Kültür Yolu’ndan bir tarih çıktı… Samsun’da yapılacaklar listesi Kültür Yolu Festivali kapsamında düzenlenen ‘Atatürk’ün Samsun’u Sergisi’nden önemli belge...

KÜLTÜR ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Samsun Kültür Yolu Festivali kapsamında “Atatürk’ün Samsun’u” adlı bir sergi açtı. Sergide, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1919, 1924, 1928 ve 1930 tarihlerinde Samsun’a yaptığı seyahatlerin fotoğrafları ve belgeleri derlendi. 29 Haziran’a kadar Samsun Müzesi Halk Kütüphanesi’nde ziyarete açık olan sergide, Milli Mücadele Dönemi’nde önemli yer edinen orijinal eserlere yer verildi. Sergiye bilimsel danışmanlık yapan Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Öğr. Gör. Dr. Ercan Yalçın, belgelerin ve fotoğrafların orijinallerinin ilk kez sergilendiğini belirterek Hürriyet’e şöyle anlattı:

TALİMATLAR VE GÖREVLER

“30 Nisan’da Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a müfettiş olarak görevlendirilmesi talimatlandı. Ardından da Samsun’a geldiğinde yapacaklarına ilişkin bir talimat ortaya çıktı.

- Bölgedeki huzur ve güvenliğin sağlanması

- Başıboş olarak bulunan silah ve cephanelerin toplanması

- Usulsüz olarak gerçekleştirilen asker alımlarının sonlandırılması

- Şûraların kapatılması gibi görevler...

- İkinci bölümünde geldiğinde yetki ve sorumlulukları neler olacağı var.

- Görev bölgesi ne olacak?

- Sivas’tan Erzurum’a, Van’a kadar birçok bölgeyi içeren ve yalnızca askeri değil, ayrıca mülki olarak görevleri olacaktır. O yüzden önemlidir.

VAHDETTİN’İN KROKİSİ

Marmara Gazetesi, Mustafa Kemal Paşa’yla birlikte Samsun’a çıkan karargâh heyetini işliyor. Gazetenin alt tarafında bir kroki görünüyor. Bu krokiyi doğrudan Mustafa Kemal çiziyor. Kroki, ABD’nin Ankara Büyükelçisi Sherill’in Sultan Vahdettin’e veda ettiği günkü görüşmesini ifade ediyor. Mustafa Kemal Paşa bu krokiyi Sherill’e hediye etmiştir.”

SAMSUN’A GELMEDEN ÖNCEKİ SON FOTOĞRAFI

“Mustafa Kemal Paşa’nın 9’uncu Ordu Müfettişliği görevine atanmadan evvel 17 Nisan 1919’da çektirdiği, Samsun’a gelmeden önceki son fotoğrafı. ‘Kardeşim Rauf Bey’e diye yazıyor.”

NUTUK’UN CEBİNDEN ÇIKAN SEVR HARİTASI

“Nutuk’un bir de ekler kısmı vardır. ‘Vesikalar’ kısmı deriz biz ona. Burada da Gazi Paşa, Nutuk’ta ne anlattıysa... Örneğin bir olay anlatıyor. ‘Bakınız vesika 23’ der ve burada atıf yapar. Bu da Nutuk’un en arkasında bir cep kısmı vardır. Orada yedi tane harita vardır. Sevr haritası da aslında burada yer alan haritadır. Yani 1918’den sonra ve 10 Ağustos 1920’ye giden süreçte Anadolu nasıl parçalanacaktı?”

TEBEŞİRİ ELİNE ALIP HATAY’I ÇİZDİ

“26 Kasım 1930 ve Sam[1]sun’da bir ortaokulda tarih, coğrafya ve felsefe derslerini iştirak ediyor Gazi Paşa. Bu[1]rada çocuklara Türk dünya[1]sının haritasını çizdiriyor. Daha sonra tarih dersinden coğrafya dersine geçildiğinde bir çocuktan Türkiye harita[1]sını çizmesini istiyor. Çocuk Türkiye haritasını çiziyor. ‘Bir yeri unutmadın mı evlat?’ diyor. ‘Nedir Paşam?’ diyor. Tebeşiri kendi eline alıyor ve tahtaya devamını çiziyor. ‘Bin yıllık Türk yurdu anayurttan ayrılamaz’ diyor ve Hatay’ı çiziyor. Dokuz yıl sonra Hatay Türk topraklarına katılıyor.