O tokalaşma tüm yıla damgasını vurdu! TBMM de bir yıl böyle geçti

TBMM’de 28’inci Dönem Üçüncü Yasama Yılı, Genel Kurul’un son kez bir araya gelmesiyle tamamlandı. Yasama yılına MHP lideri Devlet Bahçeli’nin DEM Parti yöneticileriyle tokalaştığı görüntüler damga vurdu. Bu bağlamda “Terörsüz Türkiye” olarak adlandırılan ve komisyon kurulma aşamasına ulaşan gelişmeler damgasını vurdu.

TBMM Başkanlığına 1 Ekim’den bu yana 822 kanun teklifi, 13 bin 674 yazılı soru önergesi, 43 genel görüşme önergesi, 1141 Meclis araştırması önergesi verilirken, 32 yasa çıkarıldı.

TBMM, çalışmalara başladığı 1 Ekim’den bu yana 9 ay 20 günlük bir maratonu tamamlayarak tatile girdi. Bu yasama yılında, daha ilk günden itibaren Türkiye tarihinde kilometre taşları oluşturan gelişmeler yaşandı.

28’inci dönem üçüncü yasama yılının açılışın yapıldığı 1 Ekim 2024 tarihinde MHP Genel Başkanı Bahçeli, Genel Kurul Salonu’na girdikten sonra DEM Partili yöneticilerle tokalaştı. Kamuoyunun yanı sıra DEM Partilileri de şaşırtan bu tokalaşmanın ardından Bahçeli sürpriz hamlelerini sürdürdü.

MHP’nin grup toplantısının yapıldığı 22 Ekim 2024 tarihinde Bahçeli’nin “Terörist başının tecridi kaldırılırsa, gelsin TBMM DEM Parti grup toplantısında konuşsun, terörün tamamen bittiğini örgütün lağvedildiğini haykırsın. Bu dirayet ve kararlılığı gösterirse, 'umut hakkı'nın kullanımı ile ilgili yasal düzenlemenin yapılması ve bundan yararlanılmasının önü de ardına kadar açılsın” açıklaması, sonradan yaşanacak birçok gelişmenin önünü açtı. Bir milat olduğu yorumları yapılan 22 Ekim’den sonra, DEM Partili Sırrı Süreyya Önder ile DEM Parti Van Milletvekili Pervin Buldan’ın yer aldığı heyet İmralı Cezaevi’nde terör örgütü lideri Abdullah Öcalan’ı ziyaret etti. Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat 2025’te “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı” başlığıyla yaptığı silah bırakma çağrısının ardından 12 Mayıs 2025 tarihinde kongresini toplayan PKK silah bırakma ve fesih karar aldı.

Bu karardan sonra Bahçeli, bundan sonraki sürecin yol haritasının belirlenmesi amacıyla Meclis’te bir komisyon oluşturulması çağrısında bulundu.

Bunun üzerine TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, siyasi partileri ziyaret ederek, komisyonla ilgili hazırlıklara başladı. Kurtulmuş halen devam eden komisyon kurma çalışmaları kapsamında TBMM’de grubu bulunan ve bulunmayan partilerin yöneticileriyle, grup başkanvekilleriyle bir araya geldi.

İktidar tarafından “Terörsüz Türkiye” olarak adlandırılan süreç devam ederken Sırrı Süreyya Önder, İstanbul’daki konutunda kalp krizi geçirerek hastaneye kaldırılmasından 18 gün sonra, 3 Mayıs 2025 tarihinde vefat etti.

Bu süreçte, Devlet Bahçeli'nin 4 Şubat tarihinde kalp kapağı ameliyatı geçirdiği açıklandı. Bahçeli son grup toplantısından 5 ay sonra 24 Haziran’da grup toplantısına geldi.

TBMM Başkanlığına 28. Yasama Dönemi’nin 3’üncü yılında 822 kanun teklifi, 13 bin 674 yazılı soru önergesi, 43 genel görüşme önergesi, 1141 Meclis Araştırması önergesi verildi.

TBMM Genel Kurulu’nda Öğretmenlik Mesleği Kanunu, Siber Güvenlik Kanunu, İnfaz Kanunu, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılmasını öngören kanunun da yer aldığı 32 kanun çıkarıldı.

Çıkarılan kanunlar arasında en çok tartışılan ve tepki gösterilen Öğretmenlik Mesleği Kanunu, İklim Kanunu, İnfaz Kanunu ile zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılmasına ilişkin kanunlar oldu.

Öğretmenlik Mesleği Kanun Teklifi’nin görüşmeleri sırasında “Öğretmenler ve öğretmenlik mesleği üzerinde yeni bir vesayet tesis ediliyor” gerekçesiyle, günlerce geniş çaplı eylemler yapıldı. Kanun kapsamında Milli Eğitim Akademisi kuruldu.

Çevre ile ilgili örgütlerin eylemler düzenlediği Türkiye’nin ilk İklim Kanunu, doğayı değil sermayeyi koruduğu gerekçesiyle tepkilere yol açtı. Muhalefet partilerinin tepkileri üzerine kanun teklifinin görüşmelerine bir süre ara verilmek zorunda kaldı ve ardından görüşmeler yeniden devam etti. İklim Kanunu teklifi, tartışmalar arasında Genel Kurul’da kabul edilerek yasalaştı.

Bir başka tartışma konusu da infaz düzenlemesini içeren kanun teklifi oldu. Teklif sunulmadan önce Kovid döneminde çıkarılan kanundan yararlanamayanların da teklif kapsamında olacağına ilişkin açıklamalara karşın, TBMM’ye sunulan teklif daha dar kapsamlı oldu. Terör örgütü PKK ve FETÖ hükümlülerini de kapsayacak kanun teklifi üzerinde anlaşma sağlanamaması nedeniyle, sadece hasta ve yaşlı hükümlülerin şartlı salıverme ve konutta infazdan yararlanacağı bir düzenleme yapılırken, iktidar tarafından infazla ilgili asıl düzenlemelerin gelecek yasama yılına kaldığı yönünde açıklamalar yapıldı.

Kurban Bayramı’na yetiştirilen, kamuoyunda “10. yargı paketi” olarak adlandırılan kanun, Resmi Gazete'de 4 Haziran’da yayımlanarak yürürlüğe girdi. Birden fazla suç işleyerek mükerrer ceza alan kişilere şartlı salıverme imkanı getirilen kanundan 20 bin kişinin yararlandığı belirtildi.

Çıkarılması planlanan kanun tekliflerinin yetişmemesi üzerine TBMM’nin çalışma süresi 31 Temmuz’a kadar uzatılırken, tepkiler nedeniyle görüşmelerine ara verilen; zeytinliklerin, meraların madencilik faaliyetlerine açılmasına ilişkin kanun teklifi, hem kamuoyunda hem de TBMM’de muhalefetin tepkilerine rağmen yasalaştı. Muhalefetin sık sık yoklama isteyerek, söz alarak ve protestolarla görüşme süresini uzatmaya çalıştığı kanun teklifinin görüşüldüğü süre boyunca Muğla’dan gelen köylüler, kanun teklifinin geri çekilmesi için TBMM’nin hemen yakınındaki parkta günlerce nöbet tuttu, TBMM Dikmen Kapısı önünde basın açıklamaları yaptı.

Açlık grevine de başlayan köylülerin ve muhalefetin tepkilerine rağmen, TBMM Genel Kurulu’nda zaman zaman yükselen tansiyon ve kürsü işgalleri arasında teklif yasalaştı.

Hükümetin belediyelere yönelik operasyonları ve kayyum atamaları, hem komisyonlarda hem de Genel Kurul’da protestolara neden oldu.

İçişleri Bakanlığı’nın bütçesinin Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında CHP’nin kayyum atamalarını protestosu gündeme damgasını vurdu. CHP’lilerin İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya komisyona gelişi sırasında tepki gösterdikleri sırada koridorda yaşanan arbede sırasında Yerlikaya’nın ANKA Haber Ajansı’nın kamerasına müdahalesi tepkilere yol açtı.

