Küresel piyasalarda tansiyon yüksek: Jeopolitik gerilim ve ticaret belirsizliği etkili Sözcü Gazetesi

Küresel piyasalarda, Orta Doğu'da devam eden jeopolitik gerilimlerin uzun bir zamana yayılabileceği beklentisi ve enerji arz endişeleriyle karışık bir seyir öne çıkıyor.

İran ve İsrail arasında geçen hafta cuma günü başlayan çatışmalar devam ederken, petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar pay piyasalarının yönü üzerinde etkili oluyor.

Halihazırda ABD'nin korumacı ticaret tutumu nedeniyle imalat sanayi ve ticaret stratejine yönelik belirsizliklerin devam ettiği küresel ekonomide artan enerji arzı riskleri şirketlerin ve devletlerin gelecek projeksiyonlarını zorlaştırıyor.

Analistler, Orta Doğu'daki jeopolitik gerilimlerle enflasyon-resesyon endişelerinin tekrar artabileceğini söyledi.

Jeopolitik gelişmelerin yanı sıra ABD Merkez Bankasının (Fed) yarın açıklanacak Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısından çıkacak kararlar da yatırımcıların odağında bulunuyor. Bankanın politika faizini sabit tutmasına kesin gözüyle bakılıyor.

ABD ve ticaret ortaklarının tarifeler konusundaki müzakereleri ve ticaret görüşmeleri devam ederken, konuya ilişkin haber akışı da pay piyasalarının yönü üzerinde etkili oluyor.

ABD Başkanı Donald Trump, G7 zirvesine katılmak üzere dün Kanada'ya gitmeden önce yaptığı açıklamada, yeni ticaret anlaşmaları duyurmayı beklediğini ifade etmişti.

ABD İNGİLTERE'YE 100 BİN ARAÇLIK KOTA VERDİ

Başkan Trump, G7 Liderler Zirvesi'nde İngiltere ile vardıkları ticaret anlaşmasının uygulanmasına ilişkin detayları içeren kararnameye imza attı.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile düzenlendiği ortak basın toplantısında konuşan Trump, anlaşmanın her iki taraf için de adil bir anlaşma olduğunu, istihdam ve gelir yaratacak daha pek çok başka anlaşmalarının olabileceğini söyledi.

Kararnamede, anlaşma kapsamında İngiltere'nin "ABD'nin üretim altyapısına zarar veren ve ulusal güvenliğini tehdit eden" birçok tarife dışı engeli azaltmayı ya da kaldırmayı taahhüt ettiği aktarıldı.

ABD'nin İngiltere menşeli otomobillere yıllık 100 bin araçlık bir kota tanıyacağı ve bu kotaya kadar yüzde 10'luk tarife uygulanacağının belirtildiği kararnamede, havacılık ürünlerinde ise tarifesiz ticaret gerçekleştirileceği kaydedildi.

ABD'DE VADELİ KONTRATLAR NEGATİF

Orta Doğu'daki çatışmaların etkisiyle ortaya çıkan enerji arz endişeleri bugün piyasalarda yeniden etkisini gösterirken Brent petrolün varil fiyatı yeni güne yüzde 0,8 yükselişle 72,7 dolardan başladı. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili de yüzde 0,9 primle 70,6 dolara çıktı.

Jeopolitik gerilimlerin etkisiyle dalgalı bir seyir izleyen altının ons fiyatı dün günü yüzde 1,4 değer kaybıyla 3 bin 385 dolardan tamamladı. Ons altın şu sıralarda ise yüzde 0,2 yükselişle 3 bin 391 dolardan işlem görüyor.

Tahvil piyasalarında dün pay piyasalarında artan iyimserliklerin etkisiyle satış ağırlıklı bir seyir izlenirken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 5 baz puan artışla yüzde 4,46 seviyesine yükseldi.

ABD 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda alıcılı seyrin etkisiyle 2 baz puan gerileyerek yüzde 4,44 seviyesinde bulunuyor. Dolar endeksi ise yeni güne yüzde 0,1 düşüşle 98,1 seviyesinden başladı.

Bu gelişmelerle dün New York Borsası'nda Nasdaq endeksi yüzde 1,52, Dow Jones endeksi yüzde 0,75 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,94 yükseldi. ABD'de endeks vadeli kontratlar ise yeni güne ise negatif seyirle başladı.

AB İLE ABD'NİN TARİFE MÜZAKERELERİ

Avrupa borsalarında dün Orta Doğu'daki jeopolitik gerilime yönelik iyimserliklerin etkisiyle pozitif bir seyir izlenirken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ticaret müzakereleri için yetkilendirilen ekibe sürecin hızlandırılması talimatını verdi.

Analistler AB ve ABD arasında uzayan tarife müzakerelerinden gelecek haber akışının yatırımcıların odağında bulunduğunu kaydederek, AB'nin en büyük ticaret partnerinin ABD olduğunu hatırlattı.

Dün İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,28 Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,75, Almanya'da DAX 40 yüzde 0,78 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,24 yükseldi. Orta Doğu'daki haber akışına paralel olarak Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne ise negatif başladı.

JAPONYA FAİZİ SABİT BIRAKTI

Asya tarafında Japonya hariç negatif bir seyir öne çıkarken, Japonya Merkez Bankası (BoJ) politika faizini yüzde 0,50 seviyesinde sabit bıraktı.

Bankanın politika metninde kararın oy birliğiyle alındığı belirtilerek, Bankanın, tahvil alımlarını 2026'nın ilk çeyreğine kadar çeyreklik bazda 400 milyar yen ve Nisan 2026'dan itibaren 200 milyar yen azaltacağı belirtildi.

Enflasyon beklentileri orta düzeyde arttığı ifade edilen metinde, pirinç fiyatları artışlara vurgu yapıldı.

Geçen hafta Japonya Tarım Bakanı Koizumi Shinjiro, ülkenin temel gıdalarından pirincin artan fiyatlarını dengelemek amacıyla 200 bin ton daha pirinci piyasaya sürme kararı aldıklarını duyurmuştu.

Analistler, geçen yıla göre iki katına çıkan pirinç fiyatlarının enflasyon beklentilerini yukarı yönlü etkilediğini belirterek, uzun yıllar sonra ilk defa Japonya'nın Güney Kore'den pirinç ithal ettiğinin altını çizdi.

Öte yandan, Asya endekslerinde yatırımcılar Orta Doğu'daki gelişmelerin etkisiyle temkinli davranmayı sürdürürken, teknoloji hisseleri pozitif ayrışıyor.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5 değer kazanırken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,1 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,3 değer kaybetti.

BIST 100 ENDEKSİ POZİTİF SEYRETTİ

Dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,41 değer kazanarak 9.350,01 puandan tamamladı.

Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 10.488,00 puandan işlem gördü.

Dolar/TL, dün yüzde 0,2 düşüşle 39,3490'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 39,3960'dan işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde veri gündeminin sakin olduğunu, yurt dışında ise Almanya ve Euro Bölgesi'nde Zew ekonomik güven endeksi ile ABD'de perakende satışlar, sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.400 ve 9.500 puanın direnç, 9.300 ve 9.200 seviyelerinin destek konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

12.00 Almanya, haziran ayı Zew ekonomik güven endeksi

12.00 Euro Bölgesi, haziran ayı Zew ekonomik güven endeksi

15.30 ABD, mayıs ayı perakende satışlar

16.15 ABD, mayıs ayı sanayi üretimi

16.15 ABD, mayıs ayı kapasite kullanım oranı