Maliye artık yapay zeka ile 84 bin liralık ceza gönderiyor Sözcü Gazetesi

Belce ÖRÜ ERÇİN-SÖZCÜ

Vergi sisteminin hakkaniyetli uygulanmamasına yönelik tepkiler büyüyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın kayıt dışı ekonomiyle mücadele için devreye aldığı dijital çözümler ise derde deva olmaktan ziyade yeni sorunlara yol açtı. Sahte faturanın önüne geçmek için devreye alınan yapay zeka destekli analiz sistemi KURGAN’ın riskli şirketler listesinin firmaları zan altında bıraktığı iddia ediliyor.

84 BİN LİRALIK CEZA

Bakanlığın sistemsel alt yapısının ve yapay zeka desteklerinin dijital dönüşüm için yetersiz kaldığını vurgulayan Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı Hüseyin Halil şöyle konuştu: “Bakanlığın dijital alt yapısı çoğu zaman çalışmıyor. Sisteme girip işlem yapamıyoruz. Buna rağmen gecikme için ihbarname gönderiliyor. Cezalar ise ölçülü ve hakkaniyetli değil. Çünkü yapay zeka tarafından belirleniyor. İlk ceza 84 bin lira iken cezanın tekrarında yani işlem yapılmayan ilave gün sayısında ilk cezanın 4’te 1 oranında indirim yapılması gerekirken yapay zekanın belirlediği fatura kabarıyor.”

‘VERGİDEN SOĞUTTULAR’

Yasaya aykırı şekilde belirlenmiş cezalarla da çok sık karşılaştıklarını belirten Halil şu örneği verdi:

“Tasdiki zorunlu olmayan defter-i kebir, tasdik edilmediği için ceza yazılıyor. KOBİ’ler zor durumdayken bir de bunlarla uğraşıyoruz. Tek işletmeye 3 ayda 5 sayfa defter-i kebir cezası geldi.” Bütçe açığını karşılamak için vergi cezalarının kullanıldığını söyleyen Halil, “Orantısız cezalar ve yanlış uygulamalar nedeniyle işletmeler vergiden soğutuluyor. KURGAN ise ticareti iyice çıkmaza sürükledi” dedi.

‘KURGAN işletmeler için mezar olacak’

YAPAY zeka tabanlı analiz sistemi KURGAN 1 Ekim’de devreye alındı fakat sisteme yönelik pek çok soru işareti var. Kurgan’ın işletmeler için mezar olacağını söyleyen Hüseyin Halil, “Bu sistem uygulamaya alınmadan önce bize danışılmadı. Bazı işletmeler için şu anda riskli bildirimi geliyor fakat kayıtlara baktığımızda risk oluşturacak bir şeyle karşılaşmıyoruz. Şartların ne olduğu şeffaf şekilde açıklanmıyor. Piyasada güven zedeleniyor, her işletme zan altında kalıyor. Böyle giderse bazı firmalar ayakta kalacak, diğerlerine sistem mezar olacak.”