Nükleerde yeni santrale yeni model Ekonomi Haberleri

Türkiye, nükleer enerji yatırımlarında yeni bir döneme giriyor. Akkuyu’daki “yap-sahip ol-işlet” modelinden farklı seçenekler gündemde. Akkuyu’nun ardından Sinop ve Trakya’da planlanan santrallerde kamu şirketi Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) daha güçlü bir ortaklık ve yönlendirici rol üstlenecek. Yatırımcı ve teknoloji sağlayıcı ülkelerle doğrudan iş birliği yapılacak.

Türkiye’nin 2050’ye kadar 20 bin megavatlık nükleer kapasite hedefinde devlet şirketi Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ön plana çıkıyor. Akkuyu’da Rusya’nın üstlendiği ‘yapsahip ol-işlet’ modeline paralel, Sinop ve Trakya projelerinde EÜAŞ’ın yatırımcılarla doğrudan iş birliği yapacağı ve yerli katkıyı artıracak şekilde sürece daha etkin katılacağı belirtiliyor.

EÜAŞ'IN ROLÜ GÜÇLENİYOR

Yeni nükleer santral projelerinde, Akkuyu’daki “yap-sahip ol-işlet” modelinden farklı seçenekler gündeme geliyor. Kaynaklar, kamu şirketi Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve bağlı kuruluşu TÜNAŞ’ın daha etkin bir rol üstlenebileceğini vurguluyor. EÜAŞ’ın projelerde daha yüksek ortaklık payı alması, yatırımcı ve teknoloji sağlayıcı ülkelerle doğrudan iş birliği yapması, nükleer enerjide yerli katkıyı artıracak bir yönlendirici rol üstlenmesi bekleniyor.

SİNOP VE TRAKYA'DA SON DURUM

Akkuyu’nun ardından Türkiye, ikinci ve üçüncü nükleer santraller için çalışmalarını hızlandırdı. Sinop Nükleer Santlar Projesi için 2024 yılında saha onayı verilirken, kıyı ve deniz tarafı imar planları da onaylandı. Rusya, Çin, Kanada ve Güney Koreli şirketlerle teknoloji ortaklığı konusunda görüşmeler devam ediyor. Rusya'nın ikinci santralin inşası için yoğun istekte bulunduğu belirtiliyor. Trakya Nükleer Santrali Projesi'nde ise, 2023 sonunda Kırklareli Kıyıköy- Kışlacık mevkiindeki alan yer seçimi için onaylandı, sahada sismik ölçüm ve meteorolojik veri toplama çalışmaları başladı.

AKKUYU 1,5 YIL GECİKTİ

Mersin’de yapımı süren Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) projesinde sona yaklaşılırken, ilk reaktörün devreye alınması için çalışmalar yoğun şekilde sürüyor. 2010 yılında başlayan Akkuyu NGS projesinde dört reaktörün toplam kurulu gücü 4 bin 800 megavat olacak. Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10’unu karşılaması planlanan santralin ilk reaktöründe inşaatın yüzde 95’i tamamlandı. Aslında ilk reaktörün 2025 Nisan ayında devreye alınması öngörülüyordu. Ancak pandemi, Rusya- Ukrayna savaşı ve bazı Avrupalı tedarikçilerin ekipman teslim etmemesi nedeniyle proje yaklaşık 1,5 yıl gecikti. 2026'da ilk reaktörün işletmeye alınması bekleniyor.

YERLİ KATKI MİKTARI 8,7 MİLYAR $

Akkuyu NGS Projesi’nde yerlilik oranı da artıyor. Yerlileştirme hedefinin proje sonuna kadar en az 10 milyar dolar olacak şekilde güncellenmesi için çalışmalara başlandı. Bu kapsamda planın 2025 yılı içerisinde imza altına alınması öngörülüyor. 2024 yılı Mart ayı itibarıyla proje kapsamında yerli katkı oranı, ekipman, malzeme ve hizmetler dikkate alındığında yüzde 56,30 ile 8 milyar 227 milyon 964 bin dolara, ekipman, malzeme ve hizmetlere ilaveten maaş, vergi, lisans ve harçlar da hesaba katıldığında ise yüzde 58,66 ile 9 milyar 853 milyon 45 bin dolara ulaştı. 2025 yılı içerisinde yerli katkı miktarının yaklaşık 8,7 milyar dolara ulaşması bekleniyor.