Merkezde beşinci ışık... Bilim insanları şaşkın: Bu ne böyle? Sözcü Gazetesi

Einstein haçı, bir galaksi veya kuasardan gelen ışığın, önünde yer alan büyük kütleli bir nesnenin yerçekimi etkisiyle bükülmesi sonucu dört ayrı noktaya ayrılarak gözlemlenmesiyle oluşan nadir bir olaydır. Ancak bu yeni gözlemde ortada beşinci bir noktanın yer alması araştırmacılarda ilk olarak cihaz arızası şüphesi uyandırdı.

Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden gökbilimci Pierre Cox, ilk tepkilerini “Biz de ‘Bu ne böyle?’ diye düşündü,” sözleriyle özetledi. Işık noktalarının konumu ve şekli öylesine sıra dışıydı ki, ekip verilerin doğruluğundan emin olmak için önce bir sorun olup olmadığını düşündü.

Einstein haçlarında normalde ışıklar kütlenin etrafında dört ayrı noktada görülür, çünkü ışık kütle çevresinde bükülerek gözlemciye ulaşır. Ortada, yani kütlenin tam merkezinde beşinci bir görüntünün oluşması, ancak alışılmadık bir kütle dağılımı varsa mümkün olabilir.

Araştırmacılar, önce bu beşinci ışığın başka bir parlak nesneye ait olabileceği olasılığını değerlendirdi. Ancak tüm ışık noktalarının HerS-3 galaksisinden geldiği ortaya çıktı. Ayrıca görüntünün doğruluğu, Şili’deki ALMA teleskopu verileriyle de kontrol edilerek cihaz hatası olasılığı da elendi.

Son olarak, bilim insanları bilgisayar simülasyonları kullanarak HerS-3 galaksisinin önünde karanlık madde içeren bir kütle yerleştirdiler. Bu simülasyon, beş noktalı gözlemi başarıyla yeniden oluşturdu.

Karanlık madde, ışığı yansıtmaz, emmez veya yaymaz. Bu nedenle doğrudan gözlemlenemez. Ancak yerçekimi etkisiyle çevresindeki ışığı büker. Bu da onun dolaylı olarak tespit edilmesini sağlar. Araştırmacılar, elde ettikleri bu görüntünün, büyük bir karanlık madde kümesinin varlığına işaret ettiğini düşünüyor.

Rutgers Üniversitesi’nden gökbilimci Charles Keeton, "Ortada bir beşinci görüntü görebilmeniz için ışığı büken kütleyle ilgili olağandışı bir şeyin olması gerekir" diyerek durumun olağandışılığını vurguladı.