine alınmıştır ve Katedral'in batı duvarının sağlamlaştırılması için bazı ön çalışmalar yapılmıştır.
2006 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ani'de yoğun bir koruma faaliyeti başlatmış, 2010'da ise World Monuments Fund (Dünya Anıtlar Fonu) ile Katedral'in koruma projesi için bir anlaşma metni imzalanmıştır. 2012 yılında yapı, ilk kez bilimsel olarak belgelenmiş ve anıtın sağlamlaştırılması amacıyla bir koruma projesi hazırlanmıştır. Koruma uygulamaları etaplar halinde devam etmektedir.
Ani Katedrali'nde ilk aşama restorasyon çalışmaları, 2014 yılında başladı. Çatışma Bölgelerindeki Kültürel Mirasın Korunması için Uluslararası İttifak'ın (ALIPH) desteğiyle WMF, 2023 yılında bu muhteşem katedralin restorasyonu için uzun vadeli bir müdahale planının uygulanmasına odaklanan ikinci aşama çalışmasına başladı.

2010 yılında MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve bir grup MHP’li katedral önünde namaz kılmış, o dönemde bu girişime AKP çevrelerinden de eleştiriler gelmişti. 

                             
Durumu takip etmeye devam edin, SonTurkHaber.com her zaman en yeni haberleri sunuyor.
seeGörüntülenme:90
embedKaynak:https://www.agos.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 10 Temmuz 2025 11:26 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Sağlık Bakanlığı 2. etap 18 bin personel ataması ne zaman yapılacak, tarih belli mi, tercih kılavuzu kadro dağılımı belli mi?

09 Temmuz 2025 17:06see167

Bebek Otel, Mandarin Otel ve Ottoman Otel: İstanbul Boğazı’nda büyük yıkım kararı

09 Temmuz 2025 15:47see163

Metrobüsler neden yanıyor: 10 ayda 7 inci metrobüs faciası...

09 Temmuz 2025 03:59see163

Ünlü maden suları apar topar raflardan kalkıyor!

10 Temmuz 2025 00:54see155

Görevden alınan Fahrettin Altun dan ilk açıklama

10 Temmuz 2025 07:55see148

PSG 4 0 Real Madrid Maç Özeti İzle (VİDEO) Futbol Haberleri

10 Temmuz 2025 00:03see147

Şampiyonlar Ligi 1. ön eleme turunda ilk maçlar tamamlandı

10 Temmuz 2025 00:08see137

Abraham ın ilk golünde asist Rafa dan!

09 Temmuz 2025 03:56see135

SON DAKİKA Resmi Gazete de yayımlandı: İletişim Başkanlığı na Burhanettin Duran atandı

10 Temmuz 2025 00:06see132

Yine ruhundaki inceliği konuşturdu... Gelin olduğu aileye derde derman ilaç gibi geldi

09 Temmuz 2025 04:05see131

Kahramanmaraş ta sulama kanalına devrilen otomobildeki baba ve oğlu öldü, 2 kişi yaralandı Kahramanmaraş Haberleri

09 Temmuz 2025 04:45see129

Luka Modric ten Real Madrid e duygusal veda! 13 sene, 27 kupa, 597 maç...

10 Temmuz 2025 00:44see128

Kırıkkale’de aranan 5 hükümlü jandarma operasyonuyla yakalandı

10 Temmuz 2025 00:50see127

Fahrettin Altun, İletişim Başkanı olduğu süre boyunca neler yaptı?

10 Temmuz 2025 00:02see126

Tarihe tanıklık ediyor! Çekilmiş en hüzünlü fotoğraflar...

09 Temmuz 2025 16:39see126

ING araştırdı, birikimi nereye koyduklarını buldu!

09 Temmuz 2025 16:04see125

İletişim Başkanlığı’na atanan Burhanettin Duran’dan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür

10 Temmuz 2025 00:55see124

Diyarbakır 45, Şırnak 47 dereceyi görecek!

09 Temmuz 2025 17:25see123

Silivri’de konteynerde yangın! Tarlaya sıçradı

09 Temmuz 2025 17:20see121

Bir gecesi için servet ödeniyor! Boğazın lüks otellerine yıkım

09 Temmuz 2025 15:47see121
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları