Nereye gidiyoruz, bundan sonra neler yaşayacağız?.. Sözcü Gazetesi

Çankaya’daki bağ evinin penceresine bir kuş kondu. Bir karış boyunda, kahverengi gövdesinin altı siyah bir kuş. Beni gördü, tam havalanırken öttü. Ötüşünü uzattığı tiz bir sesi vardı. Bozkırları seven bağırtlan kuşuydu bu. Baktım durdum kuşun ardından. Sonra oturdum, İsmet Paşa’ya şu mektubu yazdım.

★★★

“Sevgili Paşam!..

Cumhuriyet’in ilk Başbakanı olarak seni düşünüyorum.

Dur, hiç itiraz etme! Niye seni seçtiğimi şimdi anlayacaksın.

Bizi yine büyük bir savaş bekliyor.

Durumumuzun bir bölümünü Cephe Komutanı ve Lozan Baş Delegesi olarak elbette biliyorsun.

Büyük devletlerin bu sefil duruma bakarak, kısa zamanda pes edeceğimizi sandıklarını, Lozan dönüşü sen bize anlattın.

Ben sana şimdi bildiğinden daha da acıklı olan genel durumu özetleyeceğim.

★★★

Bize; geri, borçlu ve hastalıklı bir vatan miras kaldı.

Yoksul bir köylü devletiyiz.

Dört mevsim kullanılabilir karayollarımız yok denecek kadar az. 4.000 kilometre kadar demiryolu var. Bir metresi bile bizim değil! Üstelik yetersiz. Ülkenin kuzeyini güneyine, batısını doğusuna bağlamamız, vatanın bütünlüğünü sağlamamız şart.

Denizciliğimiz acınacak durumda.

★★★

Köylümüzü topraklandırmalı, ihtiyacı olana bir çift öküz ile bir saban vererek çiftçi yapmalıyız.

Doğudaki aşiret, bey, ağa, şeyh düzeni Cumhuriyet ile de, insanlıkla da bağdaşmaz.

Bu durumu düzeltmeli, halkı kurtarmalıyız. Her yerde tefeciler halkı eziyor.

Güya tarım ülkesiyiz ama ekmeklik unumuzun çoğunu dışarıdan getirtiyoruz.

Sığır vebası hayvancılığımızı öldürüyor.

★★★

Doktor sayımız 337, sağlık memuru 434, ebe sayısı 136...

Pek az şehirde eczane var. Salgın hastalıklar insanlarımızı kırıyor.

3 milyon insanımız trahomlu.

Sıtma, tifüs, verem, frengi, tifo salgın halinde.

Bit ciddi sorun.

Nüfusumuzun yarısı hasta. Bebek ölüm oranı yüzde 60’ı geçiyor. Nüfusun yüzde 80’i kırsal bölgede yaşıyor. Bunun önemli bölümü göçebe.

Telefon, motor, makine yok.

Sanayi ürünlerini dışarıdan alıyoruz. Kiremiti bile ithal ediyoruz!

Elektrik yalnız İstanbul ve İzmir’in bazı semtlerinde var.

★★★

Düşmanın yaktığı köy sayısı 830. Yanan bina sayısı 114.408. Ülkeyi neredeyse yeniden kurmamız gerekiyor.

Yunanistan’dan gelen göçmen sayısı 400 bini geçecek.

İktisadi hayatımız da eğitim durumumuz da içler acısı. İktisatçımız çok az.

★★★

Zorunlu okuma yaşındaki çocukların ancak dörtte birini okutabiliyoruz. Halkın eğitim sorunu hiç çözülmemiş.

Oysa Cumhuriyet’in insan malzemesini hazırlamalı, namus cephesini güçlendirmeliyiz.

Kültür eserleri kaçırılmış, kaçırılmaya devam ediliyor. Raporlarda daha ayrıntılı, daha acı bilgiler var.

Bunları bakanlara ve parti yönetim kuruluna da ver. Genel durumu tam bilsinler.

Bütçemiz, gelirimiz yetersiz. İktisadi çıkmazdan kurtulmak için geliştirdiğim bir düşüncem var. Bu düşünceyi günü gelince konuşuruz.

Hedefimiz milli iktisat. Bağımsızlığın sürekli olması için iktisadi bağımsızlık temel ilkemiz olmalı.

Osmanlı bu gerçeği geç fark etti. Fark ettiği zaman çok geç kalmıştı.

Cumhuriyet’e uygun bir anayasaya gerek var. Bu zor durumdan nasıl çıkılabileceğini gösteren ne bir örnek var önümüzde, ne de bir deney.

★★★

Ama yılmamak, ucuz ve geçici çarelerle yetinmemek, halkı kurtarmak için sorunları çözmek, kalkınmak, ilerlemek, milli egemenliğe dayalı uygar ve özgür bir toplum oluşturmak, yüzyılımızın düzeyine yetişmek, kısacası çağdaşlaşmak ve bu büyük ideali tam olarak başarmak zorundayız.

Bu ana kadar bu ideali koruyarak geldik. Bundan sonra daha hızlı yürümek zorundayız.

Bunun için gerekli yöntemi, yolu birlikte arayıp bulacağız.

Yoksul ve esir ülkelere örnek olacağız.

Kaderin bizim kuşağımıza yüklediği kutsal bir görev bu.

Bu büyük görevin ağırlığını ve onurunu seninle paylaşmak istedim.

Allah yardımcımız olsun!..

Gazi Mustafa Kemal”

★★★

Atatürk’ün 30 Ekim 1923’te kaleme aldığı bu mektubu bugün neden konu ettiğime gelince...

Ülkemizde başta yargı olmak üzere birçok devlet kurumunun siyasallaşmasından duyulan kaygı, toplumda doruğa ulaşmış durumda. Son olarak mahkeme kararıyla CHP İstanbul İl Başkanlığı’na kayyum atanması, demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne inanmış her yurttaşın zihnine “Nereye gidiyoruz, bundan sonra hangi antidemokratik süreçleri yaşayacağız?” sorusunu yerleştirmiş durumda.

İşte bu mektup, ülkeyi yönetmeye aday kadrolara, kendilerini en çaresiz, en zayıf hissettikleri durumlarda dahi, başarıya ve aydınlık yarınlara ulaşma yolunu gösteren şaşmaz bir pusula özelliğini taşıyor.

Yeter ki onlar, baskılar ve antidemokratik uygulamalar karşısında pes etmeyip enkazın üzerinde ışıltılı Türkiye Cumhuriyeti’ni inşa ederek Türk mucizesini gerçekleştiren Büyük Atatürk ve silah arkadaşlarını örnek alsınlar...