Milyar dolarlık skandal ile gündeme gelmişti! Irak petrolü Türkiye ye akmaya başladı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı’ndan petrol akışının yeniden başladığını duyurdu. Bayraktar, sabah 07.07 itibarıyla boru hattının faaliyete geçtiğini X hesabından yaptığı açıklamayla şöyle aktardı:

“6 Şubat 2023’te yaşanan depremler nedeniyle geçici süreyle kapalı kalan ve 4 Ekim 2023 tarihinde BOTAŞ tarafından operasyona hazır hale getirilen Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı’ndan bu sabah saat 07.07 itibarıyla petrol akışı yeniden başlamıştır.”

Türkiye ile Irak arasında 1973’te imzalanan Kerkük-Yumurtalık (Irak-Türkiye) Petrol Boru Hattı Anlaşması, 27 Temmuz 2026’da sona erecek. Bu karar, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla 20 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı.

Boru hattı 1976’da faaliyete geçerken, ilk tanker yüklemesi 25 Mayıs 1977’de yapıldı. Turgut Özal döneminde ikinci hat inşa edildi ve 1987’de devreye girerek kapasite yıllık 70,9 milyon tona çıktı. 2010’da yapılan değişiklikle anlaşma 15 yıl uzatıldı, uyuşmazlıkların çözümü için Fransız hukuku ve Paris Tahkim Kuralları kabul edildi.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), Kerkük-Ceyhan hattı üzerinden doğrudan petrol ihraç etmeye başlayınca, Irak Merkezi Hükümeti bunu ihlal saydı ve 2014’te Türkiye aleyhine Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne başvurdu. Gerekçe de Türkiye’nin Bağdat’ın onayı olmadan IKBY ile anlaşarak petrol taşıması ve bu petrolü Ceyhan’dan yüklemesi iddiası.

25 Mart 2023’te Uluslararası Tahkim Mahkemesi Türkiye aleyhine karar verdi. Türkiye, taşınan petrolün değeri ve taşıma ücretleri gerekçesiyle 1,4 milyar dolarlık tazminata mahkûm edildi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, sürece ilişkin belgeleri paylaşarak Erdoğan’a yüklenmişti. Yavuzyılmaz şunları söylemişti:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Yüce Divan'da yargılanmasına neden olacak belgeleri paylaşıyorum! Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin gizlenen dosyasına ulaştık. 2014-2023 yılları arasında; AK Parti, Irak Merkezi Hükümeti'nin onayı olmadan, Türkiye-Irak Ham Petrol Boru Hattı'ndan (Irak Bölgesel Kürt Yönetimi'yle anlaşarak) petrol taşıyıp, Ceyhan'da Irak petrolü yüklemesi yaptığı için Tahkim'de Türkiye cezaya çarptırıldı. Karar kesinleşti! Net ceza tutarı: 1.471.390.486 dolar. 1 milyar 471 milyon dolar! Güncel kurla 60 milyar lira!”

İletişim Başkanlığı, Yavuzyılmaz’ın açıklamasına yanıt vermişti. Açıklamada, ICC Hakem Heyeti’nin Irak’ın beş talebinden dördünü reddettiği ve Türkiye’nin taleplerinin çoğunu kabul ettiğine dikkat çekilerek şu ifadelere yer verilmişti:

“Tahkim kararının Irak lehine tazminata hükmedilen kısmına ilişkin Türkiye'nin Paris'te başlattığı iptal davası halen sonuçlanmamıştır. 'Cumhurbaşkanı'nın bir imzasıyla 50 yıllık anlaşma iptal edildi' ve 'Meclis'e açıklama yapılmadı' iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır.”

Açıklamada ayrıca, “Tahkim kararı, 4 Ekim 2023’te ABD Washington Bölge Mahkemesi’nde açılan tenfiz davasına konu olmuştur” denilmişti.

Yavuzyılmaz, Cumhurbaşkanlığı’nın açıklamasının ardından bir paylaşım daha yapmıştı:

“Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin Türkiye'yi, Irak'a 1 milyar 471 milyon dolar tazminat ödemeye mahkûm ettiğini kabul etmiş oldu. ‘Bu cezayı, cezaya sebep olan Cumhurbaşkanı ve AK Partili beceriksiz yöneticiler mal varlıklarıyla ödesinler’ dedim. Doğrudur. Ne diyecektim? Gariban vatandaş mı ödesin?”

Yavuzyılmaz, açıklamasının sonunda taraflara yüklenen tazminat miktarlarını da paylaşmıştı:

Türkiye’nin Irak’a ödemesine hükmedilen tutar: 1.997.976.023 dolar

Irak’ın Türkiye’ye ödemesine hükmedilen tutar: 526.585.537 dolar

Net tazminat: 1.471.390.486 dolar

Güncel kurla yaklaşık: 60 milyar TL