Nüfus krizi iş gücünü daraltıyor Ekonomi Haberleri

Ekonomi ve iş dünyasının nabzını tutan Z Raporu, Eylül 2025 sayısıyla raflardaki yerini aldı. Bu sayıda, ‘Demografik Dönüm Noktası’ başlıklı kapak dosyasında azalan nüfusun ekonomik ve sosyolojik etkileri ele alındı: Yaşlanan nüfus iş gücünü daraltıyor ve kamu maliyesi baskı altında, tüketim kalıpları değişiyor.

Küresel demografi kırılma noktasında. Doğurganlık oranları tarihi düşük seviyelere gerilerken, yaşlanan nüfus ekonomiden siyasete, sosyal politikalardan kültürel dönüşümlere kadar hayatın tüm alanlarını şekillendiriyor. İş gücü daralıyor, kamu maliyesi baskı altında, tüketim kalıpları değişiyor. Türkiye ise bu dalganın tam ortasında: Doğum oranları hızla düşerken, 0–4 yaş nüfusu ilk kez 5 milyonun altına indi. Uzmanlar, sadece teşviklerle yetinmeyen; istihdamı, kadın emeğini, aktif yaşlanmayı ve sosyal politikaları içeren kapsamlı reformların kaçınılmaz olduğu uyarısını yapıyor. Kriz ve fırsat arasındaki bu ince çizgide, alınacak kararlar gelecek kuşakların yaşamını belirleyecek.

DIŞ ŞOKLARA KARŞI STRATEJİK GÜÇ: SANAYİ SEKTÖRÜ

Küreselleşmenin etkisiyle ekonomik gücünü sanayiden hizmetlere kaydıran ülkeler, kırılganlık riskiyle karşı karşıya. Hizmet ağırlıklı büyüme modelinin başarısı yüksek katma değerden geçerken, Türkiye’de ise hizmet sektörüne hâlâ düşük katma değer hâkim. Dış etkenlere açık olmasıyla bilinen hizmetlerin GSYH’deki payı da yüzde 50’lerin üzerinde seyrediyor. Sanayinin aldığı pay ise yüzde 20’leri aşamıyor. Bu açıdan Türkiye’yi dış şoklardan koruyup sürdürülebilir büyümeye ulaştıracak kalkınma politikası da sanayinin büyümedeki payının yeniden arttırılmasından geçiyor.

ÇİN’İN TİCARET DENGELERİ DEĞİŞİYOR

ABD ile yaşanan ticaret savaşlarının ardından Çin, küresel ticarette rotasını yeniden çiziyor. Ocak–Temmuz 2025 döneminde 683,5 milyar dolarlık dış ticaret fazlası veren Pekin, ABD pazarındaki kaybını ASEAN, Afrika, Avrupa ve Latin Amerika’da telafi etmeye çalışıyor. Çin’in küresel ticaret stratejisi Türkiye için çift taraflı sonuçlar doğuruyor. Avrupa’da fiyat avantajıyla öne çıkan Çinli üreticiler Türk ihracatçıların rekabet gücünü baskılarken, Türkiye’nin lojistik merkezi olma potansiyeli ve bölgesel konumu, Çin’le ortak yatırımlar ve birlikte üretim modelleri için yeni kapılar aralıyor.

Z RAPORU YAZARLARI EKONOMİK VE SİYASİ GELİŞMELERİ YORUMLUYOR

Z Raporu’nun yazar kadrosu da ekonomi gündemine dair görüşlerini Z Raporu okuyucuları için kaleme almayı sürdürüyor. Semra Karabaş, Ali Saydam, İbrahim Acar, Prof. Dr. Kadir Tuna, Dr. Mehmet Akif Soysal ve Prof. Dr. Metin Toprak gündemdeki son gelişmeleri değerlendirirken; Mustafa Özel, İz Bırakanlar köşesinde ‘Sanatçı iş insanı’ konusunu ele aldı. Analist Cüneyt Paksoy da her ay olduğu gibi piyasadaki son gelişmeleri yorumladı.