Öte yandan, en çok tartışılan ve tepki gösterilen düzenlemelerden biri kamuoyunda “etki ajanlığı” olarak adlandırılan hüküm oldu. Muhalefetin tepkisi nedeniyle AKP’nin önerge vererek kanun teklifinden “sonradan yeniden getirilmek üzere” çıkardığı düzenlemeyle TCK'daki "casusluk" suçunu düzenleyen 339'uncu maddeye "devletin güvenliği veya siyasal yararları aleyhine suç işleme" başlığı altında yeni bir suç ihdas ediliyordu.

Teklif, "casusluk suçu" kapsamı dışında olmak kaydıyla, "devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda suç işleyenler hakkında üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası" verilmesini öngörüyordu.

Teklif ayrıca, "Fail hakkında hem bu suçtan hem de işlediği ilgili suçtan dolayı ayrı ayrı cezaya hükmolunur" ifadesiyle çifte cezalandırmanın da yolunu açıyordu.

AKP düzenlemenin, muhalefet partileriyle görüşülerek yeniden getirileceğini açıkladı. AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, muhalefet grup başkanvekilleriyle bir araya gelerek toplantı yaptı ancak sonradan bir düzenleme getirilmedi.

Öte yandan TBMM’de tartışmalara ve tansiyonun yükselmesine neden olan konulardan biri de o dönemdeki TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca’nın TBMM Genel Kurulunda Gezi Parkı davası hükümlüsü ve milletvekilliği düşürülen Can Atalay ile ilgili Anayasa Mahkemesi (AYM) kararını okutması oldu. AKPliler duruma tepki gösterirken, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş yetkilerini kullanacağını açıkladı ve Gülizar Biçer Karaca’ya görev vermeyerek Genel Kurul’u kendisi yönetti.

TBMM’nin 28’nci Dönem 3. Yasama Yılı’nda Meclis İç Tüzüğü gereğince, TBMM Başkanı, Başkanlık Divanı ve ihtisas komisyonları ile partilerin grup yönetimlerinde seçimler yapıldı.

Numan Kurtulmuş ikinci kez TBMM Başkanı seçilirken, vefat eden Sırrı Süreyya Önder’in yerine İmralı Heyeti’nden DEM Parti Van Milletvekili Pervin Buldan yeni TBMM Başkanvekili oldu. Gülizar Biçer Karaca’nın yerine ise CHP’li Tekin Bingöl Meclis Başkanvekili seçildi. AKP’den Bekir Bozdağ ile MHP’den Celal Adan ise değişmedi.

Komisyonlarda ise Dijital Mecralar Komisyonu Başkanlığı’na Nazım Elmas, Anayasa Komisyonu Başkanlığı’na ise Gelecek Partisi’nden istifa ederek AKP’ye geçen Serap Yazıcı Özbudun seçildi.

Öte yandan, TBMM Başkanlığı’na sunulan bazı kanun tekliflerinin görüşülmesi gelecek yasama yılına kaldı.

“Örgütlü suçlarla” ilgili düzenlemelerin yer alacağı geniş kapsamlı bir infaz teklifi hazırlanarak, gelecek dönem TBMM’ye getirilmesi bekleniyor. Bu konuda, TBMM’de kurulması planlanan komisyondaki çalışmaların da şekillendirici olacağı belirtiliyor.

Karayolları Trafik Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi de gelecek yasama yılına ertelendi. Teklifle ehliyetsiz araç kullananlara, hız sınırlarına uymayanlara, trafikte aracından inerek diğerlerine saldıranlara, kırmızı ışıkta geçenlere, ambulans veya diğer geçiş üstünlüğü bulunan araçları engelleyenlere, drift atanlara, ehliyeti alındığı halde araç kullananlara ve diğer bazı kuralları ihlal edenlere yüksek miktarlarda para cezaları, hapis veya ehliyete el koyma gibi cezalar öngörülüyordu.

Komisyonda kabul edilen kanun teklifinin tartışıldığı günlerde kesilen radar cezalarına tepkiler nedeniyle, Türkiye genelinde bu konuda detaylı bir çalışma yapılması ve hız tabelalarının ve diğer işaret levhalarının yeniden düzenlenerek altyapının hazır hale getirilmesi amacıyla kanun teklifinin ertelendiği belirtiliyor.