Netanyahu Türkiye nin vermediğini söylemişti! İsrail in peşine düştüğü anıtın hikayesi ortaya çıktı! Sözcü Gazetesi

İsrail, "modern Yahudi devletinin tarihsel meşruiyetini" desteklediği iddiasıyla gördüğü Siloam Yazıtı’nı Türkiye’den almak için yıllardır girişimlerde bulunuyor. Yazıtın kopyası 2010 yılında Kudüs’teki Hezekiya (Hizkiya) Tüneli’ne yerleştirilirken, orijinali İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde muhafaza ediliyor.

İsrail, yazıtı yalnızca arkeolojik bir buluntu olarak değil, "Yahudilerin Kudüs’teki tarihi, kültürel ve dini köklerinin binlerce yıl öncesine dayandığını gösteren bir kanıt" olarak tanımlıyor. Bu nedenle eser, İsrail’in bölgedeki işgal ve sahiplenme politikalarına dayanak olarak da sunuluyor.

Türkiye’ye gelen neredeyse her İsrailli üst düzey yetkili, Siloam Yazıtı’nın iadesini gündeme getirdi. Son olarak İsrail Başbalanı Netanyahu konuyu Türkiye ile gerilimin tırmandığı günlerde dile geitrdi. 

1998 yılında dönemin İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Başbakan Mesut Yılmaz’dan yazıtın iadesini istedi. Karşılığında, Türkiye’nin İsrail müzelerindeki Osmanlı dönemine ait eserlerden istediğini seçmesine izin vereceğini teklif etti. Yılmaz, teklifi reddetti.

2007’de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupolianski, Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Namık Tan’dan yazıtın “iyi niyet göstergesi” olarak Kudüs’e verilmesini istedi. Talep geri çevrildi.

2017’de İsrail Kültür Bakanı Miri Regev, yazıt karşılığında Gaziantep Hayvanat Bahçesi’ne iki fil göndermeyi teklif etti.
2022’de İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Ankara ziyaretinin ardından İsrail basını, Türkiye’nin yazıtı iade etmeye hazırlandığını iddia etti. Ancak yetkililer bu iddiaları yalanladı.

Tüm bu girişimlere rağmen Türkiye, eserin iadesine yönelik talepleri her seferinde reddetti.

Millî Savunma Üniversitesi Rektörü ve tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Siloam Yazıtı’nın Yahudi tarihi açısından önemine dikkat çekti ancak eserin Türkiye’den çıkarılmasına karşı çıktı.

Afyoncu, yazıtın 1880’de Kudüs’teki Şiloah (Hezekiya) Tüneli’nde bulunduğunu, Fenike alfabesiyle yazıldığını ve çıkarılırken kırıldığını belirterek, şu bilgileri paylaştı:

"Şehrin dışında Kidron Vadisi'nde bulunan Gihon kaynağındaki su yaklaşık 500 metrelik bir kanalla şehirde inşa edilen Şiloah Havuzu’na yönlendirilmişti. 6 satırlık yazıtın M.Ö. 8. yüzyılda yapılan bu kanalı anlattığı iddia edilir. Metin, Eski Ahit'te Kral Hezekiya döneminde anlatılan Asur kuşatması tehlikesine karşı inşa edilen su kanalıyla ilişkilendirilmiş olsa da, tarihiyle ilgili farklı görüşler de vardır." 

Tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu, yazıt ile ilgili devamında şunları söyledi; "Şiloah Yazıtı çıkarılırken kırıldı. 1882'de İstanbul'a Müze-i Hümayun'a gönderildi. Bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndedir. Yahudi bilim adamları yazıtın Türkiye için önemli olmadığını iddia edip, değişik argümanlar ileri sürerek İsrail'e verilmesi yönünde ortam oluşturmaya çalıştılar. İsrailli yöneticiler ise yazıtı Türkiye'den birçok defa talep ettiler. 1998'de Netanyahu, Başbakan Mesut Yılmaz'dan yazıtı istedi, kabul edilmedi. 2007'de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupolianski, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan'dan yazıtı talep etti. Reddedildi. En son ise 2022'de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog Türkiye'ye geldiğinde yazıt gündeme geldi. 

Yetkililer bu hususun söz konusu bile edilemeyeceği cevabını verdiler. Bu yazıt 1882'de İstanbul'a geldiğinde Kudüs Osmanlı toprağıydı. Kendi toprağımızdan çalınmasın diye başkentteki imparatorluk müzesine getirmiştik. O dönemde İsrail diye bir devlet de yoktu."