NEBİ MİŞ Gazze toplantısı ve ortak çözüm üretme çabası

BM Genel Kurulu marjında bu yıl Gazze ile ilgili 14 farklı başlıkta toplantı yapıldı. Bunlardan en önemlisi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump'ın da katıldığı Gazze konulu toplantıydı.
Toplantıya, Türkiye ve ABD ile birlikte Mısır, Endonezya, Pakistan, Katar, Suudi Arabistan ve BAE katıldı. Özel anlamda Gazze'de katliamın durdurulması ve daha üst başlıkta Filistin'in geleceği ile ilgili bu toplantıya Trump'ın katılması önemli. Çünkü, Gazze'ye yönelik devam eden İsrail saldırganlığının durdurulması için İslam dünyasının etkili ülkeleri bir masa etrafında toplanarak Gazze konusundaki tutumlarını ve çözüm önerilerini bir kez daha Trump'la müzakere ettiler.
Trump yönetimi bugüne kadar İsrail'i neredeyse koşulsuz destekledi. ABD'nin desteği olmasa İsrail bu katliamları sürdüremezdi. İsrail saldırganlığının durdurulmasında ABD belirleyici bir güç. Bu toplantının diğerlerinden farkı; etkili İslam ülkelerinin Gazze'nin geleceğiyle ilgili hayati konularda ortaklaştıklarının topluca gösterilmesidir. Toplantıya katılan ülkelerin Filistin'in geleceği konusunda ana sabitelerini bugüne kadar yaptıkları açıklamalardan biliyoruz
Bu bağlamda; Trump, Filistinlilerin başka yere sürülmelerinin mümkün olmadığı konusunda bu ülkelerin ortak bir görüşe sahip olduklarını aynı masa etrafında bir kez daha görmüştür. Yine bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin varlığı ve iki devletli çözüme tüm ülkelerin olmazsa olmaz olarak baktıklarına şahit olmuştur. Ayrıca, Batı Şeria'nın tamamen ilhakını hedefleyen İsrail saldırganlığının Ortadoğu'daki mevcut dengeleri de bütünüyle altüst edebileceğini liderlerden dinleme fırsatı bulmuştur.
Bu çerçeveden bakıldığında da Filistinlilerin geleceğiyle ilgili somut çözüm arayışında bu sabiteler üzerinden planların tartışılacağını tahmin etmek zor değil. Ortak çözüm arayışında Trump'ın, "Bunu yapabilecek grup bu" demesinin bir karşılığı var. Bu ülkelerin bazılarının ABD ile çok büyük ticaret hacimleri var. Suudi Arabistan, Katar ve BAE gibi ülkeler Trump'la daha yakın dönemde toplamı trilyon dolarları geçen ticaret ve yatırım anlaşmaları imzaladılar.
Türkiye, Gazze'de ateşkesin sağlanması, sivillere yönelik saldırıların durdurulması ve insani yardımların bölgeye engelsiz girişine izin verilmesi için en baştan itibaren yoğun diplomasi yürütüyor. "Çok taraflı sonuç üretme" mekanizmalarını hayata geçirmek için çabalıyor.
Masada yer alan Katar ve Mısır, ABD eşliğinde ateşkes ve esir takası gibi konularda uzun süredir arabuluculuk faaliyetleri yürütüyor. BAE ve Suudi Arabistan, Gazze'nin geleceği için farklı zirvelerde çözüm planları sundular. Pakistan ve Endonezya'nın, uluslararası alanda yoğun çabaları var. Hatta Pakistan, Arap-İslam görev gücü gibi planları yakın dönemde gündeme getirmişti.
Sıkça konuşulan Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Trump'ın yan yana oturma görüntüsü, Türkiye'nin bugüne dek Filistinlilerin hakları ve geleceği için verdiği mücadelenin, toplantıya katılan diğer İslam ülkelerince de kabul gördüğünün bir işaretidir. Trump'ın katıldığı toplantının yapılabilmesi için Türkiye'nin yoğun çaba göstermiş olacağını, toplantının oturma düzeninden anlamak mümkün.
Toplantı sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Çok çok verimli, güzel bir toplantıyı bitirdik. Ben memnunum, sonucu da hayırlı olsun" şeklindeki açıklaması, önümüzdeki günlerde ateşkese ulaşmak ve Gazze'nin geleceğine yönelik çabaların hızlanmasına bir işaret olabilir.