Mounjaro: Etkisi de büyük bedeli de! Süper iğne mi, pahalı rüya mı? Sözcü Gazetesi

Mounjaro nedir, nasıl çalışır?

Etken madde: Tirzepatid
Firma: Eli Lilly
Onaylı kullanım: Tip 2 diyabet (Mounjaro) ve obezite (Zepbound) Mounjaro, vücutta iki doğal hormonun etkisini taklit eder:
1. GLP-1 (Glukagon Benzeri Peptid-1):
 Beyindeki tokluk merkezini uyarır, mide boşalmasını yavaşlatır.
2. GIP (Glikoz Bağımlı İnsülinotropik Polipeptid): Pankreası insülin salgılamaya teşvik eder, yağ dokusunun insülin direncini kırar. Bu çift reseptör kombinasyonu sayesinde vücut sadece yemek yemez, yemek istememeye başlar.
Sonuç: daha hızlı, daha kalıcı, daha derin kilo kaybı.

Klinik sonuçlar

- Ortalama kilo kaybı: % 20–22.5
- Etki süresi: 72 hafta (16 ay)
- 100 kg’lık bireyde: 20 25 kg azalma
- Bel çevresinde 14 18 cm incelme
- İnsülin ihtiyacında % 30’a varan azalma
- HbA1c düşüşü: % 1.5-% 2.1 (Glikozile hemoglobin, kandaki şeker seviyesini son 2-3 ay boyunca ölçen bir laboratuvar testidir)
- Katılımcıların % 85’i en az % 15 kilo verdi
(Kaynak: SURMOUNT-1 ve SURPASS çalışmaları – JAMA, NEJM, 2023)

Avantajları

- En yüksek kilo kaybı oranına sahip iğne
- Yan etkileri Ozempic’e göre daha düşük
- Açlığı değil, yeme isteğini bastırıyor
- Kan şekerini ve yağ oranlarını ciddi şekilde düşürüyor
- PCOS ve yağlı karaciğer gibi durumlarda olumlu etki

Dezavantajları

- Mide bulantısı, ishal ve baş dönmesi % 30’un üzerinde
- Tat alma bozukluğu ve yemek isteksizliği psikolojik rahatsızlığa yol açabiliyor
- Kas erimesi riski var: spor ve protein takviyesi şart
- İlaç bırakıldığında hızlı kilo geri dönüşü sık
- Vücut yeni kiloyu “kabul etmiyor” eski ayarlara dönmeye çalışıyor

Pahalı bir alternatif

- Mounjaro (tirzepatid) ABD’de aylık 1.300-1.400 dolar
- Zepbound (obezite versiyonu) 1.400 1.800 dolar arasında
- Doz arttıkça fiyat da katlanıyor: 2.5 mg’dan15 mg’a çıkıyor, doz arttıkça kullanım süresi ve kalem sayısı da artıyor.
- Ortalama hasta maliyeti: 6 aylık kür için 120-150 bin TL
- Türkiye’de SGK karşılamıyor, özel kliniklerde sınırlı bulunabiliyor
- Aynı vücut için daha fazla etki, ama çok daha yüksek maliyet.
- Özellikle 100 kg üzeri hastalarda tedavi süresi boyunca maliyet 2-3 katına çıkabiliyor.

Doz nasıl artıyor?

Mounjaro 2.5 mg ile başlanıyor.
Her 4 haftada bir artıyor:
- 2.5 mg, 5 mg
- 5 mg, 7.5 mg
- 7.5 mg, 10 mg
- 10 mg, 12.5 mg
- 12.5 mg, 15 mg
Son dozda hedeflenen maksimum etki sağlanıyor. Ancak yüksek dozlar, maliyeti ve yan etkileri artırıyor.

Kullanıcı deneyimleri:

Sessiz açlık çekiyorum

Mounjaro kullanıcılarının en sık rapor ettiği deneyimlerden biri: “Yemek aklıma gelmiyor” oluyor. Bazıları açlık hissini tamamen kaybettiklerini söylüyor. Bazılarında ise “yemekten tiksinme” gelişiyor. Uzmanlar bunu nörolojik yeme davranışı kırılması olarak tanımlıyor.
38 yaşında kadın kullanıcı, İstanbul: “İlk hafta baş ağrısı ve mide bulantısı yaşadım. İkinci haftadan sonra hiç yemek düşünmedim. Beynim unutuyor yemeyi.”
51 yaşında erkek kullanıcı, Ankara: “En zor kısmı, normalde keyifle yediğim şeylere karşı ilgimi kaybetmekti. Bu garip bir özgürlük gibi.”
43 yaşında kadın kullanıcı, İzmir: “Restoranda menüye baktım ve hiçbir şey istemedim. Daha önce hiç böyle hissetmemiştim. Bu özgürlük mü, yokluk mu bilemedim.”
Emily T. (36) Boston, ABD: (Kaynak: The Atlantic, Kasım 2024) “Yemek karın doyurmak için yapılacak bir işe dönüştü. Sosyal yemeklerin anlamı kalmadı.”
Dr. Andrew W. (45) Londra, İngiltere: (Kaynak: Guardian Health, 2024) “Zayıfladım ama sosyal hayatım da küçüldü. Kimseyle yemek planı yapmıyorum artık.”

Ozempic ile karşılaştırma Savaş mı başladı?

- Eli Lilly ve Novo Nordisk arasındaki pazar savaşı sertleşiyor.
- Her iki firma da FDA’dan Alzheimer, kalp hastalıkları gibi alanlarda yeni onaylar almak için yarışta.
- Pazar büyüklüğü: 2025’te 80 milyar dolar.
- Zayıflayan bedenlerin arkasında endokrinoloji değil, aslında ekonomi büyüyen endüstri. 

Yarın:

- Kusma, halsizlik, kas kaybı: Yan etkiler neden konuşulmuyor?
- Sosyal medyada zayıflayanlar ne yaşıyor?
- Saç dökülmesi, tat kaybı, depresyon riski
- İlacı bırakınca kilo geri mi geliyor?
- Diğer iğneler